در کوچه‌ پس‌کوچه‌های محله قدیمی درب‌دلاکان شهر خرم‌آباد، بانویی مهربان، شایسته زیباترین واژه‌ها یعنی مادر زندگی می‌کرد؛ نام او تداعی‌کننده خاطرات مادران چشم به راهیست که فرزندانشان را از دستان پرمهر او در آغوش می‌کشیدند. نام محلی‌شان "قابله" بود؛ در زمانه‌ای که کادر درمان به فراوانی این روزها نبود و دسترسی چندانی به بیمارستان، پزشک و پرستار وجود نداشت؛ اگر هم بود به طبقه مرفه تعلق داشت. قابله‌ها یا همان ماماهای امروزی تنها به مدد تجربه، دلسوزی، تعهد و بدون کوچکترین چشم‌داشتی به مادران و نوزادان یاری می‌رساندند، یکی از این بانوان شایسته مرحومه «ملک‌زاده سیاه‌منصور»  است.

شیرزنی از خرم‌آباد، دیار آب و سراب‌های روان که اعتماد مردم را به دستان توانمند خود جلب کرده و خانه‌اش به مانند یک بیمارستان خیریه کوچک پناه مادران بود.

در خصوص زندگی این بانوی شایسته خرم‌آبادی پای صحبت‌های دکتر "طاهره طولابی" نوه دختری وی می‌نشینیم.

پنج دهه مادریِ نسل‌ها

طاهره طولابی به ایسنا می‌گوید: خودش نیز مانند بسیاری از نوزدان لرستان متولد شده دستان مادربزرگ است و می‌افزاید: قبل از انقلاب شرایط به گونه‌ای بود که با هم و در کنار هم زندگی می‌کردیم.

وی با بیان اینکه ملک‌زاده سیاه‌منصور معروف به حاجیه ملک‌زاده سال ۱۳۰۶ در خرم‌آباد متولد شده است؛ در سن دو سالگی مادر و در شش سالگی پدرش را از دست می‌دهد و سرپرستی او به عمویش واگذار می‌شود، گفت: مادربزرگ در سن ۹ سالگی ازدواج می‌کند و به مدت ۵ تا ۶ سال در کنار مادرشوهر روش سنتی قابلگی را می‌آموزد تا مادری را بیش از همه مادران تجربه کرده باشد و پس از فوت مادر شوهرش از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۸۲ به مدت ۵۰ سال قابلگی می‌کند و عمل‌هایی را انجام می‌دهد که مورد اطمینان اکثر مردم لرستان بوده است.

طولابی با اشاره به اینکه حاجیه ملک‌زاده در دامن خود شهیدانی را تقدیم انقلاب اسلامی کرده است، اظهار کرد: او مادر شهیدان «اسکندر» و «مظفر» نیازی است هم در زمان جنگ بیشتر درآمد خود را صرف کمک به جبهه‌ها و رزمندگان می‌کرد و هم پس از شهادت فرزندانش تمام هم و غمش را صرف کمک به مردم کرد.

وی یکی از شاخص‌های کار حاجیه ملک‌زاده را تشخیص زمان دقیق تولد نوزاد عنوان می‌کند و می‌گوید: مادربزرگ بدون هیچ سونوگرافی و تصویربرداری امروزی، در مدت زمان خدمت، حتی یکبار خطا نداشته و هیچ زایمانی در حضور او با مشکل(مرگ نوزاد یا مادر) مواجه نشده است.

از پزشکی تا صدور گواهی تولد

طولابی با اشاره به اینکه مادربزرگ برای صدور مجوز ولادت نوزادها، به صورت دست‌نویس تاریخ تولد را در برگه‌ای می‌نوشته و مهر و امضا می‌کرده و ثبت احوال نیز با توجه به شناختی که از این مادر داشته، اقدام به صدور شناسنامه برای نوزادن می‌کرده است، بیان کرد: وسایل مورد استفاده در زایمان یک کاسه آب داغ، یک عدد تیغ جراحی، یک عدد صابون و بند ناف(نخ) بوده است.

نوه حاجیه ملک‌زاده با بیان اینکه این قابله حتی با استفاده از داروهای گیاهی زخم‌های گلوله انقلابیون و رزمندگان را نیز به صورت تجربی درمان می‌کرد، افزود: وی بانویی توانمند سخت‌کوش، عاطفی، مهربان و مومن بود و یکی از شاخص‌های وجودی این مادر بزرگوار تکریم ارباب رجوع بوده که در طول شبانه‌روز بین ۴ تا ۵ عمل زایمان را انجام می‌داده است.

مدیریت زمان عامل موفقیت قابله

وی مدیریت زمان را یکی از دلایل موفقیت این بانوی شایسته عنوان می‌کند و می‌گوید: در مواردی حتی اگر فردی بضاعت مالی برای پرداخت دستمزد نداشته است نه تنها دستمزد نمی‌گرفت بلکه کمک‌ نیز می‌کرد.

طولابی بیان کرد: وی عشق و علاقه خاصی به زوج آسمانی حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) داشت و آنها را سرلوحه و الگوی زندگی خود قرار داده بود و حتی بعد از انقلاب نیز با وجود ایجاد بیمارستان‌ها و پیشرفت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، مشتریان خاص خود را داشت چراکه مردم به کارش ایمان داشتند حتی در مواردی که پزشکان از زایمان طبیعی مادری ناامید می‌شد و برایش سزارین لحاظ می‌کرد زایمان را به صورت طبیعی انجام می‌داد و از همه وجود و توانش در این راه مایه می‌گذاشت و با هدف رضای خداوند کار را انجام می‌داد و موفق بود.

خاطره‌ای از مادربزرگ

طولابی از گنجینه خاطرات مادربزرگ یکی را برمی‌دارد و برایمان تعریف می‌کند؛ سال ۶۴ زنی که بچه ۵ ماهه‌ای در شکم دارد زیر آوار بمباران وسط دیوار خانه‌اش گیر کرده و ترکش به کمر او اصابت می‌کند و پس از بیرون آوردن زن از زیر آوار، او را به تهران اعزام می‌کنند؛ بعد از مداوا و گذشت چند ماه هنگامی که زمان زایمان وی فرا می‌رسد پزشکان به علت وجود ترکش در کمر زن باردار از انجام عمل زایمان خودداری می‌کنند و به خاطر ترس از بمباران این زن باردار را به روستایی در خرم‌آباد که گویا محل زندگی‌اش است منتقل می‌کنند، همه از بابت زایمان او نگران هستند زیرا در صورت عمل نوزاد می‌میرد ولی حاجیه ملک‌زاده نوزاد را بدون هیچ اتفاقی سالم تحویل خانواده می‌دهد.

حالا پس از سال‌ها بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس لرستان با همکاری بنیاد ایران شناسی شعبه لرستان، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری خرم‌آباد، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز لرستان‌شناسی دانشگاه لرستان در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و روز بزرگداشت مقام مادر، آیین رونمایی از پوستر بزرگداشت "مادر معنوی لرستان" و مادر شهیدان والامقام، اسکندر و مظفر نیازی، زنده‌یاد حاجیه ملک‌زاده سیاه‌منصور را روز یکشنبه دوم دی ماه ۱۴۰۳در سالن اداره‌کل حفط آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس لرستان برگزار کرد و برای اولین بار بعد از وفات وی، مزارش با حضور همان نوزادان دیروز و مردان و زنان قدرشناس امروز گلبارن شد و خواستار نصب تندیس این مادر در میدان مادر خرم‌آباد و نامگذاری کوچه محل زندگی وی به نامش شدند.

این پایان قصه مادری است که مادرانه‌هایش را در زندگی بخشیدن به دیگران سروده است و می‌تواند الگویی تمام عیار برای زن تاثیرگذار مسلمان باشد.

انتهای پیام