هنر آشیقی در ایران، قدمتی دیرینه داشته و سنت  آشیقی در فرهنگ ترکی ایران ریشه در عقاید شمنی ترکان در دوره باستانی دارد. در زمان‌های دور،  آشیقی را بخشی، دده (روحانی) و اوزان نیز می‌نامیدند. انتقال شفاهی فرهنگ، ترویج ارزش‌ها و سنن فرهنگی از جمله وظایف اشیق‌ها بود. بر اساس حماسه نامه دده قورقود ریشه آشیق‌ها به قرن هفتم میلادی می‌رسد. این هنر به تدریج در طی مهاجرت مردم تکامل یافت.

زنجان به عنوان قرارگاه اقوام ترکان از جمله اوغوزها و پئچه‌نک‌ها، بیات‌ها، افشارها، قارا پاپاق‌ها و غیره مطرح است که این اقوام هر کدام با هنرمندان و اوزان‌ها و عاشیق‌ها و سازهای خود در رشد محیط موسیقی این دیار تاثیر به سزایی گذاشته‌اند. در حال حاضر آشیق‌های زنجان با نغمه‌ها و ترانه‌های دلکش و داستان سرایی‌های خود رونق بخش محفل‌ها و جشن‌های مردم استان هستند.

آشیقی موسیقی بومی استان زنجان از گنجینه موسیقی فولکلوریک و کلاسیک آذری تأثیر گرفته و هنر این موسیقی قدمتی هفت هزار ساله دارد. موسیقی آذری آشیقی که بازتاب‌کننده جوانب زندگی مردم است، مفاهیم اجتماعی، عرفانی، اخلاقی و دنیوی را مورد تاکید قرار می‌دهد و احوالات مختلف احساسات، غم و شادی، وصال یار و قهرمانی‌ها از طریق این موسیقی به شنونده منتقل می‌شود. 

پایه و اساس موسیقی عاشیقی تعلیم و تربیت انسان و آشنایی او با حقایق زندگی در این جهان و جهان آخرت است. این آوازها برگرفته از تفکرات دینی و سیاسی هر سرزمینی است. آشیق دردهای اجتماعی را نیز از طریق این ساز به شنونده منتقل می‌کند. 

 گلاب‌علی داودبیگی و ستار خدایی به عنوان اساتید به نام آشیقی در ایران با بیش از ۵۰ و ۳۰ سال سابقه و اهتمام فراوان در هنر آشیقی، این هنر فاخر و گران‌بها را به عنوان میراث ناملموس بشری و ارزشمند حفظ کرده و برای گسترش و معرفی آن از هیچ کوششی دریغ نکرده‌اند.

استان زنجان دارای آشیق‌های معروفی است که هر یک از این آشیق‌ها به سهم خود در راستای گسترش و پیشرفت این نوعی موسیقی زحمات بسیاری متحمل شده‌اند که از جمله معروف‌ترین این هنرمندان می‌توان به گلاب‌علی داودبیگی معروف به دده گلاب و ستار خدایی اشاره کرد.

با توجه به جایگاهی که این دو آشیق زنجانی در این عرصه دارند طی روزهای اخیر شاهد انتشار پنجمین نوشتار با عنوان «آشیق در ایران» در روزنامه جهانی Arirang Culture به تاریخ با محوریت معرفی استاد آشیق گلابعلی داودبیگی و استاد آشیق ستار خدایی به عنوان مفاخران حامل میراث ناملموس ایران بودیم.

به گزارش ایسنا، عاشیق گلاب‌علی داوودبیگی فرزند عباس متولد ۱۳۲۰ در شهرستان خرم‌دره است که فعالیت هنری خود را از ۱۷ سالگی در رشته خوانندگی و نوازندگی با ساز «قوپوز» شروع کرد. در این زمینه از استادان برجسته موسیقی محلی از جمله بیوگ‌آقا سلیمانی، سلطان‌علی نوروزی، رسول نوروزی، غلامرضا داودی و بلوت جوادی، تلمذ و از سال ۱۳۷۰ نیز شروع به ساخت‌وساز قوپوز کرد.

از مهم‌ترین فعالیت‌های داودبیگی معروف به دده گلاب می‌توان به همکاری با صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مرکز تهران و ارائه بیش از ۱۰۰ اثر هنری و بیش از ۵۰ اثر موسیقی فولکلوریک، کسب مقام اول گروه‌نوازی و خوانندگی در جشنواره‌های موسیقی سراسری، کسب مقام اول و دیپلم افتخار موسیقی در جشنواره موسیقی غرب کشور، تدریس موسیقی محلی و پرورش شاگردان ممتاز دراین زمینه، ساخت‌وساز قوپوز و عرضه این سازه‌ها در مراکز معتبر هنری، اعطای لقب «دده گلاب» هدیه تندیس طلای قوپوز به وی، برگزاری مراسم بزرگداشت این هنرمند در فرهنگسرای هنری و کسب عنوان برترین قصه‌گوی سیزدهمین جشنواره بین‌المللی قصه گویی اشاره کرد.

 تعدادی از فرزندان این هنرمند نیز در زمینه موسیقی فعالی می‌کنند که می‌توان آشیق التفات داود بیگی و آشیق داود داودبیگی نوازنده قوپوز و خواننده و ایرج داودبیگی فارغ التحصیل رشته موسیقی از دانشگاه عالی موسیقی تهران و آهنگساز و نوازنده تار و سه تار، قوپوز را نام برد.

آشیق ستار خدایی نیز در روستای «آق‌تپه» در ۸ کیلومتری استان زنجان به دنیا آمده است و در ۱۲ سالگی به زنجان مهاجرت کرده‌ و در همان سال‌ها آشیقی را در نزد پدرشان شروع و آموخته است. او حدود ۴ سالگی پس از یادگیری موسیقی عاشیقی در نزد پدر شاگردی کرده است و به قول خودشان سبک و سیاق آشیقی را فراگرفته است.

او از سال ۶۷ به صورت حرفه‌ای به موسیقی آشیقی پرداخته است و با توجه به طبعی که در زمینه سرایش شعر داشته است ۱۳۸ شعر را نیز در این زمینه جمع‌آوری کرده است. او همراه با  آشیقی «قلی‌زاده» بارها توانسته است در جشنواره‌های متعددی در داخل و خارج از کشور حضور داشته باشد. آشیق قلی‌زاده نیز نزدیک ۴۵ سال است که در این صنعت مشغول به فعالیت است و در کنار جهانگیز قلی‌زاده و جواد زنجانی نیز شاگردی کرده است و از این دو استاد آشیقی را آموخته است.

انتهای پیام