جنگل‌ها و مراتع، میراث سبز ارزشمند طبیعت برای انسان هستند و باید این موضوع را پذیرفت که حیات انسان بدون جنگل‌ها و مراتع یک کابوس بزرگ است. جنگل‌ها و مراتع جزیی از منابع طبیعی تجدیدشونده و انفال هستند. با این وجود، تهدیدی بزرگ همواره در کمین آنهاست، تهدید آتش‌سوزی که بی‌شک از مخربترین حوادثی است که آثار و پیامدهای زیاد و گاهی جبرانناپذیری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی و انسانی به‌دنبال دارد. موضوعی که با فرا رسیدن فصل گرما به دغدغه‌ای بزرگ برای کشاورزان، محیط‌بانان و فعالان محیط زیست تبدیل می‌شود.
آتش‌سوزی و اثرهایی که سال‌ها باقی می‌ماند
آتش‌سوزی فاجعه‌ای عظیم برای طبیعت محسوب می‌شود به طوری که حتی وقتی شعله‌های آتش مهار می‌شود اثرات آن از بین نمی‌رود و ممکن است تبعاتش تا سال‌ها ادامه یابد، زیرا این حادثه می‌تواند بر کل اکوسیستم در سطوح مختلف اثر منفی بگذارد، به طوری که انواع پوشش گیاهی از جمله قارچ‌ها، خزه‌ها، گیاهان بوته‌ای و درخت‌ها و همچنین گونه‌های مختلف جانداران مانند حشرات، پستانداران و پرندگان از آتش‌سوزی آسیب می‌بینند؛ اما این تمام ماجرا نیست، بلکه تولید گرد و غبار و افزایش آلودگی هوا، رانش فرسایشی زمین و ریزش کوه نیز از اثرات ثانویه آتش‌سوزی‌هاست.
آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها علل مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به بروز پدیده خشکسالی مستمر در سال‌های اخیر و افزایش دما، آتش زدن بقایای گیاهان زراعی در اراضی مجاور جنگل‌ها و مراتع توسط برخی کشاورزان، اختلاف‌ها و درگیری بر سر زمین، روشن نگه داشتن آتش، بی‌احتیاطی رهگذران، رهاسازی مواد اشتعال‌زا و خشکسالی اشاره کرد، اما موضوع مهم این است که سال‌هاست مسئولان در استان‌های مختلف، عوامل انسانی را مهم‌ترین دلیل وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع طبیعی می‌دانند.
عامل انسانی دلیل بیشتر آتش‌سوزی‌هاست
در میان تمام مواردی که به آتش‌سوزی جنگل‌ها ختم می‌شود، سال‌هاست مسئولان در استان‌های مختلف، عوامل انسانی را مهم‌ترین دلیل وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع طبیعی می‌دانند. بخش انسانی آتش‌سوزی در مراتع معمولاً مربوط به بی‌احتیاطی گردشگران در جنگل‌ها یا فعالیت‌های گسترده صنعتی در مناطق جنگلی است. همواره با ایجاد یک حریق اولیه هرقدر کوچک، چند هکتار از مراتع و مزارع به‌صورت متوالی تحت تاثیر آتش‌سوزی آسیب خواهد دید.
چندی پیش، محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در سفر به زنجان اعلام کرد که امسال ۴۶۱ آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های کشور اتفاق افتاده است که این آمار یک زنگ هشدار همگانی محسوب می‌شود که صدای آن را باید شنید.
وقوع ۱۴ مورد آتش‌سوزی در مراتع زنجان
در همین رابطه، مدیرکل منابع طبیعی استان زنجان نیز به وقوع ۱۴ مورد آتش‌سوزی در استان از ۲۸ فروردین امسال تا کنون اشاره کرد و گفت: در این آتش‌سوزی‌ها ۱۰۵ هکتار از مراتع دچار حریق شد که تعداد این آتش‌سوزی‌ها در سال گذشته در این بازه زمانی ۳۸ مورد با ۱۷۰ هکتار ثبت شده بود.
حسن حسینی با بیان اینکه ۹ مورد از ۱۴ مورد آتش‌سوزی مراتع در زنجان رخ داده است، بیان کرد: دو دهه است که مشارکت در اطفای حریق، دستورالعملی جامع دارد و توسط وزارت کشور ابلاغ هم شده است.
زنجان به افزایش تجهیزات برای مهار آتش در مراتع نیاز دارد
وی به کمبود تجهیزات و ادوات اطفای حریق از جمله دمنده‌ها با توجه به تاثیرگذاری آنها در کنترل آتش‌سوزی‌ها اشاره و اظهار کرد: اکنون ۴۰ دستگاه از این ادوات را داریم و حدود ۱۰۰ دستگاه از این ادوات را نیاز داریم که به‌صورت ملی نیز مطرح شده است.
با وجود همه هشدارهایی که در جامعه داده می‌شود، در روزهای اخیر بار دیگر شعله‌های سرکش آتشی که براثر بی‌مسئولیتی برخی افراد روشن شد، در شهرستان‌های ماهنشان و ابهر مراتع را طعمه حریق کرد و وسعت زیادی از مراتع و چراگاه‌های منطقه داش‌بلاغ و عبدل‌آباد مینو در میموندره و کوه‌های اطراف سد کینه‌ورس و چراگاه‌های روستای چالچوق طعمه آتش شد و خساراتی به مراتع و گونه‌های گیاهی محیط زیست وارد شد، این آتش، حیوانات و پرندگان و آشیانه‌های پرندگان، درختان و خرمن‌های گندم را سوزاند.
همچنین در شهرستان ماهنشان، مراتع روستای بلندپرچین طعمه حریق شد، هرچند با کمک و مساعدت اعضای شورای اسلامی و اهالی روستای بلندپرچین، شعله‌های سرکش آتش مهار شد، اما مساحتی حدود دو هکتار از مراتع، چراگاه و ذخیره‌گاه ارزشمند گون در آتش جهل عده‌ای سوخت.
تمام آمارهای ارائه‌شده، یک زنگ هشدار برای نسل امروز است مبنی بر اینکه باید محیط زیست را به بهترین شکل به نسل آینده تحویل دهد، هشداری که صدایش را قبل از دیر شدن باید شنید.
انتهای پیام
نظرات