پنجم مهرماه قرار است به همت میراث فرهنگی ملایر، دهیاری و شورای اسلامی روستای هدف گردشگری مانیزان، چهاردهمین جشنواره شیره پزی در روستای مانیزان با حضور مسافران، گردشگران، مسئولین و اهالی روستاهای اطراف برگزار شود.

به گزارش ایسنا؛ یکی از انواع گردشگری که روز به روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند، گردشگری روستایی است و به نظر می‌رسد روستاها در آینده به یکی از مهم ‌ترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند.

آنچه در روستاها سبب جذب گردشگران می شود، فضای بکر و طبیعت دست نخورده، آثار باستانی و تاریخی و از همه مهمتر آئین ها و سنت ها دیرینه مردمان و اهالی روستاهاست که بخشی از ماهیت، گذشته و میراث گرانبهای ما به شمار می رود.

یکی از آئین های سنتی که در ملایر از سالیان دور مرسوم بوده " شیره پزی" است و در سطح این شهرستان روستای "مانیزان" به عنوان پایلوت شیره پزی به شمار رفته تا جایی که آئین شیره پزی مانیزان، میراث ناملموس استان همدان محسوب می شود.

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر با بیان اینکه بخشی از میراث معنوی، آئین ها و سنت ها و حتی خوراکی هاست، گفت: آئین شیره پزی به صورت سنتی از قدیم برگزار می شده و با توجه به وضعیت اقلیمی شهرستان ملایر از دیرباز انگور جایگاه ویژه داشته است.

ابراهیم جلیلی افزود: مراسم شیره پزی قدمتی بیش از 700 سال داشته و در این منطقه علاوه بر آئین شیره پزی جشن های مختلفی مانند جشن برداشت انگور هم از سوی روستائیان برگزار می شده است.

وی با اشاره به اینکه شیره یکی از خوراکی های سنتی منطقه مانیزان است، اظهارکرد: به همین خاطر انگور و محصولاتی که از انگور می گیرند و به ویژه شیره از ارزش خاصی بین مردم برخوردار است.

جلیلی خاطرنشان کرد: برای ثبت این آئین در آثار ملی از سوی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تلاش زیادی انجام شد و خوشبختانه آئین شیره پزی به نام شهرستان ملایر با پایلوت روستای مانیزان به ثبت آثار ملی رسید.

رئیس میراث فرهنگی ملایر ادامه داد: ماهیت صنعت گردشگری، ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است و بی تردید گردشگری روستایی می تواند سبب توسعه مناطق روستایی شده و از مهاجرت به شهرها جلوگیری کند.

وی، خاطرنشان کرد: "مانیزان"، روستای هدف گردشگری و پایلوت آئین کهن شیره پزی، با توجه به داشتن قابلیت های فراوان می تواند نقش مؤثری در رونق گردشگری، توسعه اقتصادی و اشتغال زایی شهرستان ملایر، ایفا کند.

فراهم سازی زیرساخت ها برای برگزاری جشنواره شیره‌پزی

رئیس میراث فرهنگی ملایر در بخش دیگر از سخنان خود گفت: زیرساخت سایت برگزاری جشنواره شیره‌پزی ملایر در روستای مانیزان با اعتباری در حدود 550 میلیون تومان(اوراق) از ردیف اعتبارات ملی تکمیل می شود.

جلیلی افزود: با توجه به نزدیکی هفته گردشگری و زمان برگزاری چهاردهمین جشنواره شیره پزی در روستای مانیزان به منظور تکمیل سایت اجرای جشنواره از ردیف اعتبار ملی قراردادی با پیمانکار منعقد شده است که درحال اجراست و حدود 200 متر مربع مساحت کف فرش سایت بزرگتر می شود.

وی اظهارکرد: جشنواره شیره پزی امسال در پنجم مهرماه در روستای هدف گردشگری مانیزان با کمک همه دستگاه ها بویژه دهیاری و شورای اسلامی روستا برگزار می شود.

رئیس میراث فرهنگی ملایر خاطرنشان کرد: انگور یک برند تجاری و جهانی است برای این شهرستان لذا مشتقات انگور نیز در میراث ناملموس مانند مراسم شیره پزی، مهارت پخت باسلق  و... در گذشته ثبت شده و اخیرا نیز شربت شیره در راستای تکمیل تجاری سازی در میراث ناملموس به اسم شهرستان ملایر به ثبت رسیده است.

مراحل پخت شیره

یکی از خانم های روستانشین ملایر که سابقه زیادی در پخت شیره دارد، گفت: قدمت پخت شیره انگور به کاشت آن می‌رسد و در اغلب نقاط استان همدان به خصوص در ملایر و روستای مانیزان، از گذشته تاکنون از انگور شیره می ‌گرفتند.

مریم اکبری افزود: داشتن زمین مساعد و محصول کشاورزی و وجود انواع انگور و سنت پیشین گذشتگان مبنی بر وجود مراسم شیره پز از شاخص‌های این منطقه است.

وی ‌اظهارکرد: شیره پزی در روستا، بعد از برداشت انگور و معمولاً در پایان شهریور و اوایل مهر ماه انجام می‌شود که علاوه بر تأمین مواد غذایی مورد نظر جهت فروش، در تأمین مالی خانواده نیز موثر است.

اکبری با اشاره به اینکه برای پخت شیره از انگور کشمشی استفاده می‌کنند چون آب ‌دارتراست، ‌ادامه داد: از آب انگور علاوه بر شیره پزی، شربت و شیرینی نیز درست می‌کنند.

وی ‌اظهارکرد: در ابتدا انگورهای کشمشی را از باغ چیده و در سبدهای مخصوص حمل انگور، از باغ به خانه می‌آورند، انگورها را شسته در حوض مخصوص ریخته، روی آن با چکمه می‌روند و به اصطلاح لگدکوب می‌کنند تا کاملاً آب انگور گرفته شود.

اکبری ‌با بیان اینکه آب انگور بدست آمده، از دریچه کوچک حوضچه خارج شده و در ظرفی جمع می گردد،‌ گفت: سپس همه آب انگور را در ظرف‌های پلاستیکی ریخته و به آن مقداری خاک سفید (پودر آهک) اضافه می‌کنند و تا صبح فردا به آب انگور دست نمی ‌زنند.

وی با اشاره به اینکه دلیل اضافه کردن خاک سفید (پودر آهک)، شفافیت سازی و به اصطلاح محلی جهت حلال شدن آب انگور است، ‌ادامه داد: صبح روز بعد آب انگور زلال شده را در دیگ‌های مخصوص شیره پزی ریخته و آن را روی کوره می‌گذارند تا کاملاً بجوشد و درحین جوشیدن آن را هم می‌زنند تا نسوزد و شیره خوش‌ رنگ شود.

اکبری ‌گفت: بعد از اینکه شیره پخت و کاملاً خوش ‌رنگ شد، می‌گذارند تا سرد شود و به این نوع شیره، " شیره عسلی" می گویند، البته شیره انوع دیگری نیز دارد که به آنها شیره سفید و سیاه می گویند.

وی ‌خاطرنشان کرد: شیره عسلی را، با چوب یا دست به مدت چند ساعت هم می‌زنند تا به رنگ سفید درآید و تقریباً غلیظ ‌شود و این شیره بدست آمده را " شیره سفید" می‌نامند.

اکبری ‌افزود: تفاله انگور را، در کیسه ‌ای می ‌ریزند و آب به دست آمده آن را می‌جوشانند و به آن" شیره سیاه"می‌گویند، ‌البته کیفیت شیره سفید و عسلی، بهتر از شیره سیاه است.

وی یادآورشد: از آب انگور علاوه بر شیره پزی، شربت شیره و شیرینی هم درست می‌کنند و از آب شیره همراه با نشاسته، انواع " باسلوق" که یکی از سوغاتی های معروف ملایر است نیز تهیه می شود.

خاک سفید چیست؟

وی، در رابطه با خاک سفید، گفت: خاکی است با ترکیب بالای املاح معدنی که در عطاری‌ها فروخته می‌شود و البته این نوع خاک در روستاهای اطراف ملایر استان همدان به مقدار زیاد یافت می‌ شود.

اکبری افزود: خاک سفید را معمولاً زیر آفتاب یا روی بخاری حرارت می‌دهند، سپس به آب انگور اضافه می‌کنند، چون خاک حرارت ندیده باعث گل‌ آلود شدن آب انگور می‌شود، در ضمن ممکن است اگر خاک سفید را به آن اضافه نکنند، در موقع جوشاندن، آب انگور ترش و به اصطلاح نجس شود.

وی خاطرنشان کرد: آب انگوری که به آن خاک سفید اضافه کرده‌اند را یک شب نگه می‌دارند، سپس به وسیله پارچه‌های مخصوص، آن را صاف کرده و خاک را از آن جدا می‌کنند، سپس آب انگور جدا شده را بعد از 2 ساعت می‌جوشانند.

این خانم اهل روستا یادآورشد: شیره پزان سنتی معتقدند اگر آب انگور جدا شده از خاک سفید را از اول در ظرف‌های بزرگ "رویی"‌ بریزند و بجوشانند، آب انگور زودتر قوام می‌آید و زودتر به مرحله کش دارشدن می‌رسد و رنگ قهوه‌ای روشن و شفاف خواهد داشت.

وی افزود: اما اگر آب انگور جدا شده از خاک سفید را از اول در دیگ‌های "مسی" بریزند و بجوشانند، زمان بیشتری طول می‌کشد تا آب انگور قوام بیاید و کش دار شود و در نتیجه به‌خاطر جوشیدن زیاد، تیره زنگ شده و محصول نهایی سفت‌ تر می شود.

شیره انگور؛ فرآورده ای با ارزش غذایی بالا

شیره انگور، فرآورده ای با ارزش غذایی بالاست که تاحدودی جایگاه خود را در سفره شهرنشینان از دست داده و بیشتر به روش سنتی و از سوی زنان روستایی تهیه می شود.

مهمترین خاصیت شیره انگور، انرژی زا بودن آن می باشد و به دلیل وجود آنتی اکسیدان های ضروری در شیره انگور، این ماده غذایی در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.

شیره انگور از نظر میزان مواد مغذی تاحدودی با انگور تازه برابری می کند، البته در زمان تغلیظ مقداری از ویتامین های حساس به حرارت شیره تخریب می شود.

شیره، در مقایسه با انگور کالری فوق العاده بالایی دارد و مصرف مقدار اندک آن انرژی از دست رفته را جبران می کند. کودکان و نوجوانان در حال رشد، افرادی که در اثر بیماری طولانی یا عمل جراحی ضعیف شده اند یا کسانی که بسیار لاغرند و ضعف عمومی دارند می توانند از این شهد استفاده کنند.

یکی از موثرترین خواص شیره انگور، خاصیت پاک کنندگی آن است به طوری که مصرف آن باعث دفع اوره و مقداری از اسیدهای غیرمفید بدن می شود و در نتیجه پاک کننده بقایای غذاها در روده و معده است، به علاوه این ماده غذایی ضد نفخ بوده و به خون سازی کمک می کند.

از آنجایی که موثرترین خواص شیره انگور مربوط به کالری آن می شود لذا برای فصل زمستان که بدن به کالری بیشتری برای گرم کردن خود احتیاج دارد، بهترین غذا محسوب می شود.

اطبای سنتی بر این باورند که مصرف مرتب شیره انگور به همراه غذا، آب میوه و یا به همراه میان وعده های غذایی باعث کاهش تنش های عصبی و در نتیجه درمان کم خونی و حفظ سلامت شخص می شود.

از آنجایی که شیره انگور طبیعت گرم و تر دارد، مصرف بیش از حد آن توسط افراد دارای طبیعت گرم باعث بالارفتن حرارت بدن، سردرد و جوش زدن در صورت و بدنشان می شود.

به افراد گرم مزاج توصیه می شود شیره انگور را به میزان اندک استفاده کنند، همچنین با وجود انرژی و کالری موجود در شیره انگور، مصرف آن به افراد کم تحرک که ورزش منظم ندارند، توصیه نمی شود چراکه سبب چاقی و اضافه وزن خواهد شد، به علاوه شیره انگور حاوی قند زیادی است و از این رو مصرف آن برای افراد دیابتی مضر است.

انتهای پیام