شرایط اقتصادی و افزایش قیمت کتاب، گسترش شبکه‌های مجازی، کاهش سرانه کتابخوانی و حمایت‌های مقطعی در حوزه کتاب را می‌توان از جمله عواملی دانست که موجب شده سکوتی غریب و همیشگی در فضای کتابفروشیها حاکم شود.
اگر برای این سکوت غریب کتابفروشیهای شهر فکری نشود بدون شک باید روزی همه شهر کتابفروشیها را در خاطرات گذشته خود دوره کنند.
رونق شبکه‌های اجتماعی رغبت کتابخوانی را مردم گرفته است
رئیس اتحادیه کتاب و لوازم‌التحریر همدان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه در سال‌های اخیر با توجه به رونق شبکه‌های اجتماعی، دیگر مردم تمایل چندانی به خواندن کتاب و مطالعه ندارند، اظهار کرد: همین امر موجب شده که واحدهای کتابفروشی حال و روز خوبی نداشته باشند.
امیر گلبخش با بیان اینکه در حال حاضر همدان دارای ۴۵ واحد کتابفروشی بوده که برای ۱۳۰ تا ۱۴۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است، افزود: این واحدهای کتابفروشی معمولا در این صنف دارای سابقه کار بالایی هستند و حتی برخی از این کتابفروشان شغل پدری خود را دنبال می‌کنند و همین امر موجب شده که با وجود کسادی بازار کتابفروشان دل به تعطیلی واحد کتابفروشی خود ندهند.
وی با بیان اینکه حفظ کتابفروشیهای سطح استان توسط کتابفروشان قابل، با وجود کسادی بازار قابل تقدیر و تحسین است، تصریح کرد: ترویج فرهنگ کتابخوانی از نقش موثری در ارتقا سرانه کتابخوانی برخوردار بوده که در این رابطه دستگاه‌های ذیربط از جمله رسانه‌ها، صداو سیما و نهادهای مرتبط برای ترویج کتابخوانی جامعه وظیفه سنگینی بردوش دارند.
گلبخش با اشاره به اینکه کتاب و مطالعه در کنار دیگر مزایای خود، حس آرامش را به خواننده القا می‌کند، گفت: به‌طور قطع این حس آرامش مطالعه کتاب با دنیای فضای پر استرس و پراضطراب شبکه‌های اجتماعی تفاوت بسیاری داشته که باید جامعه را به این تفاوت‌ها آگاهی بخشی کرد.
اوضاع بازار کتابفروشان همدان تعریفی ندارد
وی با بیان اینکه جامعه به‌ویژه کودکان و نوجوانان به مطالعه کتاب نیاز دارند، گفت: متاسفانه کودکان، نوجوانان و جوانان جامعه امروز بیشتر وقت روزانه خود را در فضای پر استرس مجازی سپری می‌کنند.
گلبخش با اشاره به اینکه اوضاع بازار کتابفروشان همدان تعریفی ندارد، ادامه داد: دو یا سه سال پیش توزیع کتاب درسی را به کتابفروشیها می‌دادند که این امر موجب شده بود دانش‌آموزان برای خرید کتاب درسی خود به کتابفروشیها مراجعه داشته باشند و ضمن خرید کتاب درسی خود چند جلد کتاب غیر درسی نیز خرید داشته باشند و این امر موجب حال خوب کتابفروشیها بود.
وی تصریح کرد: متاسفانه در حال حاضر توزیع کتاب درسی بر عهده آموزش و پرورش بوده که آن را بین مدارس برای توزیع بین دانش آموزان تحویل می‌دهد و در این رابطه واحدهای کتابفروشی حذف شده‌اند.
گلبخش خاطرنشان کرد: امروز هزینه تحویل کتاب درسی دانش‌آموزان به صورت اینترنتی پرداخت می‌شود و در صورت کسری کتاب، کسری آن را ندارند، حال آنکه در گذشته معمولا واحدهای کتابفروشی کسری هر یک از کتاب‌ها را داشتند.
وی با بیان اینکه از سال گذشته تاکنون دو واحد کتابفروشی همدان به دلیل فوت مالک تعطیل شده‌است، تصریح کرد: بازار کتابفروشان همدان حال خوبی ندارد اما این واحدهای کتابفروشی با وجود کسادی بازار خود تمایلی به تعطیل کردن کتابفروشی خود ندارند و با چنگ و دندان سعی بر آن دارند که کتابفروشی خود را همچنان حفظ کنند.
گلبخش با اشاره به اینکه کتابفروشیها با حمایت دولت دارای معافیت مالیاتی هستند، گفت: لازم است که توسط دستگاه‌های مرتبط فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه ترویج پیدا کند چرا که این امر علاوه بر ارتقای علم و دانش جامعه رونق دوباره به کتابفروشیهای شهر خواهد بخشید.
راه‌اندازی کافه کتاب در شهر
وی با بیان اینکه در همدان به دنبال ایجاد زمینه‌های لازم برای راه‌اندازی کافه کتاب‌ها در سطح شهر هستیم، افزود: در حال حاضر در سطح شهر همدان سه واحد کافه کتاب دارای فعالیت بوده، ضمن اینکه دو متقاضی جدید نیز متقاضی راه‌اندازی کافه کتاب جدی هستند.
گلبخش اضافه کرد: علاوه بر آن دو متقاضی جدید هم خواستار راه اندازی واحد کتابفروشی در سطح شهر هستند که روند کار این افراد در دست اقدام است.
وی مطرح کرد: یکی از مشکلات همدان در بحث برپایی نمایشگاه‌های کتاب این است که برای برپایی غرفه‌های نمایشگاه از افرادی بی‌تجربه که فاقد هرگونه مجوز هستند استفاده می‌کنند، حال آنکه واگذاری این غرفه‌ها به کتابفروش‌های سطح شهر که دارای تجربه و تخصص و مجوز هستند از نقش موثری در حمایت از کتابفروشان همدان برخوردار خواهد بود.
گلبخش بیان کرد: انتظار است برای حمایت از کتابفروشیهای همدان از صاحبان واحدهای صنفی کتاب فروش برای برگزاری نمایشگاه استفاده کنند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: اگر دانشگاه‌ها و ادارات قصد برگزاری نمایشگاه کتاب یا فروش فوق‌العاده کتاب را دارند در این رابطه برای حمایت از کتابفروشیهای همدان انتظار داریم از ظرفیت کتابفروشیها به‌دلیل تجربه، تخصص و تنوع کار استفاده شود و نسبت به انعقاد قرارداد با آنان اقدام داشته باشند که این کسادی بازار آنان جبران شود.
گلبخش گفت: نیاز است برای جان دوباره بخشیدن به کتابفروشیهای همدان در حمایت از کتاب فروشی‌ها همه نهادها پای کار باشند.
کتاب آخرین آپشن در زندگی مردم
یکی از ناشران کتاب همدان که خود نیز دارای واحد کتابفروشی است، اظهار کرد: حال کتاب، کتابخانه، کتاب فروش، تولید و تالیف کتاب هیچ خوب نیست، چرا که امروز کتاب در آخرین آپشن‌ها خواسته‌های مردم در زندگی قرار گرفته و مردم بیشتر به دنبال سایر امورات زندگی خود هستند.
دکتر عباس احمدی‌مقیم در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، ادامه داد: کتاب در چند بخش از جمله بخش عمومی، منابع درسی در حوزه‌های آموزش عمومی مقطع ابتدایی و متوسطه و نیز کتب تخصصی و منابع درسی دانشگاهی تالیف می‌شود که در سال‌های اخیر کتاب‌های درسی هم دچار مشکل شده و کتاب‌هایی که در شمارگان ۳۰۰۰ و یا حداقل ۱۰۰۰جلد چاپ می‌کردیم امروز به ۱۰۰ تا ۲۰۰ جلد رسیده است.
وی گفت: علت این موضوع این است که در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد و حتی دکترا استادان دانشگاه منابعی را که به دانشجویان معرفی می‌کنند معمولا یک جزوه ۳۰ تا ۴۰ صفحه‌ای بوده و به همین جزوه اکتفا می‌کنند، مگر اینگه برخی از اساتید اعتقاد به جزوه نداشته باشند و دانشجو را مجبور به تهیه کتاب کنند.
احمدی‌مقیم تصریح کرد: با معرفی یک جزوه ۳۰ یا ۴۰ صفحه‌ای دانشجو امتحان خود را می‌دهد و حتی قبول هم می‌شود و به هر ترتیب مدرک خود را می‌گیرد اما متاسفانه در آن زمینه تجربه و علم کافی را به دست نمی‌آورد و نتیجه آن می‌شود که فرد توانمندی لازم را در حیطه کار خود نخواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه به دلیل همین موضوع متاسفانه سطح بیسوادی جامعه به شدت بالا رفته است، گفت: در سال‌های گذشته کسانی را که توانایی خواندن و نوشتن و علم ارتباط را نداشتند به عنوان بی‌سواد تلقی می‌شدند اما امروز افرادی داریم که دارای مدارک بالای تحصیلی هستند ولی سواد و مهارت در کار ندارند.
کتاب در سبد خانوارها جایی ندارد
احمدی‌مقیم با اشاره به آمارهای اخیر منتشر شده در رسانه‌ها، اظهار کرد: طی برخی از آمار منتشر شده در رسانه‌ها حدود پنج تا ۱۱ درصد از گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال هر جامعه‌ای در دنیا نه شاغل هستند نه تحصیل می‌کنند و نه به‌دنبال یادگیری مهارت هستند، این آمار در کشور ایران ۲۶ درصد بوده که آمار بسیار بزرگ و بالایی است که نشان می‌دهد آنان حتی دنبال کتاب خواندن هم نمی‌روند و جامعه به سطحی رسیده که تعداد بی‌سوادان کشور رو به افزایش است، بیسوادانی که مدرک تحصیلی بالا دارند اما سواد لازم حتی برای اداره زندگی خود را ندارند.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت کتابفروشان همدان، بیان کرد: بنده علاوه بر دارا بودن انتشاراتی کتاب دارای یک واحد کتابفروشی در حوزه کتب دانشگاهی هستم که دو تا سه میلیارد تومان در این واحد کتاب موجود است و کسی نیست که این کتاب‌ها را بخرد تا به شغل دیگری برویم پس مجبوریم از خودمان هزینه کنیم که کتابفروشی سرپا باشد به تبع ما سایر کتابفروشیها هم به وضعیت ما دچار هستند.
احمدی مقیم که از سال ۸۰ در حوزه کتاب دارای فعالیت است، خاطرنشان کرد: در یک برهه بازار کتاب فروشی‌ها رشد بسیار خوبی داشت و مردم برای خرید کتاب در سبد خانوار خود هزینه می‌کردند، اما در حال حاضر وضعیت فرق کرده و دیگر کتاب در سبد خانوارها جایی ندارد.
شبکه‌های مجازی نمی‌توانند جای کتاب را بگیرند
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا شبکه‌های فضای مجازی در کاهش سرانه کتابخوانی و خرید کتاب تاثیر داشته است؟، گفت: به اعتقاد بنده فضای مجازی و شبکه‌های مجازی نمی‌توانند جای کتاب را بگیرند، بحث فضای مجازی یک موضوع گذرا بوده که هر جامعه‌ای آن را سپری کرده است.
احمدی‌مقیم اظهار کرد: در دنیا خیلی از کشورها دو یا سه سال به‌صورت گذرا موضوع شبکه‌های اجتماعی را تجربه کرده‌اند و برای آنان این اتفاق افتاده است اما بعد از مدتی فضای مجازی را جایگزین مناسبی برای کتاب ندیده‌اند و دوباره به سمت کتاب بازگشته‌اند.
وی بیان کرد: بحث شبکه‌های اجتماعی هم در کشور ایران به‌طور قطع موقت و گذرا بوده و باید این دوران گذرا سپری شود، اما دوران گذار آن زیاد طول کشیده و هنوز این اتفاق نیفتاده است.
احمدی‌مقیم در ادامه با تاکید بر ضرورت رشد فرهنگی جامعه در زمینه کتاب و کتابخوانی و اولویت قرار گرفتن کتاب در سبد خانواده‌ها، افزود: این رشد فرهنگی باید آموزش آن از خانواده‌ها، آموزش‌و پرورش در مقاطع مختلف شروع شود فرزندان جامعه از کودکی با کتاب رشد و نمو کنند.
کتاب در ادارات و اماکن عمومی غریب است
وی با بیان اینکه کتاب در ادارات و اماکن عمومی غریب است، تصریح کرد: شاید علت بخشی از این موضوع قیمت بالای کتاب باشد اما همه این علت قیمت بالای کتاب نیست و باید برای ترویج کتاب و کتابخوانی و اختصاص کتاب در سبد خانواده‌ها با بهره‌گیری از رسانه‌ها و سایر ظرفیت‌ها فرهنگ‌سازی شود.
احمدی‌مقیم یادآور شد: کتاب فروشی‌های همدان اکثرا نیمه‌تعطیل هستند و کتاب آنان خریداری ندارد تا بتوانند با فروش آن بخشی از ضرر خود را جبران کنند و به شغل دیگری روی آوردند.
وی گفت: در حال حاضر کسانی که اقدام به خرید کتاب از کتاب فروشی‌ها می‌کنند معمولا در خرید کتاب مورد نظر خود بیشتر به دنبال حل سریع مشکل خود هستند و می‌خواهند از طریق کتاب مورد نظر خود مشکل خود را بلافاصله حل کنند.
احمدی‌مقیم اضافه کرد: برخی از کتاب‌های رُمان نیز که برای آن بسیار تبلیغ شده باشد جای خود را در خرید کتاب باز می‌کنند و به نسبت سایر کتاب‌ها خواستار بیشتری دارد اما محدود است.
به گزارش ایسنا، اگر نگاهی به شبکه‌های فضای مجازی هم بیندازیم، کتاب این یار مهربان و بی‌منت، در دنیای خوش رنگ و لعابِ مجازی با آن گردش‌های مالی عجیب و غریب اینفلوئنسرها، مقام و شان درخوری ندارد. دقیق‌تر اگر بخواهیم بگوییم، فعالان متخصص و فرهیخته کتاب یا به عبارتی همان بوک‌بلاگرها اغلب رتبه‌ای پایین‌تر از همه بلاگرها حتی فودبلاگرها دارد که این امر نشان از آن دارد که باید مسئولین امر برای ترویج فرهنگ کتابخوانی تدبیری بیندیشند.
انتهای پیام
نظرات