اسماعیل مجللی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: عزاداری برای امام حسین (ع) در بین شیعیان و مسلمانان تبدیل به مناسک شده و توده مردم از طرق مختلف اعم از راه‌اندازی هیئت‌های مختلف زنجیرزنی، روضه‌های ثابت و خانگی و تعزیه‌خوانی و در نهایت پیاده رفتن به کربلا نسبت به امام سوم شیعیان ابراز ارادت می‌کنند.

وی با بیان اینکه پیاده‌روی و سفرهای گروهی زیارتی قدمتی دیرینه دارد و به‌نوعی می‌توان پیشینه آن را همزمان با مذهب دانست، خاطرنشان کرد: در زندگی بزرگانی همچون پیامبران، ائمه، علما و حتی پادشاهان و افراد شاخص نیز طی کردن مسیر به‌صورت پیاده‌روی تا اماکن مقدس همچون مکه و کربلا و مشهد دیده می‌شود؛ بنابراین سبقه و پیشینه طولانی برای آن می‌توان تعریف کرد.

این پژوهشگر اضافه کرد: امروزه حرکت هیئت‌های عزاداری به‌صورت گروهی و پیاده و بعضاً با پای برهنه و معمولاً مسیر بین دو مکان مقدسی همچون مساجد جامع، صحن امامزادگان و گورستان‌ها را طی مسیر می‌کنند و در فحوای آن ذکر مصیبت، روضه و نوحه را شاهد هستیم با وجودی که یک عزاداری به‌حساب می‌آید اما یک حرکت نمایشی و همچنین تبلیغ یک ائدیولوژی مقدسی همچون مذهب شیعه را نیز در آن می‌توان مشاهده کرد.

مجللی بیان کرد: زیارت با پای پیاده و این حرکات دسته‌جمعی خودبه‌خود موارد دیگری را به ارمغان می‌آورد که بخشی از زندگی عامه مردم را تشکیل می‌دهند به‌عنوان نمونه شکل‌گیری کاروان‌ها سبب وجود آیین دیگری همچون چاووشی خوانی را در ایران به همراه داشت و با هر نغمه چاووش افرادی تحت تأثیر قرار گرفته به کاروان زیارتی ملحق می‌شدند، از دل حرکت کاروان‌ها و حضور انواع و اقسام تیپ‌های عمومی اعم از زن و مرد، پیر و جوان، کودک و بزرگ، توانا و ناتوان‌های جسمی، فوت افراد در خلال مسیر، گم شدن زوار و عقب ماندن از کاروان‌ها، گرفتاری راهزنان در گذشته و...سبب ایجاد داستان‌ها شده بود که در بسیاری از منابع مکتوب ادبی و همچنین داستان‌ها و قصه‌های شفاهی شاهد و ناظر آن هستیم.

وی با بیان اینکه زیارت امام حسین برای شیعیان همواره یک آرزو حساب می‌شد و همان‌گونه که در عامه مردم شاهد بوده‌ایم افراد بسیاری این اجر معنوی را به دست نیاوردند و آرزوی آن را با خود به گور بردند، تصریح کرد: در این آیین زیبا در دوره حاضر شاهد هستیم که مردم در فداکاری از یکدیگر سبقت می‌گیرند هرکسی به هر نحوی می‌خواهد به زائران امام حسین خدمت‌رسانی کند، در این آیین زیبا تمام قلوب به یک‌طرف گره زده می‌شود، انسان‌ها با هم متحد می‌شوند چراکه زیارت امام حسین با فضیلت‌ترین عملی است که برای شیعه می‌توان تعریف کرد.

این محقق نمایش‌های آیینی ادامه داد: اینکه چرا تمام موارد فوق را فقط در حول محور زیبایی همچون حسین (ع) می‌چرخد و امروزه فقط به زمانی همچون اربعین اختصاص پیدا کرده دلایل بسیاری برای آن می‌توان ذکر کرد.

مجللی یادآور شد: واقعه کربلا آخرین جنگی بود که امام معصوم در آن حاضر و هدف اصلی دشمن به‌حساب می‌آمد و پس از امام حسین (ع) هیچ‌کدام از معصومین در جنگ حاضر نشده بودند و دیگر اینکه این واقعه با مشارکت افراد و تیپ‌ها و فرهنگ‌های مختلف از قبیل زن، کودک، پیر، جوان و طفل شیرخواره تبدیل به یک بخش از زندگی عامه مردم شده بود و این المان‌ها مختص امام حسین (ع) است.

وی اظهار کرد: همچنین عدد ۴۰ یک عددی سمبلیک و قابل تقدیس برای بسیاری از مذاهب به شمار می‌رود. در قرآن کریم ۴ بار به واژه اربعین اشاره شده، در داستان پیامبران عدد ۴۰ عددی تأثیرگذار بود، در فرهنگ عامه حضور ۴۰ نفر در تشییع‌جنازه موجب آمرزش شخص متوفی از طرف خداوند قلمداد می‌شود.

این پژوهشگر اضافه کرد: در چهلمین روز پس از عاشورا نخستین زائر به قبر امام سوم شیعیان حاضر می‌شود که همان جابر بن عبدالله انصاری است، اهل‌بیت پس از اسارت، درست روز چهلم بعد از عاشورا به کربلا می‌رسند، پس از عاشورا به مدت ۴۰ روز به‌قدری بر مذهب شیعه غم و اندوه مستولی شده بود که این فرضیه ایجاد شده بود که از آسمان خون می‌بارد همه موارد فوق سبب آن شده که واژه اربعین برای امام حسین(ع) به کار گرفته شود.

انتهای پیام