به گزارش ایسنا، اشتیاق برای خوردن توت در حالی است که تاکنون بارها توصیه‌هایی از سوی مسئولان و کارشناسان فضای سبز مبنی بر استفاده نکردن از توت موجود در درختان کاشت شده در بلوارها به دلیل آلوده بودن آن‌ها بر اثر آلاینده‌های موجود و فلزات سنگین در هوای شهر و همچنین سمپاشی درختان شده است، اما اگر قرار است شهروندان میوه این درختان را نخورند دلیل کاشت آنها در خیابان های شهر چه بوده است؟  

شهرام منصوری در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه‌ در بین آلاینده‌های مختلف محیط زیست، فلزات سنگین به واسطه­‌ سمیت، ماندگاری بالا، تجزیه‌ناپذیری و همچنین توان تجمع زیستی از مهم­‌ترین ترکیبات موجود در بوم سازگان­‌های مختلف هستند، اظهار کرد: آلاینده­‌های حاوی فلزات سنگین، از چندین منبع مختلف مانند صنعت، وسایل نقلیه و تولید انرژی آزاد می­‌شوند.

خودروها به عنوان منابع اصلی تولید آلاینده­‌های فلزات سنگین در شهرها

کارشناس اداره جنگل اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه خودروها به عنوان منابع اصلی تولید آلاینده­‌های فلزات سنگین در شهرها به شمار می­‌روند که این آلاینده­‌ها به صورت ذرات معلق از اگزوز یا دیگر اجزا خودرو وارد محیط‌زیست می­‌شوند، گفت: این آلاینده­‌ها توسط جریان ترافیکی در اطراف راه­‌ها توزیع و باعث آلودگی آب، خاک، هوا و گیاهان این نواحی شده که از جمله فلزات سنگین رایج آلوده‌کننده محیط‌زیست می‌توان به سرب، کادمیوم و روی اشاره کرد.

 وی ادامه داد: در موتورها، بنزین، تایرها، روغن­‌های روغن‌کاری و بخش­‌های گالوانیزه وسایل نقلیه فلزات سنگین وجود دارد، به عنوان مثال عنصری همچون روی جزء عناصر مغذی برای گیاه به شمار می‌رود که مقدار ۱۵ تا ۱۰۰ میلی­‌گرم در کیلوگرم از این فلز در اندام­‌های گیاهی برای فعالیت­‌های آنزیمی گیاه ضروری است و مقادیر بیش از این می­‌تواند در سوخت و ساز گیاه مشکل ایجاد کند.

منصوری با بیان اینکه در مقابل عناصری همچون کادمیوم و سرب با مقادیر بین ۱.۵ و سه میلی‌گرم در کیلوگرم نه تنها برای فعالیت‌های فیزیولوژیکی در گیاه نقشی نداشته، بلکه در بسیاری از موارد سمی و برای حیات گیاه مضر هستند،گفت: سرب عموماً در نتیجه استفاده از سوخت­‌های بنزینی سرب­‌دار وارد محیط شهری شده و به دو طریق گیاهان اطراف جاده و خیابان را آلوده می­‌کند.

وی ادامه داد: رسوب بر روی شاخ و برگ از راه اتمسفر، رسوب در خاک و جذب آن به وسیله ریشه گیاهان و انتقال آن به اندام­‌های فوقانی باعث آلودگی گیاهان اطراف بلوارها می‌شود.

کادمیوم در تایر خودروها جزو سمی‌­ترین فلزها در محیط زیست است

کارشناس اداره‌ جنگل اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری بیان کرد: کادمیوم در تایر خودروها وجود دارد و از طریق استهلاک خودروها و انتشار ترافیکی به محیط شهری اضافه شده و جزو سمی­‌ترین فلزها در محیط زیست به شمار می‌رود که حلالیت و تحرک بسیار بالایی داشته و به راحتی از خاک به گیاه منتقل می­‌شود، ازدیاد آن در گیاهان سبب ایجاد مشکلاتی در رشد گیاه می‌شود که سبب آسیب رساندن به اندام فتوسنتزکننده و کاهش مقدار کلروفیل، کاهش رشد و در نهایت مرگ را به دنبال دارد.

 وی با بیان اینکه تعیین غلظت عناصر در نمونه­‌های گیاهی و در مراحل مختلف، یک جایگزین آسان و مؤثر برای پایش زیستی آلاینده­‌ها در مناطق شهری است، گفت: با توجه به مضرات فلزات سنگین برای موجودات زنده از جمله انسان، همواره بشر به دنبال راه مناسبی برای کاهش آن‌ها در طبیعت بوده است، با توجه به اینکه برگ­‌های گیاهان از طریق تعرق در تبادل دائمی با گازهای اتمسفری بوده و در جذب و تجمع آلاینده­‌های جوی نقش مهمی دارند، به همین دلیل آن‌ها از عوامل مهم در جهت پایش زیستی و اندازه­‌گیری آلودگی هوا در نظر گرفته می‌شوند.

منصوری بیان کرد: مطالعات مربوط به تعیین میزان و نوع آلاینده‌های ناشی از ترافیک شهری و صنعتی در برگ درختان می‌تواند راه‌گشای ارائه راه حل­‌های عملی در جهت سالم‌سازی محیط زیست باشد.

وی افزود: مطالعات متعددی در داخل و خارج از کشور به سنجش فلزات سنگین در برگ‌­ها و بافت­‌های گیاهی صورت گرفته است.

منصوری ادامه داد: نتایج نشان داده که ریشه درختان بیشتر از اندام­‌های هوایی سرب جذب می­‌کنند، جذب سرب در اندام­‌های درختان، در رویشگاه آلوده بیشتر از سایر رویشگاه‌ها بوده و بالاترین میزان جذب سرب در شهریورماه و کمترین مقدار آن در تیرماه مشاهده شد. 

وی بیان کرد: در منطقه آلوده بیشترین مقدار انباشت سرب و کادمیوم در سرو خمره‌­ای، روی در زبان گنجشک و منگنز در نارون مشاهده شد، همچنین در مطالعه‌ای در خارج از کشور نیز تأثیر آلودگی‌های شهری و صنعتی در تجمع فلزات Pb، Al،Cd، Cu و Zn، همچنین بر فعالیت پراکسیداز، رنگدانه‌ها و پروتئین‌ها گونه‌های درختچه‌ای و برگ درختان منطقه Antakya ترکیه نشان داد که بیشترین میزان آلودگی در گیاهان، ناشی از فعالیت‌های صنعتی و ترافیکی است.

این کارشناس اداره جنگل اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری افزود: مقدار فلزات Cu و Al گیاهان در محل­‌های پرتردد شهری و در مقابل غلظت فلزات Cd، Pb،Zn در مناطق صنعتی بالا بود، افرای زبان گنجشکی نشان داد که بیشترین تجمع فلزات Pb و Zn در مناطق صنعتی و تجمع Al برای محل­‌های پرتردد شهری است.

وی ادامه داد: در پژوهشی محققان به تعیین غلظت فلز سرب در برگ درختان کنار جاده‌های شهر Umuahia در دو ایستگاه با ترافیک بالا (SS۱) و ترافیک کم (SS۲) پرداخته و نتایج نشان داد که میانگین غلظت سرب در SS۱ و SS۲ به ترتیب ۱۲.۰۹ میلی­‌گرم بر کیلوگرم و ۰.۰۵ میلی­‌گرم بر کیلوگرم است.

برگ درخت چنار پتانسیل بالایی در تعیین شاخص آلودگی هوا برای فلزات سنگین را دارد

وی به تحقیقات گسترده توسط محققان شهرکردی اشاره کرد و گفت: در یک تحقیق مفصل استفاده از برگ درختان چنار به عنوان یک زیست ردیاب آلودگی هوا مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد برگ درخت چنار پتانسیل بالایی در تعیین شاخص آلودگی هوا برای فلزات سنگین ذکر شده به جز سرب را دارد.

منصوری خاطرنشان کرد: هدف از انجام این تحقیق بررسی مقادیر فلزات سنگین در مرکز شهر شهرکرد به عنوان یک منطقه با ترافیک نسبتاً بالا و مقایسه آن از این نظر با دیگر مناطق با ترافیک کمتر، بررسی و مقایسه مقدار انباشت فلزات سنگین (سرب، کادمیوم و روی) در اندام برگ برخی از گونه‌های درختی مورد استفاده در جنگل‌داری شهری شهرکرد از قبیل زبان گنجشک (Fraxinus rotundifolia)، سروخمره‌­ای (Thuja orientalis)، نارون (Ulmus umbraculifere) و برگ نو (Ligustrum ovalifolium) و مقایسه میزان غلظت فلزات در برگ گونه­‌های مذکور در دو دوره­‌ زمانی، نمونه­‌برداری در ارتباط با آلودگی‌های محیطی ناشی از وسایل نقلیه به منظور انتخاب بهترین گونه، برای استفاده در فضای سبز شهرکرد و یا در دیگر شهرها با اقلیم و شرایط مشابه صورت گرفت.

انتهای پیام