مرتضی گراوند در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به گذشت حدود دو دهه  از آخرین کاوش‌های باستان شناسی در معبد آناهیتا کرمانشاه، اظهار کرد: فصل جدید کاوش‌های باستان شناسی در معبد آناهیتا کرمانشاه از اوایل شهریور ماه با حضور یک تیم باستان شناسی به سرپرستی دکتر مصطفی ده پهلوان رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور آغاز شد و در روزهای اخیر به اتمام رسید.

وی افزود: برای این فصل از مطالعات و کاوش‌های باستان شناسی در معبد آناهیتا حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار به شکل اسناد خزانه اختصاص یافته بود که از این اعتبار یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای انجام کاوش‌ها و ۵۰۰ میلیون تومان برای انجام مطالعات ژئوفیزیک در نظر گرفته شده بود که در مجموع تنها ۵۰۰ میلیون تومان آن تخصیص پیدا کرد.

مدیر پایگاه ملی معبد آناهیتا کرمانشاه تصریح کرد: کاوش‌های باستان شناسی در معبد آناهیتا در دو بخش شامل بخش مطالعات ژئوفیزیک و بخش کاوش باستان شناسی اجرایی شد که نتایجی را در برداشت.

وی تاکید کرد: بخش مطالعات ژئوفیزیک در قسمت میانی معبد آناهیتا، حد فاصل بین سکوی اول و سکوی دوم و در فضایی به ابعاد ۱۰*۱۰ متر انجام شد که در پی انجام این مطالعات متوجه شدیم که در این محدود در گذشته فعالیت‌های صنعتی گسترده‌ای انجام می‌شده است.

گراوند با بیان اینکه زمان آغاز و اتمام این فعالیت‌های صنعتی مشخص نیست، اظهار کرد: آن طور که به‌نظر می‌رسد این کارگاه فعالیت صنعتی احتمالا محل پخت نان و یا غذا بوده و این احتمال وجود دارد که مربوط به دوره معاصر بوده است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین در حین انجام این مطالعات،  به حجم بالایی از جوش‌های کوره دست پیدا کردیم که باید در فصل‌های بعدی کاوش بیشتر روی آن تمرکز داشته باشیم. با اینحال این جوش کوره‌ها حاکی از آن است که در این نقطه احتمالا کارگاه کوره‌های آهک و گچ پزی وجود داشته است، بدین معنا که محلی برای تولید آهک و گچ بوده و بنظر می‌رسد از دوره قاجار تا دوره پهلوی دوم مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

مدیر پایگاه ملی معبد آناهیتا ادامه داد: باید در کاوش‌های بعدی بیشتر بررسی شود که آیا تولید آهک و گچ در این محوطه تنها مربوط به دوره معاصر بوده یا اینکه قدمت بیشتری دارد، چرا که در نزدیکی معبد آناهیتا معادن سنگ‌ آهکی است که تامین‌کننده سنگ‌های مورد نیاز برای ساخت این بنا بوده است. این احتمال وجود دارد که در آن زمان سنگ‌هایی که به این محوطه آورده می‌شده و خرد یا شکسته می‌شدند را در داخل این کوره‌ها می‌انداختند تا ذوب شود و برای ساخت بنا از آن استفاده کنند.

گراوند تاکید کرد: نگاه ما بر این است که ساخت کوره‌های آهک و گچ پزی در این بنا می‌تواند یک سابقه طولانی‌تر و همزمان با ساخت بنا را داشته باشد و از آن برای تکمیل ساخت دیوارچینی بنا استفاده می‌کردند.

وی ادامه داد: با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که برای ایجاد زیرساخت‌ها در ضلع جنوبی بنا داریم، یک مطالعه ژئوفیزیک را نیز در این بخش از محوطه معبد انجام دادیم تا مطمئن شویم که در این نقطه هیچ شواهد باستان شناسی وجود ندارد که خوشبختانه این مسئله مورد تائید قرار گرفت.

مدیر پایگاه ملی معبد آناهیتا کرمانشاه در ادامه با اشاره به انجام کاوش‌های باستان شناسی در این محوطه، گفت: کاوش‌های باستان شناسی در معبد آناهیتا در بالاترین و بلندترین نقطه محوطه صورت گرفت که طی آن پنج ترانشه به ابعاد ۱۰*۱۰ متر در آن ایجاد کردیم و با ساختاری از دوره معماری معاصر، اواخر دوره ساسانی و قرون میانی اسلامی مواجه شدیم.

وی ادامه داد: از آنجایی که تا قبل از سال ۱۳۴۷ محوطه معبد آناهیتا در زیر انبوهی از واحدهای مسکونی دفن شده بود و از این سال تعداد زیادی از این واحدها تملک شده و تخریب شدند، بنابراین در حین کاوش‌ها به بقایایی از واحدهای مسکونی که در آن زمان بوده‌اند، رسیدیم.

گراوند یادآور شد: در کاوش‌هایی که سابقا در این محوطه صورت گرفته بود، این احتمال می‌رفت که در قسمت بالایی محوطه که آن را کاوش کردیم، بقایایی از یک معماری چهار تاقی باشد که در این کاوش‌ها به امتداد دیواره‌ای برخورد کردیم که روی بستر صخره‌ای ایجاد شده است. اینکه آیا این دیواره می‌تواند بقایای یک آتشکده یا عمارت چارتاقی باشد، نیاز به ادامه کاوش‌های باستان شناسی دارد.

وی با تاکید براینکه کاوش‌های باستان شناسی باید در معبد  آناهیتا تداوم داشته باشد، عنوان کرد: این کاوش‌ها به ما کمک می‌کند تا چهره به هم ریخته معبد را ساماندهی کنیم و کارکرد سکوها، ارتباط سکوها با یکدیگر و سایر بخش‌های مجموعه را بشناسیم.

مدیر پایگاه ملی معبد آناهیتا کنگاور، اعلام زمان دقیق ساخت و نوع کارکرد معبد آناهیتا را منوط به اجرای بیشتر کاوش‌های باستان شناسی دانست و گفت: با انجام یک فصل کاوش باستان شناسی نمی‌شود اطلاعات دقیقی را راجع به این محوطه بدست بیاوریم.

وی یادآور شد: در این کاوش‌ها حدود ۶۰۰ متر از فضای معبد را  کاوش کردیم که در مقابل وسعت بسیار زیاد این مجموعه، ناچیز است. اگر اعتبار کافی در اختیار داشته باشیم در هر مرحله از کاوش‌های بعدی باید حدود ۱۵۰۰ تا دو هزار متر را کاوش باستان شناسی انجام دهیم.

به گفته این مسئول، پس از انجام کاوش‌های باستان شناسی در معبد آناهیتا ظرف روزهای آینده اقدامات حفاظتی مرمتی روی بخش‌های کاوش شده آغاز می‌شود.

انتهای پیام