تقریباً تمام کشورهای جهان روزی را تحت عنوان روز کودک نامگذاری کرده‌اند. در کشور ما ۱۴ تا ۲۰ مهرماه به عنوان هفته ملی کودک شناخته شده که هدف از این نامگذاری فقط جشن گرفتن برای کودکان نیست بلکه فرصتی برای ایجاد تغییر و آگاهی در سطح کشور است. باید گفت هفته ملی کودک بهانه‌ای است که حقوق کودکان را به خودمان یادآوری کنیم، آن‌ها را درک کنیم و برای کودکانی که شاید تنها از روی ناآگاهی اطرافیان متحمل رنج می‌شوند چاره‌ای بیندیشیم.

در هفته ملی کودک ارتقاء سطح آگاهی و یادگیری حداقل یک مهارت تربیتی توسط والدین، مربیان و مسئولین عهده‌دار امر تربیت کودکان لازم است تا از اختلالاتی که زندگی کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد جلوگیری شود.

کودکان مانند خمیربازی هستند که خانواده و جامعه به افکار آن‌ها شکل می‌بخشد، آموزش صحیح خانواده قبل و بعد از تولد فرزند موجب سلامت روان و جلوگیری از ناهنجاری‌های روانشناختی کودک می‌شود و یکی از اختلالاتی که بعضی از کودکان در هنگام ورود به پایه ابتدایی با آن درگیر هستند، عدم تمرکز در یادگیری است.

پریسا ارجمندی درمانگر کودک و نوجوان در خصوص عدم تمرکز و بیش فعالی کودکان در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: بیش فعالی به سه گروه؛ تکانشی، عدم توجه و تمرکز، تکانشی و عدم تمرکز تقسیم می‌شود.

وی عنوان کرد: تکانشی‌ها (HD) در مواقع تصمیم‌گیری سریع و بدون تفکر و با هیجان رفتار می‌کنند، این کودکان نشانه‌های مختلفی از جمله: راه رفتن زیاد، صحبت کردن زیاد، سر و صدا در جمع دوستان، قطع صحبت دیگران از خود نشان می‌دهند.

ارجمندی یادآور شد: والدین به کودکان بیش فعال تکانشی برچسب لجبازی می‌زنند. علت اصلی آن کوچک بودن مغز شناخته شده است، که با عدم درمان آن‌ها تا قبل از سن ۱۲سالگی در بزرگسالی با نشانه‌های جدیدی از جمله رانندگی‌های پر خطر و استعمال دخانیات مواجه می‌شوند.

وی ادامه داد: گروه دیگر (Add) کودکانی که دچار اختلال نقص توجه هستند، این کودکان نشانه‌های دارند از جمله اینکه بسیار آرام فراموش کاری هستند و از حافظه‌ کاری خوبی برخوردار نیستند و تمرکزشان را از دست می‌دهند.

این روانشناس کودک و نوجوان گفت: کودکان دچار اختلال نقص توجه بر خلاف کودکان دچار اختلال تکانشی؛ علت عدم تمرکزشان محرک‌های درونی است. این کودکان در تحصیل و روابط اجتماعی دچار مشکل می‌شوند؛ برای درمان این کودکان پازل و شطرنج پیشنهاد می‌شود.

ارجمندی افزود: اختلال نقص توجه ممکن است از طریق ژنتیک خانوادگی، مصرف داروی خاص توسط مادر و کودک، آسیب‌های مغزی و مهم‌تر از همه سبک فرزند پروری باشد.

این درمانگر در خصوص درمان عدم تمرکز در کودکان گفت: درمان دارویی و رفتاری می‌تواند موثر باشد مصرف دارو با تجویز روانپزشک برای این کودکان ضروری است، البته امکان دارد در هفته اول استفاده از این دارو عوارض گوارشی به دنبال داشته باشد.

ارجمندی در خصوص مسئولیت پذیری در انجام وظایف و تکالیف کودکان، بیان کرد: در ابتدا پدر و مادر با انجام دادن وظایف خود الگویی برای کودک هستند تا آن‌ها نیز به تکالیف خود عمل کنند.

وی با اشاره به اینکه والدین باید امور ساده و شخصی کودکان را به عهده خودشان قرار دهند، عنوان کرد: والدین باید وظیفه‌ پوشیدن جوراب کودک سه ساله را بر عهده خودش قرار دهند همچنین در زمان ورود به پایه ابتدایی در انجام تکالیف فقط به فرزندان خود کمک کنند نه اینکه خود تکالیف را انجام دهند.

 ارجمندی در رابطه با همکاری کودکان در کارهای خانه گفت: والدین باید توجه کنند در کارهای خانه باتوجه به سن کودک از او کمک بخواهند، از جمله؛ پهن کردن سفره، نظافت منزل، این کار موجب مسئولیت پذیری کودکان می‌شود.

این درمانگر در مورد مهارت‌های مورد نیاز والدین برای بالا بردن تمرکز کودکان گفت: در ابتدا اگر والدین دچار اختلال هستند باید به درمان خود بپردازند در برخی موارد به گفته‌ پدر و مادر در سن کودکی خودشان دچار این مشکلات بوده‌اند.

این روانشناس کودک و نوجوان یادآور شد:  یکی از نکات مهم در بالا بردن تمرکز کودکان این است که والدین ارتباط خوبی با فرزند خود داشته باشند لذا نحوه صحبت کردن و رفتار والدین بسیار مهم است.

ارجمندی به روش‌های بالا بردن تمرکز کودک اشاره کرد و گفت: یکی از راهکارها این است که ابتدا باید میزان توجه کودک را بسنجیم، به عنوان مثال: باید ببینیم که کودک در هنگام انجام تکالیف چند دقیقه تمرکز در انجام دادن تکالیف خود دارد برای یک کودک ۳۰ دقیقه تمرکز به طور مداوم آمار خوبی است.

این روان‌درمانگر یادآور شد: برای کودکی که آستانه توجه‌اش برای انجام فعالیت ۵ دقیقه است والدین باید ۲۰ دقیقه استراحت در نظر بگیرند و در مراحل بعدی هر بار یک دقیقه به زمان انجام فعالیت اضافه کنند، این روش تمرین خوبی برای بالا بردن آستانه توجه است.

وی در خصوص تشویق و تنبیه کودکان گفت: بعضی از رفتارهای کودک شایسته تشویق و بعضی دیگر نیازمند تنبیه است، اگر والدین برای رفتاری که نیازمند تنبیه است کودک را تشویق کنند به اصطلاح کودک باج‌گیر می‌شود؛ به عنوان مثال هنگام شلوغ بازی به او بگویند اگر اذیت نکنی به شهربازی می‌رویم.

درمانگر کودک و نوجوان ادامه داد: در سبک فرزند پروری پاداش مادی نداریم؛ از تکنیک ستاره استفاده می‌کنیم، به این صورت که برای انجام هرکار مثبت یک ستاره به او می‌دهیم و زمانی که این ستاره‌ها به تعداد مطلوب رسید وسیله مورد نیازش را خریداری می‌کنیم یا او را پارک می‌بریم.

ارجمندی در رابطه با رفتارهای افزایشی گفت: بعضی از رفتارهایی که والدین از کودک می‌خواهند جنبه افزایشی دارد (به معنای انجام دادن فعالیت جدید) در این موارد تنبیه هیچ تاثیر مثبتی ندارد کودک برای انجام این موارد باید تشویق شود.

وی بیان کرد: یکی از محیط‌های تاثیرگذار برای فرزندان، مدارس و محیط‌های آموزشی است، اگر ما محیط‌های آموزشی را جذاب و طبق سیستم‌های آموزش جهانی پیش ببریم، قطعاً نتیجه‌ مطلوبی را کسب خواهیم کرد.

این روانشناس کودک و نوجوان با تاکید بر لزوم تامین نیازهای اساسی کودکان در مدارس، یادآور شد: کودکان نیاز به تعلق خاطر، آزادی و بازی دارند که باید در مدرسه تامین شود.

ارجمندی بیان کرد: محیط آموزشی جذاب، آموزش‌های متنوع از طریق کادر آموزشی خلاق، بازی‌های آموزشی که ارتباط دانش آموز را با معلم قوی و پایدار کند از جمله مواردی است که می‌تواند در ایجاد علاقه کودکان به حضور در مدرسه موثر باشد.

انتهای پیام