توسعه شهرنشینی در بین انسان‌ها و افزایش مهاجرت در میان شهرها، بر توسعه شهری تأثیر بسیاری داشته است و شهرها به طور گسترده به نواحی اطراف خود کشیده شده‌اند؛ همین امر موجب شده تا اراضی مساعد و نامساعد شهری، مورد هجوم لجام گسیخته انسان‌ها و توسعه شهری قرار گیرند.

رشد جمعیت شهری در کشورهای توسعه یافته و تراز اول جهان، در طول زمان و در حال حاضر، نظمی نسبی یافته‌ است ولی این امر در کشورهای در حال توسعه به علت مهاجرت‌های بی‌رویه تا به امروز، نظم و سامان چندانی نداشته است.

اگرچه مهاجرت به شهرها در آغاز، کاملاً طبیعی به نظر می‌آمد ولی بعد از گذشت چند دهه و بروز پیامدهای نامطلوب آن در توسعه شهرها، کاملاً غیرطبیعی تلقی شد که از جمله این پیامدهای نامطلوب آن می‌توان به نابرابری در توسعه شهری، شلوغی بیش از حد شهرها، نامناسب بودن وضعیت مسکن، افزایش جرم و جنایت، مسائل اجتماعی مختلف، کمبود خدمات بهداشتی و درمانی اشاره کرد.

این نابرابری‌های ناشی از مهاجرت‌ها و رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی و مناطق به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، دموگرافیک، جغرافیایی و سیاسی ایجاد می‌شود؛ بنابراین هدف از برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای یا توسعه اقتصادی، برقراری عدالت اجتماعی خواهد بود که در نهایت به توسعه پایدار می‌انجامد.

در همین راستا پیرامون خدمات بهداشتی و درمانی باید سیاستی اتخاذ شود تا خدمات مذکور برای برای همه مردم جامعه تأمین شود لذا برای رسیدن به توسعه عادلانه و متوازن در این مقوله، باید نیازهای بهداشتی و درمانی جامعه شناخته شود.

بر اساس موارد گفته شده، «طیبه السادات حسینی» دانشجوی دکترای دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با انجام پژوهشی، روند مهاجرت به استان یزد در طی سال‌های ۱۳۷۵، ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ و ارتباط این موضوع با شاخص‌های بهداشتی توسعه پایدار را مورد بررسی قرار داده است.

در این پژوهش که با استاد راهنمایی دکتر «سیده مهدیه نماینده» و استاد مشاوری دکتر «جام برسنگ» در سال جاری انجام شده است، با استفاده از روش تحلیلی در مورد مهاجران وارد شده به استان یزد در دوره ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ مطالعه شده است.

در این مطالعه «مهاجر» فردی تعریف شده که در فاصله زمانی دو سرشماری، شهر یا آبادی محل سکونت خود را به شهر یا آبادی دیگر تغییر داده است و اهمیت این مطالبه از این حیث قابل تامل است که براسـاس یافته‌هـا در دوره‌ی مذکور، یزد رتبه سوم را در پذیرش مهاجران در کشور داشته است.

طبق بررسی‌های صورت گرفته در این مطالعه، تعداد کل مهاجرین وارد شده به استان طی این مدت ۸۰۷ هزار و ۹۷۸ نفر شامل ۴۵۵ هزار و ۹۱۳ نفر مرد و ۳۵۲ هزار و ۶۵ نفر زن بوده است.

با ذکر این توضیح که ۶۵۶ هزار و ۳۳۷ نفر از مهاجرین این دوره، شهری و ۱۵۱ هزار و ۶۴۱ نفر روستایی بودند، بیشترین تعداد مهاجر در رده سنی ۲۰ تا ۲۴ سال و کمترین تعداد مهاجر مربوط به رده سنی ۶۵ سال به بالا بوده است.

نتایج نشان داد که روند ورود مهاجرین به استان یزد بر حسب جنسیت، مبدا سکونت و سن آنها در طی این ۲۰ سال دارای اختلاف معنادار آماری بوده است به نحوی که هفت درصد از مهاجرین در سن ۲۰ تا ۲۹ سال اقدام به مهاجرت کرده‌اند و این نشان می‌دهد عموماً جهت ارتقا شرایط اقتصادی مهاجرت کرده‌اند.

هرچند نتایج حکایت از افزایش رو به رشد مهاجرت بانوان به شهر یزد در سال‌های اخیر دارد ولی در این بررسی، ارتباط مثبتی بین میزان مهاجرت و مرگ شیرخواران و شاخص‌های میزان مرگ و میر مادران در اثر بارداری و زایمان، درصد پوشش واکسیناسیون کودکان زیر یک سال و درصد آب آشامیدنی مطلوب خانوار مشاهده نشد.

البته وضعیت مرگ و میر خام در استان نیز در طول این دوره زمانی تغییراتی داشته، ضمن این که بیشترین میزان تولد خام نیز در سال ۱۳۹۵ ثبت شده است.

نکته حائز اهمیت این که بین شاخص‌های توسعه پایدار و روند مهاجرت رابطه آماری معنی‌داری مشاهده نشد و خوشبختانه با وجود افزیش مهاجرت، اثرات زیان‌باری بر شاخص‌های بهداشتی توسعه پایدار ایجاد نشده است.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد؛ از لحاظ رتبه بندی شهرستان یزد در رتبه اول مهاجرت‌ها و بعد از آن اردکان، میبد، تفت و مهریز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

همچنین در مجموع عمده دلیل مهاجرت‌ها به یزد، اقتصادی بوده و مهاجرت روستاییان از شهرنشینان در تمام دوره‌های بررسی شده کمتر بوده است.

به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان می‌دهند که شرایط اقتصادی و اجتماعی می‌تواند تأثیر زیادی بر روند مهاجرت به شهر یزد داشته باشد لذا نیاز به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسب در این زمینه وجود دارد.

انتهای پیام