از زمان پیدایش عکاسی، عکاسان خبری با قدرت تصویرسازی‌شان، ما را به دنیای پنهان و زمان‌بندی شدهٔ رویدادها می‌برند. این عکاسان، گاه به‌عنوان شاهد و گزارشگر و گاه به‌عنوان هنرمند، باعث معجزه‌آفرینی در دیدگاه و احساسات مخاطبان می‌شوند. امروز (۲۹ مردادماه) و روز جهانی عکاسی است، به این منظور و در گزارش پیش‌رو به تجارب، چالش‌ها و دیدگاه‌های دو عکاس خبری خواهیم پرداخت که یکی در آغاز راه است و دیگری با کوله‌باری از تجربه همچنان ره می‌پیماید.

اگر پیشرفتی صورت نگیرد مرگ عکاس فرا می‌رسد

پیمان شاه‌سنایی، عکاس خبرگزاری ایسنا در گفت‌وگو با ایسنا و با بیان اینکه حرفۀ عکاسی خبری مانند افرادی که در اورژانس فعالیت دارند حساس، سریع و دقیق است، اظهار کرد: یک عکاس خبری با ثبت عکس‌های خود می‌تواند سایر افراد را نسبت به مسائل جامعه آگاه کند و برای جلوگیری از هر اتفاق‌ ناگوار در زمینه‌های مختلفی مانند میراث فرهنگی، محیط زیستی، اقتصادی و... فرهنگ‌سازی کرده و یا جریان رسانه‌ای ایجاد کند. او قادر است با تصاویرِ خود، مسائل و مباحثی را از دریچۀ دوربینِ خود ثبت و ضبط کند که گاهی از نگاه بسیاری از مردم و مسئولان پنهان‌اند.

وی با بیان اینکه عکاسان خبری با بروز بودن و حضور همیشگی در صحنه‌ها باید منابع معتبری برای اخبار جهان باشند و به سوی خبرنگار شهروند حرکت کنند، ادامه داد: با توجه به اینکه عکاس نمی‌تواند همیشه تجهیزات خود را برای عکاسی همراهِ خود داشته باشد ازاین‌رو در این بخش، عملکرد مثبت عکاسی با موبایل قابل رویت است، چراکه با توجه در دسترس نداشتن دوربین می‌توان از موبایل برای عکس گرفتن استفاده کرد. ازسوی دیگر ما باید خود را با در نظرگرفتنِ هوش مصنوعی بروزرسانی کنیم، هرچندکه هوش مصنوعی نیز نمی‌تواند جایگزین عکاسی باشد، زیرا اتفاق در لحظه رخ می‌دهد و هوش مصنوعی هنوز به میزانی نرسیده که صحنه را بازسازی کند.

او بیان کرد: یک عکاس خبری ازطریق ارتباط بیشتر با افراد و بر اساس تجربه‌های حاصل‌شده، پیشرفت می‌کند و باید هر روز نسبت به روز قبل بهتر عکاسی کند. اگر پیشرفتی صورت نگیرد آن لحظه را باید با عنوان مرگ عکاس یاد کرد، زیرا علم دائماً در حال پیشرفت است و عکاس نیز باید همزمان با پیشرفت علم از خلاقیت بیشتری نیز استفاده کند.

شاه‌سنایی اضافه کرد: برای هر فردی که می‌خواهد به این عرصه وارد شود اول ازهمه علاقه مهم است، او باید با هر شرایطی سازگار باشد، چراکه در عکاسی خبری هر اتفاق در کسری از ثانیه رخ می‌دهد و امکان آزمون و خطا وجود ندارد. اگر لحظه‌ای را از دست‌ بدهیم آن اتفاق ارزش خبریِ خاص خود را از دست خواهد داد؛ ضمن اینکه مشاهدۀ عکس‌ و مطالعه برای عکاسان خبری اهمیت بسیاری دارد و آنها باید به مسائل روز جامعه آگاهی کاملی داشته باشند. 

این عکاس خبری با اشاره به اینکه هر رویدادی که اتفاق می‌افتد برای عکاس خبری نوعی اتفاق یونیک به شمار می‌رود، گفت: ما می‌توانیم به واسطۀ حرفۀ خود در مکان‌ها و یا در کنار شخصیت‌ها و یا رویدایی حضور داشته باشیم که عموم مردم نمی‌توانند به آسانی به این مهم دست یابند و یا در آن رویدادها حاضر باشند، و این یکی از ویژگی‌هایی است که در این حرفه بارها تکرار می‌شود.

او به برخی چالش‌های عکاسی خبری نیز اشاره کرده و توضیح داد: یکی از چالش‌های فعالان این عرصه، محدودیت‌هایی است که در برخی مکان‌های خاص وجود دارد و همین مسئله، دلیلی است برای اینکه امکان ثبت و ضبط عکس دلخواهِ ما وجود نداشته باشد. این موضوع در کنارِ تجهیزاتی که قطعاً با نقطه ایده‌آل فاصله دارد برای عکاسان خبری طاقت‌فرساست. متأسفانه گاهی نیز عکاسان خبری به دلیل عدم هماهنگی‌های منظم و اصولی میان نهادها و بعد از حضور در محل برای عکاسی با بی‌احترامی‌هایی مواجه می‌شوند که ناراحت‌کننده است. حتی گاهی چنین رفتارهایی از سوی برخی از شهروندان نیز دیده می‌شود؛ ضمن اینکه من معتقدم مردم باید از این موضوع آگاهی داشته باشند که وقتی عکاس خبری در شهر عکاسی می‌کند عکس‌های او صرفاً در جهت ارائه به رسانه است و کاربرد دیگری ندارد.

عکاسی خبری و ارتباطی تنگاتنگ با جامعه

همچنین علی عظیمی، عکاس خبرگزاری ایکنا منطقه اصفهان نیز چنین بیان کرد: تصمیم‌گیری در لحظه برای عکاسی خبری اهمیت بالایی دارد، چراکه چگونگی انتخابِ هم‌نشینی عناصر در قاب تصویر و یا این که از بین گزینه‌های موجود در مقابل لنزِ دوربین چه رویدادی اهمیت بالاتری داشته و به تمرکز بیشتری نیاز دارد باید موردتوجه قرار گیرد. کنترل این عوامل در مواقعی که در شرایط بحرانی اقدام به تهیه گزارش می شود کار دشواری است.

او ادامه داد: در عکاسی خبری باید سعی شود که عکاس به دور از تعصبات شخصی و در جهت آگاهی‌بخشی و ثبت اتفاقات اقدام به عکاسی کند. همچنین دوری از کلیشه‌ها و انتخاب فرم بصری مناسب که البته تا حد ممکن به واقعیت وفادار باشد و خدشه‌ای به آن وارد نکند از دیگر مباحث شایان توجه در عکاسی است.

عظیمی با بیان اینکه روبه‌رو شدن با چالش‌های متنوع و یکنواخت نبودن شرایط کاری و فعالیت در حوزۀ فرهنگی و کوشش برای اعتلای سطح آگاهیِ جامعه از دیگر مباحث قابل توجه در عکاسی خبری است، افزود: عکس خبری به‌واسطه ماهیت خود همواره از هر نوع دستکاری به دور و در پیوند با واقعیت است پس می تواند در صورت لزوم در مقام شاهدی قرار گیرد و در جهت اثبات یک موضوع قدم بردارد، ازاین‌رو به سبب ویژگی ارجاع و اثبات موضوع، اهمیت ویژه‌ای در آگاهی بخشی و شکل گیری افکار عمومی دارد.

او با اشاره به اینکه ارائه اخبار مبتنی بر صداقت و بازنمایی بی کم و کاستِ موضوع، وظیفه عکاس را دو چندان می‌کند، افزود: باتوجه به شکل گیری جریان شهروند خبرنگار و افزایش کمّی عکس‌ها عکاسان خبری باید در جهت کیفیت تولیدات خود کوشش دو چندانی داشته باشند. البته منظور از کیفیت صرفاً از نظر فرمی و بصری نیست و لازم است که عکاسان خبری با تمرکز بر روی موضوعات تخصصی به سمت غنای هر چه بیشتر عکس پیش روند، به‌گونه‌ای که عکس‌ها بیش از پیش قابلیت خوانش و تحلیل از منظرهای متنوع را داشته باشند. ضمن اینکه عکاسان با حرکت از گزارش‌های تصویری به سمت مقاله‌های تصویری مبتنی بر واقعیت می‌توانند در جهت بهبود عکاسی خبری گام بردارند.

عکاس خبرگزاری ایکنای اصفهان افزود: باتوجه به اینکه عکاسی خبری ارتباط تنگاتنگی با جامعه داشته و با توجه به تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی و زیست محیطی و بدل شدن آن به مسائل روز، من نیز سعی کرده‌ام که با مطالعه و بررسی شرایط در جهت بیان این موضوعات به تولید آثار بپردازم. همچنین باید اشاره کنم که مشاهدۀ پیوسته عکس در ژانرهای مختلف برای دستیابی به فرم شخصی، مطالعه تاریخ هنر و تقویت قدرت خوانش و تحلیل عکس و توجه به فرم روایی در عکاسی خبری و از بُعد فنی نیز آشنایی با لابراتوار دیجیتال و ویرایش عکس و در کنار آن آموختن مهارت عکاسی آنالوگ، می‌تواند در ادامه راه عکاسان کمک کننده باشد.

او  گفت: این نکته نیز اهمیت بسیاری دارد که توجه سازمان‌ها و نهادها به بایگانی و آرشیو سازمان‌یافتۀ عکس‌ها می تواند اسنادی برای آیندگان باشند و زمینۀ تحقیقاتی را برای نسل‌های آینده فراهم کنند.

از خلاقیت غافل نشوید

رسول شجاعی، عکاس خبرگزاری ایمنا نیز اظهار کرد: عکاسان می‌توانند حتی با یک عکس، موضوعی که برای افراد قابل فهم نیست را به اشتراک بگذارند و یا روند یک جریان را تغییر دهند. البته آنها باید خود را بروز کرده و در مسیر عکاسی پیشرفت کنند، چراکه خبرهای فیک و کذب که سندیتی ندارند به آسانی پیدا می‌کنند که درحال حاضر و با ورود هوش مصنوعی، ایجاد چنین اخباری نیز ساده‌تر شده است. بنابراین عکاسان خبری یا خبرنگارها باعث سندیت اخبار می‌شوند و مردم باید اعتماد خود به آنها را افزایش دهند.

او ادامه داد: وقتی فردی بخواهد به حرفۀ عکاسی خبری وارد شود، باید عکس‌های بسیاری را مشاهده کند چراکه بُعد هنری نیز در این شیوه از عکاسی اهمیت دارد. او همچنین باید دانش خود را در حوزه‌های مختلف افزایش دهد تا در انتخاب سوژه به او کمک کند؛ ضمن اینکه نباید خلاقیت را فراموش کرده و از آن غافل شود.

این عکاس تصریح کرد: یکی از چالش‌های همیشگی برای عکاسان خبری، هزینه‌های بالای تجهیزات است چراکه آسیب‌دیدنِ تجهیزات در عکاسی آن‌هم نوعِ عکاسی خبری‌، موضوعی بسیار محتمل است. ضمن اینکه حقوق دریافتیِ عکاسان به‌لحاظ مالی نیز به‌گونه‌ای نیست که بتوانند لوازم خود را در مدت‌زمات کوتاهی جایگزین کنند و در این خصوص حمایتی نیز ازسوی مسئولان مشاهده نمی‌شود؛ ازاین‌رو این مسئله باید موردتوجه مسئولان باشد که عکاسان خبری را با اعطای وام برای خرید تجهیزات عکاسی حمایت کنند. از سوی دیگر بسیاری از عکاسان بیمه نیستند و این درحالی است که عکاسی خبری حرفه‌ای است که بیمه جزو ضروریاتِ آن است و ممکن است در طول برنامه‌ها هر اتفاقی رخ دهد.

هر عکاس خبری باید سبک شخصیِ خود را داشته باشد

بهاره غلامی، عکاس خبرگزاری ایسنا نیز گفت: وقتی به‌عنوان یک شهروند در جامعه، عکس وایرال شده خود را مشاهده می‌کنم حس خوبی دارم چراکه توانسته‌ام تأثیرگذار باشم. ضمن اینکه رفتن به مکان‌ها یا دیدار با افرادی که هر فرد عادی نمی‌تواند آن را تجربه و عکاسی کند برای ما لحظات بسیار شیرینی را به وجود می‌آورد. یکی از مهم‌ترین تجاربِ من این است که یک عکاس خبری همیشه باید در دسترس باشد و وظیفه دارد هرکجا در سطح شهر اتفاق مهمی رخ می‌دهد مانند تیم‌های امدادی سریع‌ در محل حاضر شود و آن را بدون موضع‌گیری انتشار دهد و به این ترتیب از نشر اخبار کذب جلوگیری کند.

او ادامه داد: قطعاً آیندۀ عکاسی خبری سخت‌تر و دشوارتر خواهد شد، زیرا عکاس‌های خبری ملزم می‌شوند که عکس خود را با تکنیک‌های بیشتر، خلاقیت و تفکر به ثبت برسانند و به یک سبک شخصی دسترسی پیدا کنند تا عامۀ مردم با مشاهده عکس، تفاوت عکاس خبری و فردی که با تلفن عکاسی کرده را درک کنند.

این عکاس خبری ایسنای اصفهان در خصوص اینکه در عکاسیِ خبری لحظه‌های بسیار ارزشمند و کلیدی وجود دارد که یک عکاس خبری موظف است آن‌ها را با خلاقیت خود ثبت کند، توضیح داد: علاوه بر بحث سرعت‌عمل و توجه به زمان که در این حرفه بسیارمهم است باید به این نکته نیز اشاره کرد که بانوان عکاس با چالش‌هایی به مراتب بیشتر از آقایان مواجه هستند، از جمله ورود و عکاسی کردن در بعضی مکان‌ها مانند، ورزشگاه‌ها که با مشکلات زیادی همراه است.

غلامی با تأکید بر اینکه تجهیزات پیشرفته‌تر باعث سهولت در عکاسی می‌شود، تصریح کرد: قبل از آموزش برای هرنوع مهارتی، علاقه مهم است تا یک فرد بتواند در شغل خود از جمله  عکاسی خبری موفق شود. اگر علاقه‌ به عکاسی خبری در فرد وجود نداشته باشد قطعاً این حرفه برای او طاقت‌فرسا خواهد شد. ضمن اینکه او باید بر کنترل احساسات و سرعت عمل خود کار کرده تا در موقعیت‌های مختلف بتوانند عکس بگیرند و لحظه‌ای را از دست ندهند.

او با اشاره به اینکه یک عکاس به تجهیزات حرفه‌ای و بروز نیاز دارد که متأسفانه قیمت آن‌ها بسیار بالا است، یادآور شد: از مسئولین مربوطه خواستاریم که حداقل وام‌هایی با کارمزد پایین در اختیار عکاسان قرار دهند تا بتوانند تجهیزات خود را بروز کنند. تقاضای دیگر من به‌عنوان یک بانوی فعال در حوزۀ عکاسی خبری این است که امکان ورود بانوان عکاس به ورزشگاه را در تمام بازی‌ها و در همه استان‌ها فراهم کنند. از مردم نیز انتظار داریم که وقتی رویداد مهمی درحال اتفاق است، با حضور در صحنه و عکاسی موبایلی راه را برای عکاسان خبری سد نکنند و به عکاسان خبری اجازه ثبت آن لحظه را بدهند.

انتهای پیام