خسرو معتضد در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا به تشریح آثار و تبعات حضور آمریکایی‌ها در ایران از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پرداخت وی بیان کرد: آمریکا با مداخله مستقیم در عملیات آژاکس و رهبری کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علاوه بر تغییر دادن سرنوشت سیاسی و اجتماعی مردم ایران خسارت‌های محاسبه نشده فراوانی به مردم و امکان عمومی ایران زد.
آمریکا با همکاری انگلیس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سر سفره نفت و گاز ایران نشست
کارشناس تاریخ معاصر ادامه داد: انگلیس برای این عملیات یک میلیون دلار پیش‌بینی کرده بود که البته به دلیل خریت توده‌ها و بی‌بند و باری‌های به حد و اندازه آنها، خرج نشد. دولت آمریکا در این کودتا سر سفره نفت و گاز ایران نشست و خود را به مرور جایگزین انگلیس کرد و تا سقوط رژیم پهلوی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ دست از چاههای نفت و گاز ایران بر نداشت.
معتضد با یادآوری سیطره کامل انگلستان بر چاههای نفت و گاز ایران و باز شدن پای آمریکایی‌ها به این صنعت ایران، گفت: یک رقابت بین شرکتهای بزرگ و کوچک آمریکایی در تصاحب صنعت نفت و گاز ایران شکل گرفت که در نهایت ۵ شرکت انگلیسی و آمریکایی یک کنسریوم بزرگ تشکیل دادند و ۴۰ درصد سهام در اختیار شرکتهای آمریکایی قرار گرفت.
به خواست پهلویِ پسر بعد از ۲۸ مرداد «نظامیان» بر ایران مسلط شدند
کارشناس تاریخ معاصر ادامه داد: نیمه دمکراسی‌ایی که بعد از اخراج رضا شاه از ایران از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شکل گرفته بود از این تاریخ به بعد، نیمه مستملکه شد. احزاب مضر و مفید در این دوره تشکیل شدند اما از تاریخ کودتا به بعد حکومت نظامیان بر ایران مستولی شد و اداره کشور عملا توسط فرماندار نظامی و ساواک و در راس آنها محمدرضا شاه بود. شاه در آخرین ماههای عمر حکومتش با سفر به آمریکا قصد گرفتن حمایت کندی رییس‌جمهور وقت آمریکا از تاج و تختش را داشت اما کندی با رد شاه، ایران را کشوری فاسد و کمونیستی دانست و پشت شاه را خالی کرد.
امرای فراری ارتش شاه بعد از فرار به آمریکا علیه ایران اقدام کرده‌اند
وی افزود: فرماندهان، امرا و سیاستمداران فراری به آمریکا هر اتفاقی که در سراسر جهان می‌افتد مسوولیت آن را متوجه ایران کرده و می‌کنند و از طریق لابی صهیونیستی در کنگره و دیوان عالی آمریکا تحریم‌ها و قطعنامه‌های ضدایرانی تصویب می‌کنند. در زمان امضای قرارداد الجزایر قرار شد ماجرای گروگانگیری بیش از ۴۰۰ روزه مقامات دیپلماتیک آمریکا در ایران مسکوت بماند اما بعد از آزادی گروگان‌ها هر کدام از گروگان‌ها طلب ۱۰۰ میلیون دلار غرامت کردند.
حضور بی‌دعوت «آمریکا» در ایران
کارشناس تاریخ معاصر در بخش دیگری از سخنانش به سابقه حضور آمریکا در صحنه‌های بین‌المللی و چگونگی جایگزینی این کشور به جای انگلستان پرداخت و گفت: حضور آمریکا در عرصه‌های بین‌المللی تا اواخر سال ۱۳۲۰ چندان مشهود نبود اما بعد از واقعه «پرل‌هاربر» حضور پررنگی در صحنه‌های جهانی یافت. ژاپن در اواخر سال ۱۳۲۰ به پرل‌هاربر از مجمع‌الجزایر هاوایی که از مستعمره‌های انگلستان بود حمله کرد و آمریکا در حمایت از انگلستان با ژاپن وارد جنگ شد.
واگذاری ۵۰ پایگاه و مستعمره به ازای تامین مالی احیای زیرساخت‌های نابود شده انگلیس در جنگ جهانی
وی افزود: در جنگ جهانی دوم نیز آمریکا در حمایت از انگلستان در برابر آلمان نازی، قانون وام و اجاره را به اجرا گذاشت. این قانون تامین مالی کلیه زیرساخت‌ها و نیازهای اقتصادی انگلستان که در جنگ جهانی دوم نابود شده بود را تامین کرد. انگلستان در عوضِ این کار، با آمریکا توافق کرد تا پایگاه‌ها و مستعمره‌هایش را به آمریکا واگذار کند. به دنبال این توافق ۵۰ پایگاه انگلیس در منطقه خاورمیانه و جهان به آمریکا واگذار شد.
معتضد ادامه داد: یکی از این پایگاه‌ها، ایران بود بنابراین آمریکا بدون اجازه ایرانیان و تنها به دعوت انگلیسی‌ها با ۳۰ هزار مهندس، کارگر و نیروی نظامی وارد ایران شد و در شهر اندیمشک مستقر شد. آمریکا در این شهر کارخانه کوچکی بنا نهاد که اسمش را «لیتل دیترویت» گذاشت. در این کارخانه خودروهای نظامی سبک، کامیون و هواپیما مونتاژ می‌شد. آمریکایی‌ها در دزفول و خرمشهر نیز پایگاه هوایی ساختند.
شرح جنایات آمریکا در ایران
کارشناس تاریخ معاصر با اشاره به اقدامات وقیحانه و اذیت و آزار آمریکایی‌ها در ایران گفت: آمریکایی‌ها از تابستان ۱۳۳۲ به این سو ایرانی‌های بسیاری شکنجه کردند، کشتند یا اذیت و آزار کردند. یک نمونه آن در خاطره‌ای از فرهاد نیکوخواه معاون وزیر اطلاعات و جهانگردی رژیم پهلوی قید شده است. دکتر شافنر رییس بیمارستان انگلیسی‌های اصفهان تعریف کرد: «یک زن روسپی ایرانی را به اردوگاه آمریکایی‌ها بردند و ۶۰ نفر به او تجاوز کردند. چند روز قبل سه سرباز آمریکایی این زن را به بیمارستان ما آوردند، او تقریبا مرده بود.»
وی افزود: در روزنامه‌های کیهان، ایران و اطلاعات دوران پهلوی پسر اخبار جنایات آمریکایی‌ها چاپ شد. یا در کتابی که شکایات ایرانیان را گردآوری و چاپ کرده است، شرح جامعی از جنایت‌های سربازان آمریکایی در ایران منتشر شده است. طبق گفته نویسنده این کتاب، سربازان آمریکایی از سال ۱۳۲۰ به این سو در ایران جنایت‌های فراوانی از جمله زیر گرفتن مردم با جیپ کامنکار، انداختن شهروندان ایرانی زیر چرخ نفربر و شنیِ تانک یا قتل با گلوله و سایر لوازم را مرتکب شدند. بچه‌ها و والدین‌شان را به اتهام جاسوسی می‌زدند و شکنجه می‌کردند.
معتضد گفت: خاطره‌ای از ارباب فتح‌الله که شهروندی قمی بود در مجله «خواندنی‌ها» چاپ شد. او در این خاطره شرح کاملی از شکنجه‌هایی که آمریکایی‌ها نسبت به او مرتکب شدند، داده است. قضیه از این قرار بود که به دلیل شباهت ظاهری ارباب فتح‌الله به ژاپنی‌ها به عنوان جاسوس دستگیر و تا مدتها شکنجه شد. در امیرآباد زندانی شد و بعد به شهر دیگری منتقل شد و دست آخر به تلاویو اسراییل منتقل شد و تحت بدترین شکنجه‌ها قرار گرفت تا به جاسوسی برای ژاپنی‌ها اعتراف کند.
سایه تحریم‌ها بر منابع نفتی ایران
کارشناس تاریخ معاصر متذکر شد: جنایات آمریکایی‌ها محدود به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نمی‌شود. این کودتا نیز یک پرونده از انبوه جنایت‌های بزرگ آمریکا در ایران بود. کتاب پنج جلدی «اسناد اشغال ایران» که توسط انتشارات نهاد ریاست جمهوری چاپ و توزیع شد، نیز اسناد فراوانی از جنایات آمریکایی‌ها در ایران دارد. علاوه بر این مجموعه پنج جلدی کتاب‌های «اشغال ایران» و «اسناد اشغال ایران» نیز گواه خوبی برای استفاده در دادخواست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ هستند.
وی یادآور شد: کره جنوبی هفت میلیارد دلار پول نفت ایران را به عمان فرستاد و هنوز به ایران داده نشده است. در قضیه برجام نیز کل پولی که اوباما به ایران داد اندکی بیشتر از یک میلیارد دلار بود اما شایع شد ۱۵۰ میلیارد دلار پول ایران آزاد شد که به هیچ وجه درست نبود. عراق هم پول برق ایران را به بهانه تحریم به ایران پرداخت نمی‌کند. سایه جنگ حقوقی آمریکا علیه ایران بر تحریم‌های اقتصادی ایران تاثیر گذاشته است.
لیست اسناد دخالت‌ها و تجاوزات آمریکایی‌ها تهیه شود
معتضد پیشنهاد داد: باید اسنادی از تجاوزات و مداخلات آمریکا در ایران تهیه کرد. بنده خود لیستی از شرکتهای آمریکایی حاضر در ایران تهیه کرده‌ام. شرکتهای نفتی آمریکایی در راس همه شرکتهای اقتصادی این کشور، تمام نفت و گاز ایران را به پایین‌ترین قیمت بردند. شرکتهای آکسون، گرومان، لاکهید و نورتوروب به ارتش ایران به سه برابر قیمت هواپیما و تجهیزات هوایی و نظامی فروختند.
کارشناس تاریخ معاصر گفت: ایران یکی از مشتریان پر و پا قرص شرکتهای صنعت غذایی آمریکا بود. میزان وابستگی به حدی بود که حتی پنیر مصرفی از آمریکا وارد می‌شد و نمایندگی شرکتهای تکزاکو، موبیل اویل، بانکهای آمریکایی، راکفلر و مورگان، جنرال موتورز، آی‌بی‌ام، آی‌جی‌جی، فورد، یو اس، هانیول و کنترل اِتا اقتصاد و بازار ایران را تماما در کنترل داشتند.
سرانجام تباه پهلویِ پسر
وی با اشاره به سرنوشت سیاه محمدرضا شاه ابراز گفت: با وجودی که کل اقتصاد و سیاست ایران از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در دست آمریکایی‌ها بود اما در پایان عمر سلطنت پهلویِ پسر، رفتاری که آمریکایی‌ها با شاه کردند قابل باور نبود. در کتاب «شاه در تبعید» که در حال نوشتن دارم، وقتی به کارتر گفتند که «این» برای انجام عمل جراحی باید به آمریکا بیاید گفت: «من را از دست این مرد لعنتی نجات دهید. تو را به خدا اسم «این» را انقدر پیش من نیاورید.» اینها نکات تاریخ عصر پهلویِ اول در ایران است.
از بعد از توافق آمریکا و انگلیس در سال ۱۳۲۰ دو کشور در قامت برادر در کنار هم قرار گرفتند. با این حال هر کجا و هر زمان صحبت از نفت و گاز می‌شود انگلیسی‌ها به آمریکایی‌ها می‌تازند در حالی که آمریکایی‌ها در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به انگلیس کمک کردند تا همچنان بر سر سفره نفت ایران بنشیند.
آمریکا و انگلیس برادرند
معتضد در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نشست دادخواست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که در محل لانه جاسوسی آمریکا برگزار خواهد شد، پیشنهاد داد: دادخواست دهندگان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ باید با مطالعه دقیق این کتابها یا کتاب‌هایی که توسط نویسندگان خارجی درباره کودتای ۲۸ مرداد یا جنایت‌های آمریکا در ایران نوشته شده و یا با استناد به پایان‌نامه‌های دانشگاهی، لایحه قدرتمندی علیه رژیم آمریکا تهیه کنند و در دستگاه قضایی به جریان بیندازند.
کارشناس تاریخ معاصر متذکر شد: دادخواست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ واکنش ایران به قوانین حقوقی آمریکاست که به سایر کشورهای جهان تسری داده شده است. طبق این قوانین هر کس با هر ملیتی از هر گوشه جهان می‌تواند با مراجعه به دادگاههای آمریکا علیه ایران شکایت ثبت کند و این دادگاه‌ها بدون ادله حقوقی و محکمه پسند و صرفا بر مبنای ادعاهای افراد، بر علیه دولت ایران حکم قضایی صادر می‌کند و اموال و دارایی‌های ایران را در گوشه و کنار جهان بلوکه یا مصادره می‌کند.
دادخواست کودتای ۲۸ مرداد با قاطعیت و تسلط به زبان حقوق بین‌الملل دنبال شود
وی تاکیدکرد: در پیگیری این دادخواست احساسات را باید کنار گذاشت و با زبان دیپلماسی، حق و حقوق ایران و ایرانیان در مجامع حقوقی بین‌المللی را باید دنبال کرد. قطعا با استخدام وکلای خبره، کاربلد و آشنا با حقوق بین‌الملل همانطور که موفق به بازگرداندن الواح ۳۶ هزارگانه تخت جمشید شدیم در به نتیجه رساندن دادخواست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نیز موفق خواهیم شد.
پروفسور اشمید به همراه هیاتی در سال ۱۳۱۲ مجوز خارج کردن الواح تخت جمشید از ایران را گرفتند تا دست نوشته‌های آن را ترجمه کنند. همزمان دولت کوچک یهودی - اسراییل از ایران به اتهام بمب‌گذاری شکایت کرد و درخواست کرد این الواح به قوم یهود و برای اثبات هویت‌شان توقیف و تحویل آنان شود. دادگاههای آمریکا در احکام صادره خود نظر یهودیان را تامین کردند اما دادگاه عالی آمریکا همه آنها را نقض کرد و گفت: «الواح متعلق به ایران است و باید برگردد.»
معتضد افزود: اما به دلیل قطع روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا در سال ۱۳۱۴ و وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال ایران بازگشت الواح هخامنشی به درازا انجامید اما به بالاخره این کار انجام شد. آخرین الواح که حدود ۲۰۰۰ لوح بود در دولت رییسی به ایران برگردانده شد و فکر نمی‌کنم لوح دیگری در آمریکا باقی مانده باشد.
کارشناس تاریخ معاصر تاکید کرد: به خدمت گرفتن وکلای ایرانی، آمریکایی یا سوئیسی خبره، کاربلد و مسلط به حقوق بین‌الملل کمک زیادی در به سرانجام رسیدن دادخواست کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ هستند. هر چند که آمریکایی‌ها هم قطعا ادله می‌آورند که «اگر ما ایران را اشغال نمی‌کردیم، کمونیست‌های روسیه این کار را می‌کردند.»
وی یادآور شد: نسبت به دکتر محمد مصدق علاوه بر آمریکا و انگلیس، روسیه هم خرابکاری کرد. مرگ استالین موجب شد ۱۰۰ هزار توده‌ای در میدان فوزیه (امام حسین) تهران مراسم ترحیم بگیرند. حزب توده با این حجم از اعضای ایرانیش و تسلطی که بر ارتش و دانشگاه‌های ایران داشتند، اگر استالین نمرده بود صددرصد ایران را «کمونیست» می‌کرد. حدود ۷۰۰ افسر ارتش شاهنشاهی در رده‌های بالا تا درجه‌داران رده پایین «کمونیست» بودند.
ایرانیان از حاکمان ضعیف حمایت نمی‌کنند
معتضد در پایان یادآور شد: یکی از اخلاق‌های ایرانیان که در سقوط نظام سلطنت مزید بر علت بود، این بود که هر وقت پادشاه ضعیف می‌شد، رهایش می‌کردند و نسبت به آن بی‌تفاوت می‌شدند به همین است که در دوره سلطنت شاه سلطان حسین صفوی مردم هیچ مقاومتی در برابر حمله دشمنان نکردند. این مسئله موجب شد ایران در دوره‌های مختلف تاریخی به دام «فئودالیزم» بیفتد.
پیش از این بیژن پیروز عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران هم به تفصیل در این موضوع گفت‌وگو کرده است.
انتهای پیام
نظرات