«سعید زارع» مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان در پانزدهمین نشست تاریخ یزد که با موضوع «یزد در عصر ایلخانان و تاریخچه مسیحیت در یزد» به همیت این مرکز و در سازمان فرهنگی شهرداری برگزار شد، ضمن بیان این که یزد که از گذشته تاکنون همواره به دیار زندگی همزیستی ادیان معروف است، گفت: روزگاری علاوه بر محل زندگی مسلمانان، زرتشتیان و یهودیان، محل زندگی پیروان حضرت مسیح(ع) نیز بوده و وجود بناهای برجای مانده از جمله دو کلیسای قدیمی، بیمارستان مرسلین و آرامستان مسیحیان در این شهر موید همین موضوع است.

وی با اشاره به این که هر دو کلیسای مسیحیان در یزد توسط «ناپیرمالکوم» مبلغ دینی مسیحیان پروتستان در یزد ایجاد شده است، افزود: کلیسای مسیحیان در یزد با قدمتی متعلق به اواخر قاجار و اوایل دوران پهلوی و بعد از جنگ جهانی اول ایجاد شده است چرا که در این دوران، جمعیت مسیحیان در ایران زیاد بود و در همین راستا نیز افرادی تحت عنوان مبلغ دینی به شهرهای مختلف ایران از جمله یزد می‌آمدند.

زارع ادامه داد: در دوره مغولان و ایلخانان شخصی به نام «قطب الدین چنگیز» به ایران حمله کرد که قطب‌الدین با زیرکی به جای در افتادن با مغولان، سلطه آنان را پذیرفت و جانشینانش به عنوان دست‌نشاندگان مغول در یزد ابقاء شدند و با کفایت و هوشمندی، یزد را از دستبرد مغولان حفظ کردند.

وی خاطرنشان کرد: در این دوران و در سایه امنیت ایجاد شده و گسترش شبکه راه‌های منتهی به یزد، بازرگانی رواج یافت و باعث شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یزد شد.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان اضافه کرد: از زمان ایلخانان، سید شمس الدین پسر سید رکن الدین به گسترش شبکه راه‌ها در یزد پرداخت که در این دوره تعداد زیادی کاروانسرا، بازار و حانوت(حجره) ساخته شد به طوری که در قرن هشتم هجری کمتر شهری به اندازه یزد دارای این اماکن بوده است.  

«مرتضی وزیری» پژوهشگر تاریخ یزد هم در این نشست با بیان کلیات تاریخچه ورود مسیحیت به ایران، بیشترین حضور مسیحیان در ایران را مربوط به عصر ایلخانان مغول در قرن هفتم دانست و افزود: بیشترین حضور و گسترش مسیحیت در یزد به دوره قاجار  و زمانی بر می‌گردد که سفرنامه‌نویسان، عکاسان و شرق‌شناسان در یزد و به منظور تحقیق در مورد زرتشتیان و آداب و فرهنگ مردم یزد و نحوه تجارت در رفت و آمد بودند.

وی در ادامه با بیان این که در زمان حضور نمایندگان زرتشتی از انجمن اکابر زرتشتیان هند به سرپرستی «مانکجی لیمجی هاتریا» در زمانی که بیشترین فشارها بر زرتشتیان بود، او مامور می‌شود با ارسال هدایایی برای ناصرالدین شاه قاجار و اخذ رضایت از وی، فشار بر زرتشتیان و قوانین سختگیرانه و دست و پا گیر آنها و هتک حرمت به آنها را کمتر کند، افزود: همچنین اخذ امتیاز از دربار ناصری برای زرتشتیان و همکاری در جهت ساخت اماکنی مثل آتشکده یا دخمه، مدارس و تجارت باعث شد با تلاش او و پس از ۲۹ سال و دو مرتبه سفر به ایران، موضوع جزیه  از زرتشتیان لغو شود.

وزیری ادامه داد: سفرنامه نویسان و جاسوسان حضور مانکجی را در دربار گزارش دادند و رقیب دینی آنها تلاش حداکثری خود را آغاز کرد تا از موقعیت پیش آمده در جهت ترویج مسیحیت در ایران اقدام کند.

وی با بیان این که در یزد از سال ۱۲۷۲  خورشیدی به بعد رد پای مسیحت مشهودتر است، اظهار کرد: از این سال ایجاد داروخانه، مدرسه، بیمارستان، تلگرافخانه و کنسولخانه، راه سازی، تلگراف و تلفن، بانک شاهی و شرکت‌ها پررنگ‌تر میشود.

این پژوهشگر تاریخ یزد خاطرنشان کرد: اسقف «دهقانی تفتی» در سال ۱۲۹۸ خورشیدی در شهر تفت به دنیا آمد و پدرش «حسینعلی» مسلمان و مادر، مسیحی و پرستار بیمارستان مرسلین یزد بود که در جوانی به مسیحیت گرایش پیدا کرد و به علت پایبندی به اصول و آموزش در مدرسه ادب که موسس آن «رابرت بروس» بود به عنوان چهارمین اسقف کلیساهای ایران و تنها فرد ایرانی‌الاصل منصوب و قریب ۳۰ سال در این شغل باقی بود.

«فاطمه دانش یزدی» دیگر پژوهشگر تاریخ یزد نیز گفت: قرار گرفتن یزد  در محل تلاقی چندین راه تجاری و بازرگانی، آن را به یکی از قطب‌های اقتصادی و تجاری آن دوره تبدیل کرد چرا که این نظام راهداری، شهر بغداد را به خراسان وصل می‌کرد و از مسیرهای کرمانشاه، همدان، ری، نیشابور و مرو می‌گذشت و به شهرهای مرزی جیحون می‌رسید.

وی با بیان این که این جاده دارای انشعابات متعددی از جمله راهی از بغداد به طرف جنوب شرق بصره بود که از آنجا به طرف اهواز و شیراز منشعب می‌شد و در این نقطه، راه‌هایی از اصفهان و ری، از یزد و نیشابور و از سیرجان و سیستان با یکدیگر تلاقی پیدا می‌کردند، ادامه داد: قبل از روی ‌کار آمدن اتابکان یزد، آل‌کاکویه(۳۸۸- ۵۳۶ قمری) خود مایه آبادانی بودند و زمانی که امیر «فرامرز بن علی گرشاسب» آخرین حکمران آل‌کاکویه، در نبرد قطوان به سال ۵۳۶ قمری که بین سلطان سنجر و قراختائیان در گرفت و کشته شد؛ حکومت به دو دختر او رسید.

به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی مرکز اسناد یزد، در پایان این نشست که با حضور بیش از ۸۰ نفر از پیشکسوتان و مفاخر فرهنگی استان برگزار شد، از «مرتضی وزیری» و «محمد جواد فارغی یزدی» به عنوان پیشکسوتان فرهنگی و بازنشسته فراجا در استان به مناسبت هفته انتظامی توسط حمیدی رئیس دفتر تحقیقات کاربردی فراجای استان تقدیر و تشکر شد.

انتهای پیام