به مناسبت روز حافظ با دکتر مهدی شریفیان؛ استاد تمام ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینا به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

استاد تمام ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا درباره نامگذاری روزها در تقویم ملی کشور، گفت: اینکه در کشور ما سنت پسندیده‌ای از دبیرباز تاکنون برقرار است و روزی به نام شاعری یا نویسنده‌ای یا کارآفرینی یا صنفی مانند روز معلم، وکیل و... تعیین می‌کنند، نشانه خوش‌ذوقی ایرانیان است و قدردانی از کسانی که خدمات فرهنگی، صنعتی یا عمرانی به جامعه برای پیشرفت ایران دارند.

 مهدی شریفیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه حافظ جزء شش شاعر مطرح ایران است که صحبت جهانی هم دارد و روز حافظ و بزرگداشت او نشانگر قدرشناسی مردم از شاعری است که آینه تمام نمای ایران است، افزود: اگر ایرانی می‌خواهد با ذوق و سلیقه ایرانی آشنا شود باید دو اثر، شاهنامه فردوسی و غزلیات حافظ را بخواند.

 وی درباره تفاوت شاهنامه و دیوان حافظ، تصریح کرد: تفاوت این دو در این است که شاهنامه جنبه‌های سخت‌افزار تمدن ایران یعنی تاریخ و اسطوره‌ها را سخن می‌گوید و حافظ جنبه‌های نرم‌افزاری فرهنگ ایران را مدیریت می‌کند و در ذهن ایرانیان از سعدی و مولانا بالاتر قرار می‌گیرد.

وی راز شهره بودن حافظ را در دو معیار زیباسخن گفتن و محتوا دانست و گفت: راز شهره بودن حافظ و هر شاعر و نویسنده دو معیار است که اگر در کار خود رعایت کند و به شکل فنی و البته حرفه‌ای عمل کند یاد و نام و آثار او ماندگار می‌شود. اول زیبا سخن گفتن و آهنگ در ابیات است مانند آیات قرآن که دارای اکسیر است و هنگام تجوید قرآن محصور هارمونی آیات می‌شویم، حافظ هم همین خاصیت را دارد به دلیل اینکه اکسیر را از قرآن گرفته چون با قرآن مانوس بوده است و موسیقی خاصی که در قرآن است را در شعر آورده و نشان داده است و تمام غزلیات حافظ این آهنگ را دارد.

 شریفیان با اشاره به جمله‌ای از ویکتور شکلوفسکی (منتقد روسی) با این مضمون که شاعر کارش رستاخیز کلمات است، گفت: حافظ کلمات را جان می‌دهد و بر مخاطب تاثیر می‌گذارد.

وی درباره دومین معیار شهره بودن حافظ، بیان کرد: حافظ در اشعار خود از موضوعاتی می‌گوید که دغدغه بشریت است مانند عشق، محبت، کرامت و بزرگداشت انسان و لذت بردن از طبیعت و اینها موضوعاتی است که در طول تاریخ مورد توجه بشر است مانند این بیت که گفته است: 

از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر یادگاری که در این گنبد دوار بماند 

بیانگر این است که عشق میراث بشری است و یا در این بیت که

 آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا 

وی افزود: منظور از دوگیتی این دنیا و آن دنیا است و مصداق و هدف این بیت در ایران و دنیا داشتن آرامش است با محبت به دیگران و دشمن نتراشیدن؛ پیام‌های شعر حافظ مانند قرآن ماهیت لامکانی و لازمانی دارد و در هر فرهنگی و هر زمانی ارزش تامل دارد که اشعار دیگر شعرا این ویژگی را ندارند و تنها در زمان خاصی مخاطب دارند.

شریفیان درباره اهمیت تفال به دیوان حافظ، گفت: بین تفال به قرآن و تفال به دیوان حافظ شباهت است و راز در این است که هر دو چند پهلو هستند و جواب را مانند آینه به ما می‌دهند که خودمان را در آن نگاه می‌کنیم و به همین دلیل می‌توان به آن تفال زد. 

این استاد تمام ادبیات فارسی اظهار کرد: غزلیات در دیوان حافظ از هر منظری قابل تفسیر است و به گفته شهید مرتضی مطهری که در تفسیرپذیری شعر حافظ حیران است و برای قشر مذهبی و غیرمذهبی هرکدام در راستای عقیده خود از اشعار حافظ برداشتی می‌کنند و علت این امر نیز این است که حافظ به عالم بالا وصل است و مانند غزالی طور ماوراء عقلی با انگاره بشری قابل قیاس نیست.

استاد ‌تمام ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با تاکید بر اینکه حافظ در اشعار خود دوست‌داشتن، زیبایی کلام و بیان دغدغه‌های نسل امروز را گفته است و در مسیر خود حیات را ادامه می‌دهد، به جدایی نسل جدید از ادبیات اشاره کرد و گفت: متاسفانه نسل زد یا نسل دهه‌های ۷۰، ۸۰ و ۹۰ نه تنها از حافظ بلکه از زیبایی‌های ادب پارسی دورافتاده‌اند و وظیفه متولیان فرهنگی و اساتید و معلمان است که این بزرگان را تبلیغ کنیم برای اینکه در گذشته فرزندان با تولد در خانواده با قرآن و حافظ بزرگ می‌شدند و این فرهنگ و ذوق در آنان نهادینه می‌شد اما امروزه خانواده‌ها درگیر مسائلی هستند و متاسفانه فرزندان با پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها زندگی نمی‌کنند و البته آنان نیز مانند گذشته حوصله ندارند و همین باعث شده که ادبیات مهجور واقع شده است.

شریفیان تصریح کرد: همین جوانانی که گله‌مند از آنان هستیم، اگر اشعار حافظ را با صدای خوش برایشان بخوانیم و به زیبایی تفسیر کنیم جذب ادبیات می‌شوند برای اینکه آموزش در ذاتشان وجود دارد.

انتهای پیام