«حسین مسرت» در گفت‌وگو با ایسنا راجع به استاد «ایرج افشار» ایرانشناس سختکوش معاصر یزد می‌گوید: ایرج افشار زاده ۱۶ مهر ۱۳۰۴ فرزند محمود افشار یزدی و از خانواده افشارهای یزد بوده است.

وی استاد افشار را  معروف به «پدر کتاب‌شناسی ایران» می‌خواند و ادامه می‎دهد: ایرج افشار از پُراثرترین، پژوهشگران معاصر ایران و از تاثیرگذارترین شخصیت‌های فرهنگی است که طی نزدیک به ۶۵ سال کوشش‌های پژوهشی او بیش از ۳۰۰  کتاب و سه هزار مقاله در زمینه‌های کتاب‌شناسی، کتاب‌داری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوع‌های دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح شده است.

مسرت استاد افشار را در ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ دیار باقی را وداع گفت، با واژه «اعجوبه» معرفی و اظهار می‌کند: او از نوادر روزگار بود و وجه تفاوتش نسبت به دیگران در این بود که شناخت خوب و هوش سرشاری داشت و از همه بیشتر، پشتکار خوبی داشت.

وی از افشار به عنوان یک چهره جهانی یاد کرده و اضافه می‎کند: استاد افشار یک ایرانشناس، قاجار شناس، نسخه شناس و خط شناس بود که تا زمان زنده بودنش هیچ گاه اجازه نداد مراسمی برای بزرگداشت او برگزار شود و تنها اجازه داد یک کتاب دو جلدی به نام «ارج نامۀ ایرج افشار» چاپ شود اما پس از درگذشت او چندین کتاب مانند «فرزانۀ ایران مدار»، «ایرانشناس مجله‌نگار»، «ایرج افشار» ، «کتاب‌ورز اطلاع رسان: برگی از شناختنامۀ ایرج افشار» گردآوری و تدوین شد.

وی به نگارش کتاب خود در مورد استاد افشار با عنوان «یزد شناس نامور» نیز اشاره و عنوان می‌کند: این کتاب در مورد پژوهش‌های استاد افشار و با تکیه بر آثار یزدشناسی اوست و در شمارگان کمی چاپ شد.

مسرت به چاپ ده‌ها مقاله، مطلب، گفتار زندگی‌نامه، نقد و برسی آثار و خلقیات و پژوهش‌های استاد افشار که هر یک به بازخورد دیدگاه‌های او پرداخته است نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: البته یک فیلم هم با عنوان «فرزانۀ فروتن ایران مدار ما» که نام آن برگرفته از یک مصرع از استاد شفیعی کدکنی هست توسط «سیدجواد میرهاشمی» در مورد استاد افشار ساخته شده است.

وی ادامه می‎‌دهد: تعداد مقالات استاد افشار با تعداد مقالات صد نفر از پژوهشگران پرکار و تعداد کتاب‎هایش تقریباً با صد نفر از نویسندگان، مصححان و پژوهشگران پر کار برابری می‎‌ند.

وی در این باره اظهار می‎‌کند: دکتر «میلاد عظیمی» در این باره «کتابشناسی موضوعی - تاریخی از چاپ‌کرده‌ها و نوشته‌های ایرج افشار (منتشر شده در سال‌های ۱۳۹۵- ۱۳۲۳)» را در سه جلد با دو هزار و هشتصد صفحه از فهرست چاپ کرده های ایرج افشار در سال ۱۳۹۶ منتشر کرده است به طوری که وقتی انسان این کتاب را می بیند، به عظمت این مرد پی می برد که چه نیرویی در این مرد نهفته بوده است.

نویسنده و پژوهشگر ایرانی می‌گوید: استاد افشار حتی روی تخت بیمارستان و زمانی که سرم در دستش بود، در حال نوشتن بود و در کنار این‌ها یک کتابخانۀ بزرگ ایران شناسی داشت که وقف بر دایره المعارف بزرگ اسلامی کرد.

وی با اشاره به کتاب‌های دیگری که پس از مرگ استاد منتشر شده یا در حال تدوین است مانند «وین دفتر بی معنی» در مورد خاطرات استاد افشار و «نامه‌های خاموشان» در رابطه نامه‌های افراد به استاد افشار، بیان می‌کند: خوشبختانه گنجینه عظیم عکس و اسلاید و فیلم و کتاب‌های او که بسیار نادر است، به دایره المعارف بزرگ اسلامی اهدا شده و در اختیار همگان است.

مسرت از ویژگی‌های بارز اخلاقی استاد ایرج افشار را خسّت نداشتن در دادن اطلاعات ذکر می‎کند و می‎گوید: او بسیار مهربان و دست و دلباز بود. استاد افشار به رغم مشغلۀ زیاد و دانش وافری که داشت، به هر کسی از سراسر ایران پاسخ می‌داد و این پرورش ایران شناسان در سراسر ایران، نتیجه اخلاق دهشمند و پرورندۀ استاد افشار بود.

وی با بیان این که استاد افشار حقوق خوانده بود و مدّتی مدیر کتابخانۀ دانشکده حقوق بود و در اثر علاقه‌ای که به کار پژوهش و کتاب و تصحیح داشت، چنان پیشرفتی کرد که ایشان را به عنوان ایران شناس و قاجار شناس می‌شناختند، تصریح می‌کند: سال‌ها مدیر کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، مفیدترین کتابخانۀ دانشگاهی ایران بود که باعث چاپ صدها کتاب در بارۀ تاریخ، فرهنگ و ادب ایران شد.

وی می‎افزاید: افشار ادامه دهندۀ راه پدر در انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار بود که پدرش بنیانگذاری کرده بود و تاکنون بالای ۱۰۰ عنوان کتاب چاپ کرده است و همچنان این بنیاد به فعالیت‌های خودش ادامه می‌دهد.

مسرت می‌گوید: در ویرایش اول کتاب من، «تذکرۀ میکده» که استاد افشار، زحمت چاپ آن را کشیده بود، تنها چند جا نام استاد افشار در پاورقی میکده نوشته شده بود ولی هیچ کس نمی‌داند استاد افشار چه نقشی در این کتاب داشته است. آمدند یزد، کتاب را گرفتند به تهران بردند و دادند حروف چینی کردند و با آن سختی‌های آن دوران برای چاپ کتاب، غلط گیری کردند و تأیید کردند و برای چاپ فرستادند.

وی ادامه می‎دهد: این ۲۵۰ صفحه کتاب را استاد افشار تمامی خوانده است و با اینکه زحمت نوشتن کتاب را من کشیدم، و زحمت چاپ را هم استاد کشیدند، هیچ جا نامی از ایشان نیست و از این قبیل کارها را برای دیگران  فراوان انجام داده است و اگر از این دست کتاب‌ها که نامی از ایشان نیست، به آثار ایشان اضافه کنید ، متوجه عظمت کار ایشان خواهید شد.

وی با بیان این که هم اکنون از استاد ایرج افشار فکر می‌کنم همین خانۀ قدیمی اش در نیاوران مانده است و هیچ ثروتی جز دانش نیندوخت به طوری که به هر کتابخانه‌ای که مراجعه کنید، حداقل ۳۰ تا ۴۰ عنوان از کتاب‌های ایشان موجود است.

مسرت با ابراز تاسف از این که دیگر ایرج افشار تکرار نشد،‌ می‌گوید: انسان‌های زیادی هستند که به فرهنگ ایران زمین علاقه دارند، امّا دانش و مهارت انجام کاری در این راه را ندارند لذا به رغم احترامی که برای همه پژوهندگان قائل هستم ولی آنها هم با من هم نظرند که استاد افشار دیگر تکرار نمی‌شود و جایگزینی برای او وجود ندارد.

انتهای پیام