حمید مرتضی‌کوشکی - کارشناس بازار سرمایه - در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به موضوع احتمال عرضه خودرو در بورس کالا گفت: موضوع مربوط به بورس کالا، به ویژه در زمینه خودرو، مسئله‌ای است که حاشیه‌های بسیار زیادی را هم در صنعت خودرو و هم بازار سرمایه ایجاد کرده است.

وی گفت: خیلی از ما معتقدیم که چرا باید شیوه قیمت‌گذاری خودرو به نوعی باشد که منافع آن برای عمده جامعه و مردم نباشد.

این کارشناس بورسی مطرح کرد: اینکه امروز ما مدعی این باشیم که مدل قیمت‌گذاری فعلی می‌تواند به رفاه مردم کمک کند، در حالی که اگر از یک خیابان عبور کنیم و از مردم بپرسیم که خودروی خود را با چه نرخی خریداری می‌کنند، خیلی کم پیش می‌آید که به مبانی قیمت‌های کارخانه رجوع کنند.

کوشکی افزود: این مسئله نشان می‌دهد که عمده سودی که در این میان از تفاوت میان قیمت کارخانه و بازار خلق می‌شود، در نهایت به سود منافع مردم منتهی نمی‌شود و حتی در برخی مواقع سود واسطه‌ها از سود شرکت‌های خودروساز بیشتر است و بخش تاسف بار مسئله در این است که شرکت‌های خودروساز تا امروز نزدیک به ۲۰۰ همت زیان انباشته دارند.

وی اظهار کرد: با این حال، اینکه تصور شود آزاد سازی قیمت خودرو منجر به بهبود وضعیت صنعت می‌شود، به این صورت هم نیست که برخی تصور می‌کنند. چراکه در کنار آزادسازی باید سیستم مدیریتی و بهره‌وری تولید نیز اصلاح شود. چراکه امروز ما شاهد برخی اعتراض‌ها به ارقام و صورت‌های مالی هستیم که در شرایطی که وضعیت مناسب نیست چرا باید هزینه‌ها تا این حد بالا باشد.

عرضه خودرو در بورس کالا سیگنال منفی به بازار نمی‌دهد

این کارشناس بورس در رابطه با اینکه عرضه خودرو در بورس کالا باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود؟ گفت: در طرف دیگر، واقعیت بازار مشخص است و بازار کار خود را انجام می‌دهد، اینکه ما بگوییم با عرضه خودرو در بورس کالا، سیگنال‌هایی برای افزایش قیمت در بازار آزاد خودرو داده می‌شود، درست نیست.

کوشکی ادامه داد: اتفاقا عرضه خودرو در بورس کالا به بازار آزاد این پیغام را مخابره می‌کند که در موضوع قیمت‌ها باید منطقی‌تر رفتار کند. در این زمینه ما می‌توانیم موضوع را از روی دیگر سکه بررسی کنیم. به عبارتی اینکه یک سیستم معاملاتی شفاف در بورس کالا و به صورت توافقی شکل بگیرد که در آن قیمت خودرو به شکلی رسمی و توافقی حتی بیشتر از ۲۰ درصد کمتر از قیمت بازار آزاد معامله شود، یعنی بازار آزاد باید محتاطتر و منطقی‌تر رفتار کند.

نباید خودرو به صورت قطره چکانی در بورس کالا عرضه شود

وی در رابطه با نوع و مدل مطلوب عرضه خودرو در بورس کالا خاطر نشان کرد: مهم‌ترین نکته در این رابطه به نوع و نحوه عرضه خودرو در بورس کالا باز می‌گردد. یک مثل در اقتصاد وجود دارد که می‌گوید «آدم صفر بگیرد اما یک نگیرد»؛ یعنی اگر قرار است کاری را انجام دهیم باید آن را درست و مطلوب انجام دهیم و متاسفانه خیلی از تصمیمات در حوزه اقتصاد به صورت ناقص اتخاذ می‌شود و در نهایت منتقدان می‌گویند ما گفتیم این کار را انجام ندهید و حالا هم نتیجه نداده است.

باید عرضه در مقیاس و حجم مطلوبی باشد

این کارشناس بازار سرمایه افزود: بنابراین اگر قرار است در بورس کالا خودرو عرضه شود باید عرضه در اندازه و مقیاس مطلوبی صورت بگیرد، نه اینکه بین ۵ تا ۱۰ درصد از میزان عرضه را در بورس کالا انجام دهیم. به عبارتی میزان عرضه باید در حجمی باشد که اسم آن را بازار بگذاریم. چراکه در غیر این صورت، عرضه خودرو در بورس کالا خاصیت و ماهیت یک بازار را ندارد و در نهایت گرایش قیمت خودروها به قیمت بازار آزاد منتهی می‌شود.

کوشکی گفت: نکته دیگر این است که در برخی مواقع ما شاهد ابطال در معاملات هستیم و نهاد ناظر نیز وظیفه‌اش نظارت و معاملات است. اما این نباید به این معنا باشد که زمانی که کشش بازار به سمتی بود که قیمت‌ها را افزایش دهد، نهاد ناظر مدام در حال سرکوب و ابطال معاملات باشد، باید اجازه داد بازار مسیر خود را طی کند تا به یک تعادل برسد. چراکه در این شرایط، موضوع افزایش قیمت خودرو و نزدیک شدن آن به نرخ بازار آزاد، تا حدودی عطش‌های کاذب سرمایه گذاری را از بین می‌برد تا تقاضاهای کاذبی که امروز شکل گرفته و خودرویی که در همه کشورها یک کالای مصرفی است را به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل کرده است، اصلاح شود.

باید حاکمیت شرکتی مناسب اعمال شود

این کارشناس بازار بورس اظهار کرد: بی شک عرضه خودرو در بورس کالا در مقیاس اثرگذار بی شک نقش واسطه‌ها در بازار خودرو را کمرنگ‌تر می‌کند و به توسعه شرکت‌ها کمک شایانی می‌کند، اما در این شرایط باید حتما مدیریت شرکتی و حاکمیت شرکتی مطلوبی وجود داشته باشد تا با افزایش درآمد شرکت‌ها هزینه‌ها نیز افزایش پیدا نکند.

کوشکی ادامه داد: بنابراین در صورت تحقق عرضه خودرو در بورس کالا در مقیاسی که بازار نامیده شود و سبب بازارسازی مناسب و واقعی شود، باید منابع و مصارف شرکت‌ها مدیریت شود تا شکاف نقدینگی و زیان انباشته شرکت‌ها به حداقل برسد.

وی در پایان خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد عرضه خودرو در بورس کالا، بیش از اینکه تحولی در بازار سهام ایجاد کند، دست واسطه‌ها را از بازار کوتاه می‌کند و به شرکت‌های خودروساز کمک می‌کند تا بتوانند خودرو را به صورت غیر دستوری در بازار عرضه کنند و نباید در کوتاه مدت انتظار داشت که نقش آن در بازار سهام باعث ایجاد تحول خاصی شود.

گفتنی است؛ پس از وقفه‌ای بالغ بر یکسال و نیم از آخرین عرضه خودرو در بورس کالا و مخالفت شورای رقابت در این زمینه، مجدد بحث بر سر بازگشت خودرو به بورس کالا برای عرضه با اظهارنظر رئیس جدید سازمان بورس، از سر گرفته شد؛ اما علیرغم اصرار بورسی‌ها برای بازگشت خودرو به این کانال همچنان شورای رقابت بر انحصاری بودن بازار خودرو تاکید داشته و قائم بر اجرای قانون است.

انتهای پیام