به گزارش ایسنا انسان فطرتا علاقه مند به قصه بوده و هست و شاید این علاقه مندی، از قصه آفرینش خودش آغاز شده است.  قرآن که راهنمای زندگی انسان است تعالیم خود را از طریق قصه بیان می کند، بیش از یک سوم از قرآن و حدود 200 قصه در کتاب آسمانی ما آمده و این نشان می‌دهد ساختار فکر انسان با یادگیری از طریق روایت کردن و شنیدن ارتباط بیشتری دارد. به تعبیری شاید بتوان گفت اخلاق، دین، فلسفه و علم، اشتیاق فطرت آدمی است که میل به حقیقت جویی، کنجکاوی، پرستش، خیرخواهی و زیبایی دارد و قصه ها هیچ گاه عاری از این عناصر نبوده اند.

سارا امیدوار کارشناس فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مدرس قصه گویی در گفت و گو با ایسنا در خصوص نقش ادبیات در انتقال مفاهیم دینی گفت : ادبیات نمودی از فرهنگ، اندیشه، باورها و ارزش های هر ملتی است که تمامی این مفاهیم در قصه های هر ملتی جای دارد و این اندیشه ها می تواند به صورت قصه، شعر، نمایش و... در ذهن کودک و نوجوان اثر بگذارد و تا پایان عمر با او همراه شود.

قصه ها شناختی لذت بخش اند

نحوه مواجهه کودکان در قصه ها بسیار متفاوت از هر نوع یادگیری دیگری است. قصه شنیدن با خواست کودک و در جریانی به دور از خستگی آموزش های رسمی صورت می گیرد. کودک با قصه همسفر می شود و در جریان این سفر کشف می کند، کنجکاو تر می شود و مسائل را از هم جدا می کند و با همذات‌پنداری با شخصیت های قصه به درکی فراتر از قصه دست یابد.

امیدوار با اشاره به اینکه ادبیات و قصه می تواند نقش موثر تری نسبت به آموزش های مستقیم داشته باشد تأکید کرد که قصه ها ابزاری شیرین و ماندگار هستند که بیشتر از آموزش های رسمی در خاطر کودک باقی می مانند اما مسئله مهم آن است که قصه ها باید متناسب با سن و نیاز های کودک انتخاب شود تا علاوه بر نیاز به تفریح و سرگرمی، نیازهای تربیتی کودکان هم هوشمندانه در لابه لای قصه ها به آنان منتقل شود.

قصه ها جریان زندگی اند

کودک و نوجوان اغلب احساساتی را در دنیای قصه ها تجربه می کنند که برایشان تازگی دارد و به دلیل کم تجربه بودنشان، قصه آنان را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد. امیدوار با بیان تجربیات خود در قصه گویی گفت: با شروع قصه همذات‌پنداری در کودک شروع می شود. کودک با شخصیت های قصه همراه می شود، فرصت ها را می شناسد و همه تجارب قصه را در ذهن خود چون گنجینه ای حفظ می کند و در زمان مناسب از آن استفاده می کند. این تجارب هم چنین به قدرت حل مسئله، رشد هوش هیجانی وکمک به پرورش تفکر خلاق کودک نیز کمک می کند.

بایدها و نبایدهای شناخت عاشورا

امیدوار در پاسخ به این پرسش که آیا طرح اتفاقات عاشورا برای کودک مناسب است این چنین توضیح داد : بدون شک شهادت پدران و برادران، تشنگی و بسیاری از مسائل دیگر ممکن است روح کودکان را آزرده کند و برای آنان مناسب نباشد اما باید توجه داشت که برای انتقال مفاهیم متعالی در فرهنگ حسینی لازم نیست که تنها از این وجه به این واقعه پرداخت. امیدوار با اشاره به اینکه، زنده نگه داشتن این واقعه عظیم، بخشی از هویت دینی کودکان را می سازد و اولیاء و مربیان در این زمینه نقش مهمی دارند گفت: باید مفاهیم کربلا را برای کودکان قصه سازی کرد. مفاهیمی مانند حقیقت طلبی، ایستادن در برابر ظلم، احترام و شناخت اهل بیت و... این ها مفاهیمی هستند که نویسندگان کودک باید به بازآفرینی آن بپردازند. در بخش نوجوان نیز می توان به مسائل بیشتری مثل آشنایی با یاران و سیره امام حسین علیه السلام، مفهوم آزادگی و ایستادگی در برابر ظلم، اشاره کرد. علاوه بر قصه گویی، نقالی، شبیه خوانی و انواع ادبی و نمایشی دیگر نیزهست که می تواند ابزارهای ما برای انتقال مفاهیم دینی باشند. حتی می توان قصه ها را به صورت موشون، انیمیشن و بازی هایی که مورد قبول کودک و نوجوان است، طراحی کرد.

ادبیات و مسائل جهانی

امیدوار با توضیح اینکه مفاهیم عاشورا صرفا وقایعی در گذشته نبوده و باید بتوانیم از قصه ها عبرت هایی برای آینده ترسیم کنیم گفت: امروز کودکان ما در معرض اطلاعات و فضای مجازی و اخبار روز هستند و با توجه به شرایط سنی و مواجهه که با رسانه ها دارند از مسئله فلسطین و غزه بی اطلاع نیستند، باید با توجه به شرایط سنی و روحیه کودک و نوجوان با تأکید بر ارزش ها دست به تولید محتوا در این زمینه زد تا مفاهیم عاشورا نسبتی با مسائل جهانی و معاصر در دنیای کودک و نوجوان داشته باشد.

چالش ها و فرصت ها

این مدرس قصه گویی در خصوص چالش ها و فرصت های ادبیات دینی گفت : عمده ترین مسئله ای که نویسندگان ادبیات کودک در بخش ائمه معصومین با آن مواجه هستند، پرداختن به زندگی و سیره معصومین است که حتما باید مستند و با مدرک ارائه شود و از طرفی قداست شخصیت های دینی  نقشی موثر در شیوه داستان پردازی برای نویسندگان دارد . توصیه ای که می توان داشت این است که مربیان و قصه گویان کودک با مطالعه سیره و منابع مستند به بازسازی و بازآفرینی قصه های محرم و صفر بپردازند. اما با این وجود منابع ادبی و آثار تولید شده در این زمینه پاسخگوی کنجکاوی ها و سطح علمی کودکان و نوجوان نیست و معمولا در کتاب فروشی ها و کتابخانه ها بی بضاعت ترین قفسه ها، قفسه های ادبیات دینی یعنی (دا 297) است.

امیدوار در ادامه با اشاره به اینکه زبان قصه گویاترین زبان برای آموزش مفاهیم دینی و قرآنی است گفت: علاوه بر تاثیری که قصه، شعر و نمایش برای برای انتقال مفاهیم دینی به کودک و نوجوان دارد نقش والدین در تربیت دینی کودکان است. اگر والدین با ورود به ماه محرم علاوه بر انجام عزاداری و شرکت در هیئت به وجوه معرفتی و معنوی فرهنگ حسینی توجه داشته باشند، عشق به امام حسین علیه السلام و مکتب ایشان در روح کودکان جوانه می زند.

انتهای پیام