دکتر مهدی پناهی، دانشیار گروه مهندسی شیمی و مدیر ارتباط با صنعت و جامعه دانشگاه فردوسی مشهد و دکتر احسان هوشفر، عضو هیات علمی مهندسی مکانیک و معاون پژوهش و فناوری دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران، طی یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده‌اند، به بررسی ابعاد مختلف مشکلات ناترازی انرژی پرداختند که متن این یادداشت به شرح ذیل است:

«ایران دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی دنیا بوده و با تولید سالانه حدود ۲۷۷ میلیارد مترمکعب، سومین تولیدکننده گاز طبیعی است. کشورهای محدودی به ذخایر عظیم گاز طبیعی دسترسی داشته، به طوری که سه کشور روسیه، ایران و قطر بیش از ۵۰ درصد ذخایر گاز طبیعی دنیا را در اختیار دارند، بنابراین باید حداکثر ارزش افزوده را از این ثروت طبیعی که امکان تبدیل شدن به ده‌ها محصول گران‌قیمت و با ارزش را دارد، ایجاد کرد.

طبیعتاً ایجاد زنجیره ارزش افزوده، امکان تحریم کشور را نیز با توجه به نیاز بازارهای بین‌المللی به حداقل می‌رساند، کما اینکه همیشه و در شدیدترین شرایط تحریمی، متانول تولید شده از گاز طبیعی ایران، موجبات ارزآوری برای کشور را فراهم آورده است.

به رغم دسترسی بسیار مناسب اکثر جغرافیای ایران به انرژی خورشیدی و امکان تولید برق خورشیدی به صورت متمرکز در نیروگاه‌های خورشیدی و یا به صورت پراکنده در پشت بام منازل مسکونی و تجاری و استفاده از برق تولیدی برای گرمایش، پخت و پز و ...، متأسفانه در حال حاضر حدود ۷۲ درصد از گاز طبیعی تولید شده در ایران که می‌تواند به محصولات با ارزش افزوده تبدیل شود، در نیروگاه‌ها و مصارف خانگی و تجاری به منظور تولید برق و حرارت می‌سوزد!

تولید برق ایران در حال حاضر حدود ۹۰ هزار مگاوات است که تنها ۱ درصد از آن از طریق استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر(خورشیدی، بادی، زیست‌توده و آبی) تولید می‌شود و تولید برق متأسفانه شدیداً به سوخت‌های فسیلی و مخصوصاً گاز طبیعی وابسته است. با تنوع‌بخشی به سبد تأمین برق ایران به خصوص با توسعه استفاده از انرژی خورشیدی، می‌بایست نیاز به استفاده از گاز طبیعی در نیروگاه‌ها و بخش خانگی به حداقل برسد.

در حال حاضر تنها ۳.۴ درصد از گاز طبیعی تولیدی ایران در پتروشیمی‌های متانولی، منجر به تولید سالانه ۱۰ میلیون تن متانول می‌شود که حداقل معادل ۲۰۰ همت ارزآوری این پتروشیمی‌ها از محل مصرف تنها همین ۳.۴ درصد است.

در کوتاه‌مدت و برای ذخیره‌سازی گاز طبیعی به منظور استفاده در زمان پیک مصرف، احداث واحدهای mini LNG در مجاورت صنایع بزرگ و توسعه هرچه بیشتر روش‌های ذخیره‌سازی حرارتی، مکانیکی و الکتروشیمیایی، از جمله ذخیره‌سازی گاز طبیعی در مخازن زیرزمینی پیشنهاد می‌شود. به حداقل رساندن اتلاف گاز طبیعی در مسیرهای انتقال و توزیع، بهینه‌سازی مصرف در صنایع و مصارف خانگی و آموزش عمومی جامعه در بهینه مصرف کردن گاز طبیعی می‌تواند شدت مصرف این ثروت خدادادی را به حداقل برساند.

در مجموع، وابستگی بیش از حد ایران به گاز طبیعی برای تأمین انرژی، چالش‌های جدی را برای کشور ایجاد کرده است. این چالش‌ها شامل نوسانات قیمت انرژی در بازارهای جهانی، تهدید امنیت انرژی، آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی است. برای رفع این چالش‌ها، تنها راه، حرکت به سمت تنوع‌بخشی در سبد انرژی کشور و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است. با سرمایه‌گذاری در توسعه انواع انرژی‌های پاک و تغییر الگوی مصرف انرژی، می‌توانیم هم به محیط زیست کمک کنیم و هم اقتصاد کشور را تقویت کنیم.

در نهایت، باید توجه داشت که گذار از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک، یک فرایند طولانی و پیچیده بوده که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، همکاری همه بخش‌های جامعه و حمایت دولت و مجلس است.»

انتهای پیام