در برخی از کشورها نظیر آمریکا و انگلیس نظام حزبی آن‌چنان قوی و مستحکم است که حتی انتخابات‌ها نیز کاملا به صورت حزبی برگزار شده و در نهایت هر فردی که پیروز شود، حزب متبوع او خود را موظف می‌داند در تمام مدت فعالیتش به مردم بابت عملکرد نامزد خود پاسخگو باشد.
در کشور ما اما احزاب خصوصا پس از انحلال حزب جمهوری اسلامی، هیچ گاه نتوانسته‌اند به جایگاه حقیقی یک حزب سیاسی برسند. در این زمینه، احزاب عمدتا حاکمیت را به داشتن نگاه متصلب و امنیتی نسبت به احزاب محکوم می‌کنند و حاکمیت نیز نگران است که در صورت میدان دادن بیش از حد به احزاب، آنان دست به اقدامات خارج از چهارچوب قانون بزنند. وجود همین تفاوت نگرش، باعث شده مسئله احزاب در ایران عملا به موضوعی لاینحل تبدیل شود.
با توجه به اهمیت بررسی ابعاد مختلف مشکلات احزاب و راهکارهای حل آن، ایسنا مناظره‌ای را بین حمیدرضا ترقی، رئیس شورای وحدت نیروهای انقلاب در خراسان رضوی و احمد ظریفیان، دبیر اول حزب کارگزاران سازندگی در استان برگزار کرده تا نظرات این دو نماینده از دو طیف مختلف سیاسی را در این مورد جویا شود. بخش اول این مناظره که عمدتا به بحث در مورد وفاق ملی اختصاص داشت، منتشر شده است.
به گزارش ایسنا، ترقی با اشاره به چالش‌های نظام سیاسی کشور با احزاب، اظهار کرد: وقتی دشمن از تحزب سوءاستفاده می‌کند، طبیعتا حساسیت نظام نسبت به احزاب بیشتر می‌شود. اصلاح‌طلبان باید مرزبندی خود را مشخص و اعلام کنند جریان تندرو را قبول ندارند. رهبری بارها گفتند در زمان فتنه مرزبندی خود را با دشمن مشخص کنید و بگویید فلان کار مورد تایید ما نیست و موضع خود را تفکیک کنید.
وی اضافه کرد: با وجود ضعف احزاب و هم‌چنین برخوردهایی که تا کنون با آنان صورت گرفته، ما تا کنون حداقل ۳ الی ۴ دولت حزبی داشته‌ایم. دولت دوم آقای رفسنجانی، دولت کارگزاران بود و این حزب نقش اصلی در این دولت داشت. پشتیبان و حامی حزب کارگزاران نیز آقای هاشمی بود. در دولت دوم آقای خاتمی هم حزب مشارکت و در دولت آقای روحانی نیز حزب توسعه و عدالت نقش داشت.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی با اشاره به اینکه برخی جریانات اعتقادی به نقش مردم ندارند، افزود: این افراد معتقدند حکومت الهی است و مردم نباید نقشی در قانون‌گذاری و اداره کشور داشته باشند. آنان به اینکه جامعه مدنی ایجاد شود و از طرف مردم حکومت شکل گیرد، اعتقادی ندارند و هم‌اکنون حتی از صداسیما برای تخریب احزاب استفاده می‌کنند و عملکرد احزاب را زیر سوال می‌برند.
ترقی ادامه داد: این افراد حتی در جریان اصولگرایی نفوذ دارند و کاملا بر تصمیم‌گیری تاثیرگذار هستند. دلیل کارشان این است که چون نتوانسته‌اند کارکرد تحزب را بومی کنند، نمی‌توانند آن بپذیرند و ادعا دارند حزب تشکیلات غربی است. در حالی که امام گفتند ما دو حزب داریم، یکی حزب شیطان و دیگری حزب الله. تحزب در نظام اسلامی ویژگی و مختصاتی دارد، شهید بهشتی گفتند حزب باید معبد باشد. حزب وقتی معبد می‌شود در آن، هر لحظه به فکر خدمت به مردم باشید. شهید بهشتی حزب را تشکیلاتی برای تثبیت نظام جمهوری اسلامی می‌دانست.
به گزارش ایسنا، سپس ظریفیان در رابطه با دیدگاه خود به سردادن شعار «اصلاح‌طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا»، از سمت بخشی از مردم اشاره کرد و گفت: واقعیت این است که در جبهه اصولگرایی ظرفیت‌های کلانی برای افراد ایجاد شد. جبهه اصولگرایی به پایه‌های حاکمیت نزدیک‌تر است و تأییدات بیشتری و در خیلی از جهات حمایت بیشتر و ظرفیت عمده‌تری نسبت به جریان اصلاح‌طلبی دارد.
وی افزود: در مقابل محدودیت‌هایی برای جبهه اصلاح‌طلبی ایجاد شد و فضای مناسبی به ما برای کم کردن شکاف بین مردم و حاکمیت داده نشد. در انتخابات‌های مختلف، لیست ردصلاحیت‌شدگان اصلاح‌طلب را با اصولگرایان مقایسه کنید. ما قبل از ارائه طرح و برنامه‌ای برای کشور، باید نگران باشیم که آیا می‌توانیم برای قرار گرفتن در مسئولیت‌ها تایید صلاحیت شویم یا نه.
دبیر اول حزب کارگزاران سازندگی خراسان رضوی اظهار کرد: وقتی دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب کارآمدی لازم را ندارند، جامعه این ناکارآمدی را به حساب کل نظام می‌گذارد و شعار می‌دهد «دیگه تمومه ماجرا». جامعه‌ای که شرایط حزبی را تجربه نکرده، چطور می‌گوید ماجرا تمام است؟
تغییرات اجتماعی در کف خیابان میسر نمی‌شود
ظریفیان تصریح کرد: جامعه فکر می‌کند از تفکری که کنش خود را بر مسائل اجتماعی می‌گذارد، کاری ساخته است و نتیجه آن وقایع تلخ سال ۱۴۰۱ می‌شود. ما به عنوان یک حزب اصلاح‌طلب بارها در شرایط مختلف اعلام کردیم تغییرات اجتماعی در کف خیابان حاصل نمی‌شود. ما نتوانستیم نتایج مثبت عملکرد حزبی را به مردم نشان دهیم، به ما توجهی نکردند. عبور از جریانات اصلاح‌طلب به معنای بی‌اثر کردن جریانات حزبی است.
سپس ترقی با تشریح برداشت خود از شعارهای مردم در مورد تحزب، گفت: وقتی دو تیم بازی در میدان ورزشی به جان هم بیفتند، تمام تماشاگران نسبت به هر دو تیم بدبین می‌شوند. این بدبینی ناشی از دعوای بی‌جهت و بی‌پایه‌ای است که بین جریانات سیاسی صورت می‌گیرد. اگر در بین جریانات سیاسی رقابت سالم رخ دهد و ما بتوانیم سلامت رقابت را تضمین کنیم، قطعا مردم بدبین نمی‌شوند. مردم می‌گویند اینان دنبال قدرت اند، نه حل مشکلات جامعه.
وی اضافه کرد: در انتخابات مجلس، صداوسیما رقابت را از تحزب گرفت و اجازه نداد احزاب جلسه‌ای بگذارند. تمام میدان کارکرد احزاب را گرفت و آن را به شبکه تلویزیونی تبدیل کرد. کدام جریان این تصمیم را می‌گیرد؟ جریانی که نمی‌خواهد تحزب در کشور شکل گیرد.
رئیس شورای وحدت نیروهای انقلاب در خراسان رضوی بیان کرد: در طول این ۴ دهه، غیر از دولت شهید رجایی و دولت اول احمدی‌نژاد، هیچ دولتی دست اصولگرایان نبوده است. ممکن است برخی عوامل در دولت بوده باشند، اما تحمل نشدند. مردم وقتی ناکارآمدی را در دولت‌های منتسب به هر دو جریان می‌بینند، نسبت به نظام بدبین می‌شوند. همه دولت‌ها خدمت و کارهای بزرگی انجام دادند و نمی‌توان همه را زیر سوال برد. مردم از برخی سیاست‌ها که موجب کاهش رفاه شده، ناراضی هستند. اگر سیاست‌های اقتصادی دولت درست شود، یقین داشته باشید مردم به تمام کارگزاران نظام اعتقاد و ایمان پیدا خواهند کرد.
در ادامه ظریفیان در دفاع از تحزب اظهار کرد: تجربه دنیا نشان داده که تحزب یک امر اجتناب‌ناپذیر در جامعه است که کارایی و کارآمدی دولت و نظام سیاسی را افزایش می‌دهد. تحزب رشد آرام و منطقی یک فرد برای گرفتن مسئولیت سیاسی در جامعه است. وقتی در جامعه جا بیفتد که فرد می‌تواند از کانال احزاب به شناخت بازی سیاسی و نهایتا جایگاهی در فضای قدرت برسد، قطعا قدر و ارزش حزب را می‌فهمد.
وی افزود: یک جوری تخصص ما نادیده گرفته و حذف می‌شویم که خودمان متوجه آن نمی‌شویم. چون در یک بازی سیاسی ما را دور می‌زنند. وقتی بر اساس این نظام افراد رشد پیدا نکنند، نتیجه آن ناکارآمدی در سطح جامعه می‌شود. فرد از بودجه و ثروت مملکت استفاده کرده و هیچ بازدهی ندارد. وظیفه حزب این است که به افراد بفهماند کسی که تحمل نظر مخالف و گفتمان را ندارد، نباید رشد کند، بلکه باید در جایگاه مدنی قرار گیرد. آدم سیاست‌مدار در حزب تربیت خواهد شد. ما معتقدیم در پست‌های اجرایی مسیر تحزب به ما کمک می‌کند.
دبیر اول حزب کارگزاران سازندگی خراسان رضوی عنوان کرد: در وقایع ۱۴۰۱ بارها جلسه گذاشتیم و گفتیم مشکل در کف خیابان حل نمی‌شود. اجازه دهیم جوانان با حضور در احزاب، داد خود را بزنند تا تخلیه شوند. وقتی فضا ایجاد نکرده و حزب را محترم نشماریم، فرد به کف خیابان می‌رود. حزب، کار نظارت را دارد و نقد خود را می‌کند. معتقدم اگر جریان حزبی شکل و شمایل خوبی گرفته بود، اعتراضات در این حد و ابعاد رخ نمی‌داد.
به گزارش ایسنا، ظریفیان ادامه داد: کار حزبی انسان را متعادل می‌کند و نمی‌گذارد تحت تاثیر جو قرار گیرد. بخشی از وقایع ۱۴۰۱ تحت تاثیر جو موجود بود. ما نتوانستیم جوانان را مدیریت کنیم، زیرا اعتقاد نداشتیم که احزاب می‌توانند این امر را انجام دهند. حزب بین مردم و حاکمیت نقش ایفا می‌کند و وقتی حزب نادیده گرفته شود، مردم مستقیم روبه‌روی نظام می‌ایستند. فقدان احزاب در این جریانات ضرر خود را رساند و توقع داریم دولت جدید حتما فضا را برای فعالیت احزاب باز کند.
وی ادامه داد: من وقتی به بحث امنیتی تاکید دارم، صحبتم این است که این فضا را چه کسی ایجاد کرده است؟ استعلام تایید صلاحیت را باید نهادهای امنیتی تایید کنند. وقتی ۱۰۰ اصولگرا جمع شوند، ۵ اصلاح‌طلب چه قدرتی دارد؟ ما در انتخابات‌ها، در یک سازوکار برابر با اصولگرایان نیستیم و لذا نمی‌توان گفت چه کسی علیه نظام فتنه ایجاد کرده است.
اگر در جریانی نیروی کمتری تایید صلاحیت می‌شوند، به دلیل پرونده‌های قضایی افراد است
در ادامه ترقی نیز با بیان اینکه اگر احزاب بخواهند نقش بیشتری در مشارکت کشور داشته باشند باید به جایگاه مشخصی در ساختار قدرت برسند، گفت: اگر تصور بر جایگاه سیاست‌گذاری برای کل نظام داشته باشند، اشتباه است. طبق قانون، سیاست‌گذار کلان کشور کار رهبری است که از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام می‌دهد. اگر احزاب می‌خواهند دولت را راسا به دست گیرند و سیاست خود را اعمال کنند، با سیاست کلان نظام تعارض ایجاد می‌شود. احزاب باید بدانند سطح فعالیت آنان در حد انتخاب شیوه اجرای قانون است.
وی با تاکید بر اینکه احزاب باید جایگاه خود در ساختار قدرت را بدانند، بیان کرد: اگر جایگاه دقیق خود را ندانیم، کارکرد حزب دچار اختلال خواهد شد. احزاب اگر قدرت تحمل یکدیگر را نداشته و به سمت حذف هم بروند، رقابت نامناسب و غلطی در جامعه پدید می‌آید که استمرار آن نتیجه‌ای جز ضایع شدن نیروهای نخبه، متخصص و پخته برای مدیریت کشور نخواهد داشت. در این شرایط فرصت‌طلبان بالا آمده و نیروهای نخبه از سطوح مدیریتی فاصله می‌گیرند.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی اضافه کرد: احزاب برای پیاده کردن سیاست‌ها و قوانین باید برنامه داشته باشند. وقتی بی‌برنامه مسئولیت می‌گیرند، خود را به سیل شرایط می‌سپرند. اگر برنامه و راهکارهای اجرای درست آن توسط نامزد حزب به مردم ارائه شود، طبیعتا مردم قبول می‌کنند که یک فرد حزبی بسیار با یک فرد غیرحزبی متفاوت است. فرد حزبی نیرو، کادر، برنامه و هدف دارد و مردم بر این اساس فرد را انتخاب می‌کنند.
وی با بیان اینکه قدرتی که بگوید از کدام جناح چه تعداد در انتخابات حضور داشته باشند، در کشور نداریم، افزود: اگر در جریانی نیروی کمتری تایید صلاحیت می‌شود، به دلیل پرونده قضایی افراد است که در اثر تخلفات ایجاد شده است. در برخی دستگاه‌های امنیتی یک سری دیدگاه‌های تنگ‌نظرانه وجود دارد، اما نباید آن را به کل نظام تعمیم دهیم. اکنون فضا برای همه نیروها باز است و باید از این فرصت استفاده شود. تا کنون پیش آمده در دولتی اصولگرا، انتخابات برگزار شده و دولت اصلاحات روی کار آمده و یا مجلس اصلاحات رای آورده است. این نشان می‌دهد نظر اصولگرایان تاثیری در نتیجه انتخابات‌ها ندارد و هر برداشتی جز این، واقع‌بینانه نیست.
اگر ۵۰ درصد برنامه هفتم اجرا شود، آقای پزشکیان را روی دست خواهیم گرفت
به گزارش ایسنا، این فعال سیاسی اصولگرا با اشاره به انتظارات خود از دولت دکتر پزشکیان، بیان کرد: در شرایطی که دکتر پزشکیان با شعار دولت وفاق روی کار آمده و معتقد است باید سیاست‌های کلان دنبال و برنامه هفتم اجرا شود، انتظار داریم ایشان در این مسیر ثابت‌قدم باشد و همین مهم‌ترین مطالبه ماست. دولت‌های گذشته تا کنون برنامه‌های توسعه را تا حداکثر ۳۰ درصد اجرایی کردند. اگر آقای پزشکیان این ۳۰ درصد را به ۵۰ درصد برساند، ما ایشان را روی دست خواهیم گرفت. برنامه هفتم خیلی از مشکلات کشور از جمله ناترازی بودجه و ارز را حل می‌کند.
رئیس شورای وحدت نیروهای انقلاب در خراسان رضوی با بیان اینکه باید اندازه دولت کوچک شود، عنوان کرد: دولت چابک نیست. وقتی دولت مجبور است حقوق کارمندان موجود و بازنشستگان را بپردازد، نشان می‌دهد که لَخت است و باید آن را به دولتی چابک تبدیل کرد.
ترقی با اشاره به لزوم افزایش سرمایه اجتماعی نظام، گفت: سرمایه اجتماعی بدون مشارکت احزاب افزایش نمی‌یابد. باید به احزاب اجازه داده شود تا مسئولیت مردم و معترضین را بپذیرند، زیرا می‌توانند خواسته مردم را عقلانی و از حالت هیجانی خارج کنند، به گونه‌ای که برای مسئولین قابل اجرا باشد. وقتی فضایی نباشد که مردم حرف‌های خود را بزنند، وارد خیابان می‌شوند. دشمن منتظر جرقه و جنبش داخل کشور است تا ما را با مشکل روبه‌رو کند.
وی اضافه کرد: مردم نباید مستقیم با نظام برخورد کنند، بلکه باید از طریق احزاب وارد شوند. احزاب می‌توانند در رشد سیاسی جامعه، رفع ابهامات و تبیین مسائل برای مردم نقش ایفا کنند. وقتی به حزبی مجوز داده می‌شود، به آن امکانات و فضا برای کنشگری هم بدهند. احزاب باید بتوانند اتاق فکر مناسب برای برنامه‌ریزی داشته باشند تا بتوانند به عاملی برای کمک به دولت‌ها جهت تحقق اهداف خود تبدیل شوند.
بین احزاب اشتراکات بسیاری وجود دارد
به گزارش ایسنا، در پایان مناظره، ظریفیان با بیان اینکه در قانون چارچوب و مشترکات زیادی بین احزاب وجود دارد، اظهار کرد: اما متاسفانه هیچ‌گاه این مشترکات را مطرح نکردیم. احترام به اختلاف‌نظر بگذاریم، اگر رئیس‌جمهور از جناح مختلف بالا آمد، بدانیم رئیس‌جمهور همه کشور است. در خانه احزاب یکی از رویکردها همین موضوع است و برای مشترکات صحبت می‌کنیم. بسیاری از مسائل با این روش حل می‌شود، نفع خروجی کار حزبی باید برای سرزمین باشد. حداقل آورده این روش این است که بخشی از تنگ‌نظری‌ها نسبت به یکدیگر را حل می‌کند.
ترقی نیز بیان کرد: اگر هدف ما یکی باشد، می‌توانیم در روش‌ها و راه رسیدن به اهداف با هم صحبت و هر روشی که موردنظر همه بود را قبول کنیم. جای بحث و تبادل نظر برای رسیدن به نظر مشخص، مراکزی مانند خانه احزاب است. حوادثی در کشور رخ می‌دهد که نحوه مقابله با آن نیازمند تحلیل مشترک است. لذا باید نگاه‌مان را مبتنی بر اصول درست تنظیم کنیم. یکی از راه‌ها این است که ببینیم قافله‌سالار جمهوری اسلامی در نگاه به آن واقعه، چه دیدگاهی دارد و خود را با آن تطبیق دهیم. اعتقاد ما بر این است که چون رهبری اطلاعات زیاد دارند، بهتر از هر کسی می‌توانند ما را هدایت کنند.
انتهای پیام
نظرات