استفاده غیر اصولی از خاک

«حجت بخشوده» از محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام امروز چهارشنبه ۷ آذرماه ۱۴۰۳، با حضور در شهرستان هلیلان در جمع بهره‌برداران کشاورزی این شهرستان اظهار کرد: عناصر چهارگانه  شامل آب، خاک، هوا  وآتش است و ابوعلی سینا در کتاب قانون با اشاره به اهمیت آب و خاک، معتقد بود که این  دو عنصر سنگین، سازنده‌ اعضای بدن و دو عنصر سبک، یعنی آتش و هوا، روح آدمی را تشکیل داده‌اند.

وی بیان کرد: خاک یکی از منابع طبیعی کلیدی است و از نگاه قدما ازخاک به‌عنوان مادر که جایگاه خاصی در طبیعت و مظهر زاد و ولد است و از نگاهی دیگر در عالم انسانیت از جایگاه والایی برخوردار است، بر آن نام نهاده‌اند و این نام‌گذاری دقیق و حقیقی است چرا که نقش اساسی در تأمین غذای بشر و امنیت غذایی، حفظ آب‌وهوا، و تأمین زیستگاه‌های طبیعی ایفا می‌کند و از طرفی خاک، پاک‌کننده و همانند مادر مطهر است و زشتی‌ها را می‌پوشاند؛ از طرفی دیگر حفظ و بهبود کیفیت خاک برای سلامت بشر و کره زمین بسیار حیاتی است.

بخشوده خاطرنشان کرد: از آلودگی‌های خاک که خصوصاً در قرن اخیر توسط انسان‌ها، مضاعف شده می‌توان به آلودگی ناشی از پساب‌ها، مازاد سموم و غیره اشاره کرد که می‌طلبد همه ما دست در دست هم بگذاریم و از این آلودگی‌ها و تخریب طبیعت جلوگیری کنیم.

این محقق ادامه داد: متأسفانه سالانه ۱۶.۵ تن فرسایش خاک در هر هکتار به‌دلیل استفاده غیراصولی و غیرمنطقی از خاک صورت می‌گیرد.

محقق مرکز تحقیقات افزود: استفاده درست از نهاده‌های کود، سم و بذر و نهال علاوه بر کاهش آلودگی در خاک منجر به استفاده بهینه از منابع آب‌وخاک است که استفاده از دو نهاده اصلاح شده بذر و نهال و رعایت تناسب اراضی در مزارع و باغات می‌تواند منجر به کشاورزی پایدار و امنیت غذایی در جامعع کنونی باشد.

الگوی کشت متعادل و بهره‌برداری پایدار از خاک

«محمد آرمیون» عضو هیئت‌ علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع استان ایلام نیز به‌صورت هم‌زمان در شهرستان بدره در خصوص حفاظت از خاک اظهار کرد: برگزاری رویداد روز جهانی خاک در حقیقت همان جهاد تبیین در حفظ، حراست و بهره‌برداری پایدار از خاک است.

وی خاطرنشان کرد: خاک یکی از منابع طبیعی کلیدی است که نقش اساسی در تأمین غذای بشر، حفظ آب و هوا و تأمین زیستگاه‌های طبیعی ایفا کرده و حفظ و بهبود خاک برای سلامت زمین و بشر بسیار حیاتی است.

آرمیون تشریح کرد: این رویداد جهانی به‌عنوان فرصتی برای تأکید بر نقش حیاتی خاک در امنیت غذائی، حفظ تنوع زیستی و تغییرات اقلیمی در نظر گرفته شده و آیین روز جهانی خاک هر سال در پنجم دسامبر باهدف توجه، تبیین اهمیت سلامت و حفاظت از این منبع تولید غذا و تبدیل آن به گفتمان عمومی در کشورهای جهان برگزار می‌شود.

همچنین ادامه داد: نام‌گذاری روزی به نام خاک‌نشان می‌دهد مشکل فراگیری در این خصوص وجود دارد که همه دنیا را فراگرفته است و باید همه توجه‌ها برای مدیریت آن انجام شود و علاوه بر این مردم هم آگاه‌تر شوند.

این عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام گفت: خاک را یک پیکره طبیعی، متحول و پویا که در اثر فعل و انفعالات فیزیکی، شیمیایی و بیوشیمیایی در پوسته زمین در طی سالیان دراز تشکیل شده و نقش زیادی در زندگی همه موجودات زنده دارد.

آرمیون اعلام کرد: شعار امسال روز جهانی خاک «مراقبت از خاک با سنجش، پایش و مدیریت» بوده و سنجش و پایش خاک به اعتبار و زمان نیاز دارد. یک خاک سالم ترکیب متوازنی از مواد جامد یعنی، ۴۴ درصد مواد معدنی، ۵ درصد ماد آلی، ۱ درصد موجودات زنده و تخلخل که ۲۵  درصد آب و ۲۵ درصد هوا بوده و یکی از شاخص‌های مهم خاک زنده، وجود کرم خاکی در زمین کشاورزی است که شاخص‌های کمی مهم سنجش خاک شامل عناصر ماکرو، میکرو، میزان حاصلخیزی خاک (CEC)، نسبت جذب سدیم قابل‌جذب (SAR)، میزان آهک و بافت خاک و رنج‌های مناسب محصولات زراعی و باغی است.

 وی همچنین ضمن ارائه مفاهیم، اهمیت و کاربرد الگوی کشت در برنامه‌ریزی اقتصادی تولید محصولات کشاورزی، در مورد نقش حیاتی اطلاعات حاصل از پروفیل‌های خاک مناطق مختلف استان در طراحی یک الگوی کشت متعادل و اقتصادی متناسب با شرایط اقلیم‌های آب و هوای استان در بهره‌برداری پایدار از خاک تأکید کردند.

آرمیون، ضمن قرائت اعداد حاصل از آزمون خاک مزرعه پایگاه نوآوری زراعت محصولات دیم روستای آب‌چشمه بخش هندیمنی شهرستان بدره، تصریح کرد: خاک‌های شهرستان بر اساس شاخص‌های حاصلخیزی، آهک و عناصر ماکرو وضعیت مناسبی نداشته و قبل زراعت هر گونه محصول، به افزودن برخی از کودهای شیمیائی و اصلاح و مدیریت خاک باید برای بهبود تولید توجه جدی شود.

این عضو هیئت علمی گفت: قانون حفاظت از خاک در سال ۱۳۹۸ توسط مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامه اجرایی آن در سال ۱۴۰۲ تدوین و ابلاغ شده و بر این اساس ستاد ملی هماهنگی حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور به ریاست وزیر جهاد کشاورزی تشکیل شده است.

 استفاده نامناسب و کاهش حاصل‌خیزی خاک

«عاطفه رشیدی‌­فرد» دیگر محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام در جمع بهره‌برداران شهرستان مهران به نقش آموزش در گسترش اهمیت خاک به‌عنوان بستر کشت بذر و ارتباط آن با سلامت انسان در مقطع متوسطه و آموزش عالی تأکید اظهار کرد: در سال­‌های اخیر به­‌دلیل استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی، شخم در جهت شیب، سوزاندن بقایای گیاهی و عدم توجه به اهمیت کودهای حیوانی، منجر به کاهش شدید حاصلخیزی خاک و مواد مغذی خاک شده است.

وی گفت: با توجه به اینکه برای تشکیل یک سانتی­متر خاک، دو هزارسال زمان نیاز است لذا توجه به حفظ منابع خاک و تقویت حاصلخیزی آن برای افزایش عملکرد در واحد سطح لازم و ضروری است.

انتهای پیام