پیش از ظهر امروز چهارشنبه ۲۱ شهریورماه، یازدهمین برنامه از سلسله برنامه‌های «محله گردی مادران و کودکان»‌ در محله صیقلان رشت برگزار شد. در این رویداد فرهنگی- که به همت یکی از کتابفروشی‌های رشت به انجام رسید عناصر هویتی محله آفخرای رشت بازخوانی و از خانه موزه تربیت و عمارت ابریشمی بازدید به عمل آمد.

مدیر کتابفروشی که کارگاه‌های قصه خوانی و برنامه‌های رویدادمحور برای کودکان برگزار می‌کند، هدف از سلسله برنامه‌های رشت گردی مادران و کودکان را بازشناسایی عناصر هویتی محلات قدیم رشت خواند و گفت: این سلسله رویدادهای فرهنگی همواره مورد استقبال قرار گرفته است.

دلآرام جباری، با بیان اینکه برنامه‌های محله گردی، جذابیت خاصی برای کودکان و نوجوانان دارد، افزود: وقتی افراد شرکت‌کننده از نزدیک با تاریخچه یک محله و شخصیت‌های تاریخ ساز و مفاخرش آشنا می‌شوند، با علاقه بیشتری تاریخ شهر خود را جستجو می‌کنند و همین هویت‌های محله‌ای و منطقه‌ای زمینه‌ای برای انسجام اعضای یک شهر می‌شود و در نهایت تعامل شهروندان برای حفظ هویت‌های شهر و افزایش مشارکت شهروندی را فرآهم می‌آورد.

جباری یادآور شد: تجربه ثابت کرده، تاریخ خوانی از روی کتاب و پشت درهای بسته، جذابیتی ندارد و وقتی درباره عناصر هویتی یک محله و رویدادهای تاریخی رخ داده در همان محله با کودکان صحبت می شود، ذهن پرسشگری ایشان، آنها را به مطالعه ترغیب می‌کند. به عنوان نمونه، در میدان صیقلان، مدرسه قدیمی است که تصاویر مفاخر گیلان بر دیوار آن نقاشی شده است. وقتی با شرکت‌کنندگان صحبت شد که نام این مدرسه در ابتدا «استاد ابراهیم پورداود» بوده و نخستین فردی است که زبان‌های ایران باستان را فراگرفته است، برایشان جذابیت داشت. همچنین در این مدرسه قدیمی، بسیاری از مفاخر گیلان درس خوانده‌اند که برخی از آنها از چهره‌های علمی مطرح دنیا هستند. اینگونه معرفی چهره‌های علمی و فرهنگی موجب تلاش و علم‌آموزی نسل جوان و الگوپذیری از  مفاخر علمی می‌گردد.

مدیر اجرایی این برنامه، به عنوان راهنمای برنامه‌های رشت گردی، پیرامون تاریخچه و پیشینه محله صیقلان رشت، توضیحاتی ارائه داد و با اشاره به قدیمی‌ترین نقشه شهر رشت که در دوره قاجار کشیده شده، گفت: رشت از هفت محله تشکیل شده بود و هر محله چند گذر داشت و هرگذر یا ناحیه، دارای بناهای عمومی مثل؛ مسجد،حمام، تکیه و قبرستان و سراهای تجاری و مسکونی بود.

مهری شیرمحمدی افزود: صیقلان امروزی، بخشی از محله بزرگ «سُرخبنده» بود که به دلیل احداث خیابان‌های مطهری و شریعتی در دوره پهلوی، از محله سرخبنده جدا شد. وجه تسمیه این محله، برگرفته از کارگاه‌های چلنگری یا آهنگری در این محدوده بوده است و به واسطه وجود مشاغلی که در کار آهن و صیقل دادن ابزارهای آهنی بودند، این نام بر محله صیقلان ماندگار شد.

وی، با اشاره به نزدیکی محله صیقلان به بازار بزرگ رشت و محله باقرآباد نیز گفت: عمده ساکنان محله باقرآباد، بار خدماتی بازار رشت را بردوش می‌کشیدند، عمده ایشان اسب و ارابه‌هایی داشتند که کالاها به ویژه طاقه‌های ابریشم را با ارابه حمل کرده و از محله سرخبنده به سمت بندرپیربازار می‌بردند. محل توقف اسب و ارابه‌ها در میدان صیقلان بود و بعد از جایگزین شدن تاکسی به جای ارابه، ایستگاه‌های تاکسی‌ها به محله صیقلان آمد. هنوز هم شاهدیم دورتادور این میدان، تاکسی‌ها برای تردد مسافران به خیابان‌های مختلف رشت، توقف می‌کنند و حتی مسافرانی که قصد سفر به شهرها و روستاهای شرق رشت را دارند، پایین‌تر از میدان صیقلان به گاراژهای تاکسیرانی می‌روند.

شیرمحمدی با اشاره به تاریخچه ساخت خیابان شریعتی هم توضیح داد: بافت شهر رشت، محلاتی تودرتو بود و در دوره پهلوی، این بافت بهم پیوسته با احداث خیابان های مستقیم چندپاره شد. با احداث سومین خیابان رشت یعنی خیابان شریعتی یا با نام قدیم آن «شیک »در سال ۱۳۱۱  خورشیدی- که از میدان شهرداری به سمت محله لب آب- کشیده شد، گذر صیقلان از محله سرخبنده جدا گردید و تخریب املاک تجاری و مسکونی در مسیر خط پروژه از میدان صیقلان شروع شد تا کسبه بازار کمتر اعتراض کنند. با این حال درخلال ساخت این خیابان، ۱۳ کاروانسرای تاریخی رشت  از بین رفت.

وی با اشاره به وجود کارخانه بزرگ ابریشم کشی در محله امین الضرب و نزدیک به محله لب آب نیز گفت: در محله لب آب یک پل چوبی به نام حاج معین‌السلطنه وجود داشت و همزمان با ساخت خیابان شیک، پل جدید و بتنی بر رودخانه زرجوب و درست در وسط محله لب آب ساخته شد تا تردد کالا و مسافر به سمت خروجی محله لب آب و امین الضرب راحت‌تر انجام شود.

شیرمحمدی همچنین خانه‌های تاریخی به جا مانده در محله صیقلان را معرفی کرد و گفت: خانه های تاریخی صادقی، عمارت نخستین شهردار رشت «میرزا خلیل رفیع»، عمارت حاج حاکم «معروف به عمارت ابریشمی»، خانه زین العابدین اخوان، خانه حجتی، میرزایی، کنارسری و خانه سیف الله تربیت از جمله خانه های تاریخی این محله است که برخی از آنها در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

در یازدهمین برنامه محله گردی، مادران و کودکان از «خانه موزه عبدالله تربیت» و «عمارت ابریشمی» بازدید کردند. خانه موزه تربیت، خانه پدری و زادگاه عبدالله تربیت، یکی از مترجمین شهیر فیلم‌های سینمایی است. کتابخانه شخصی او در این خانه به نمایش درآمده است. در حاشیه بازدید از این کتابخانه، فیلم تجلیل از شادروان عبدالله تربیت -که در زمان حیات وی انجام شده بود، به نمایش درآمد.

همچنین در پایان برنامه اعضای شرکت کننده در این برنامه رشت‌گردی، از عمارت ابریشمی بازدید کردند؛ این عمارت با داشتن تالارآیینه، تالارچینی خانه و اتاق‌های مزین به گچبری‌های متعدد، جلوه‌ای از هنر معماری نیمه عصر قاجار است که توسط فرزند «حاج میرزا اسماعیل حاکمی» از متنفذین پیربازار رشت و در زمان ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد و در سال ۱۳۱۸ شمسی، «میرزا احمد ابریشمی» این خانه را از «عباسعلی حاکمی»، ورثه حاج قاسم خریداری کرد و از آن پس به نام «عمارت ابریشمی» معروف شد. سال ۱۳۷۷، دانشگاه گیلان بنا را از مالک وقت خریداری کرد و مدتی آن را به عنوان دانشکده معماری تغییر کاربری داد و پس از آن تاکنون در اختیار بنیاد نخبگان گیلان قرار دارد.

انتهای پیام