عاطفه رنگ‌آمیز طوسی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص داشته‌ها و نداشته‌های بازار نشر کودک، اظهار کرد: من به عنوان مربی کودکان و نوجوانان که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی فعالیت می‌کنم با تعدادی از کتاب‌ها روبه‌رو هستم که ناشر آن‌ها این مجموعه است و کتاب‌ها را به نویسندگان و شاعران مختلفی که مورد تایید بوده نیز سفارش داده است و آن‌ها هم کتاب‌هایی را به رشته تحریر درآورده و در اختیار کودکان و نوجوانان نیز قرار گرفته است.
وی افزود: همچنین نویسندگان و شاعرانی هم وجود دارند که آثار خود را برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان ارسال کردند که پس از تایید نیز به چاپ رسیده است و میان کتاب‌هایی که سفارش داده شده و از روی نیازسنجی بوده تا کتاب‌هایی که مولفان برای این مجموعه ارسال کردند، تفاوت‌هایی وجود دارد.
مربی فرهنگی مرکز تخصصی ادبیات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشهد اضافه کرد: کتاب‌هایی که توسط شورای کتاب تصمیم گرفته شد تا مفاهیم، اطلاعات عمومی و علمی را در اختیار کودکان قرار دهند نیز براساس نیازسنجی صورت گرفت و با ارزش بود اما کتاب‌هایی که مولفان ارسال می‌کردند بیشتر آثار خودنوشت شاعران و نویسندگان بود که شامل داستان‌ها و شعرهای آن‌ها نیز می‌شود.
وی بیان کرد: گاهی اوقات در بازار روز کتاب‌هایی وجود دارد که ناشران بدون هیچ تخصصی به سمت نوشتن کتاب کودک و نوجوان روی آوردند و صرفا به دلیل اینکه این کتاب‌ها بازار فروش نسبتا خوبی به خصوص در سال‌های اخیر دارد نیز رغبت بیشتری نشان می‌دهند. متاسفانه در این بین کتاب‌های ضعیفی چاپ می‌شود که از طرح جلدهای خوبی برخوردار است و آب و رنگ آن‌ها مخاطب‌پسند است.
کتاب کودک در صنعت نشر ما فاقد جایگاه نیست
رنگ‌آمیز طوسی در خصوص سهم و جایگاه کتاب کودک در صنعت نشر، تصریح کرد: نمی‌توان منکر آن شد که کتاب کودک در صنعت نشر ما فاقد جایگاه است، چراکه نسبت به گذشته رشد داشته‌ایم و سهمی هم برای کودک در این بازار شلوغ و متنوع نشر در نظر گرفته شده؛ اما این جایگاه، جایگاهی نیست که واقعا در شأن ادبیات کودک باشد. ما باید سهم کودکان را از نشر کتاب‌ها توسعه دهیم. کودکان جامعه امروز ما که در معرض انواع و اقسام تکنولوژی‌های روز هستند و کتاب در زندگی و سبد خرید آن‌ها قرار ندارد و این یک نیاز ضروری است که باید از سوی متولیان این صنعت مورد توجه قرار گیرد.
وی تاکید کرد: اگر متولیان این صنعت جایگاه بالاتر، جدی‌تر و اولویت بیشتری را برای کودکان و نوجوانان پیش‌بینی می‌کردند قطعا جایگاه کتاب کودک در رتبه بالاتری قرار داشت و می‌توانستیم به این موضوع دلخوش باشیم که ما در این زمینه سهم چشمگیری داریم.
فراگیری کتاب‌های ترجمه، رقیب بازاری خودشان را نیز دارند
مربی فرهنگی مرکز تخصصی ادبیات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشهد در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا کتاب‌های ترجمه شده در حوزه کودکان بیشتر از کتاب‌های ایرانی است، بیان کرد: کتاب‌های ترجمه شده کودک هم وجود دارد که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اقدام به تجدید چاپ مکرر آن‌ها می‌کند و کتاب‌های ارزشمندی هستند و کتاب‌های ترجمه رقیب بازاری خودشان را دارند که این روزها کم نیستند.
وی اضافه کرد: بنابراین اگر نتوانیم شمار کتاب‌های ایرانی را افزایش دهیم و از کتاب‌های ترجمه شده استفاده کنیم، چه بسا فراگیری این نوع کتاب‌ها با تبلیغاتی که انجام می‌دهند نیز افزایش پیدا می‌کند. کتاب‌های ایرانی زیادی در بازار نشر کودک وجود دارد اما بیشتر این کتاب‌ها از ناشران قدرتمند و پشتوانه‌های نشر برخوردار نیستند یا اینکه در مجموعه‌هایی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان که فعالیت آن‌ها کار با کتاب کودک است، این توفیق را پیدا نمی‌کنند که بتوانند در این مجموعه‌ها پذیرفته شوند.
افزایش کتاب‌های ترجمه در بازار نشر به دلیل کیفیت بالای تصویرگری آن‌هاست
رنگ‌آمیز طوسی خاطرنشان کرد: کتاب‌های ترجمه به دلیل طرح‌های رنگارنگ و تصویرگری‌های بسیار با کیفیت باعث شده تا شاهد افزایش این نوع کتاب‌ها در بازار نشر کودک باشیم. تمامی این اتفاقات به دلیل کیفیت تصویرگری‌ها، تبلیغات و به‌روز بودن آن‌هاست که نسبت به کتاب‌های ایرانی تعداد بیشتری دارد.
وی با بیان اینکه کتاب‌های ترجمه برای کودکان محاسن و معایبی دارد، عنوان کرد: محاسن کتاب‌های ترجمه این است که کودکان با اندیشه‌های برون‌مرزی آشنا می‌شوند و اگر بتوانند این اندیشه‌ها را درک کنند قطعا افراد خلاق‌تر و خوش فکرتری خواهند بود. راه‌حل تمامی این ضعف‌ها در این است که نیازسنجی کنیم، زیرا نیاز کودک جامعه امروز ما این است که جامعه، مردم، آداب و رسوم، ارتباط با همسالان خود، اطلاعات علمی وعمومی را بداند و آگاهی بیشتری کسب کند. اما کتاب‌های ترجمه به دلیل جذابیتی که دارند، کودکان را به سمت خود و با محتوای به شدت فانتزی سوق می‌دهند.
کتاب‌های ترجمه، کودکان را به سمت فرهنگی به غیر از کشور خودشان سوق می‌دهد
مربی فرهنگی مرکز تخصصی ادبیات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشهد تصریح کرد: در واقع کتاب‌های ترجمه کودکان را به سمتی سوق می‌دهند که مربوط به سرزمین خودشان نیست و دانسته‌های اقلیم و جغرافیای کشور خودشان را معرفی می‌کنند و با کتاب‌هایی مانند رمان‌ها، داستان‌ها، علمی، معرفی سرزمین‌ها، جانوران و زیست گیاهی کودکان را به سمت خود می‌کشانند.
نشر کتاب‌های ایرانی باید رونق پیدا کند
وی عنوان کرد: کتاب‌های ترجمه جای خود را دارد و تصور می‌کنم که باید نشر کتاب‌های ایرانی رونق پیدا کند و جایگاه خود را نیز داشته باشد، زیرا ما نیاز داریم اطلاعات و دانسته‌های وطنی خود را بیاموزیم و به صورت فراگیرتری آن‌ها را مطالعه کنیم.
رنگ‌آمیز طوسی در خصوص فراز و فرودهای کتاب کودکان، بیان کرد: نویسنده‌ها برای اینکه برای نشر کتاب کودک مجوز دریافت کنند با سختی‌ها و مشکلات زیادی روبه‌رو هستند، زیرا روند دریافت مجوز بسیار طولانی است و آن‌ها گلایه‌مند هستند که باید در طولانی مدت در صف انتظار منتظر بمانند. به همین دلیل ترجیح می‌دهند که کتاب‌های خود را به صورت شخصی چاپ کنند.
محتوای کتاب‌های کودک بیش از هر موضوع دیگری اهمیت دارد
وی در خصوص ارزیابی خود از محتوای کتاب‌های کودکان، خاطرنشان کرد: من فردی بسیار محتواگرا هستم و محتوا بیش از هر مورد دیگری برای یک کتاب اهمیت دارد اما افرادی هم هستند که نظرشان با من متفاوت است و می‌گویند طراحی و تصویرگری کتاب‌ها بسیار جذابیت بصری پیدا کرده است و این امر مهم است؛ درحالی که اولویت با محتوای کتاب است که باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد.
مربی فرهنگی مرکز تخصصی ادبیات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشهد تاکید کرد: محتوا باید خط اول ماجرای نشر کتاب کودک باشد، زیرا اگر تعداد زیادی کتاب جذاب و پُرکشش داشته باشیم قطعا در درازمدت اثر بسیار خوبی خواهد گذاشت. بنابراین زمانی که کودک به چنین کتاب‌هایی روی بیاورد، دریچه‌ای از اندیشه و احساس برای او باز می‌شود که ماندگار خواهد بود.
خالق محتوا باید بسیار هوشمند باشد
وی اضافه کرد: خالق محتوا باید بسیار هوشمند باشد، چراکه در زمانی زندگی می‌کنیم که در معرض بمباران اطلاعات مجازی قرار داریم و افراد به این نکته دقت نمی‌کنند و کمتر خود را به این دغدغه می‌اندازند که بخواهند مفهومی را برای خود درونی و کشف معانی جدید باشند. بنابراین به اعتقاد من این هنر یک نویسنده است که اثر خود را در بهترین حالت ممکن به مخاطب عرضه کند و تنها دلخوش به تصویرهای زیبا، جذابیت‌ها و کشش‌های ظاهری کتاب نباشد و تصور نکند که می‌تواند این‌گونه به دنیای کودکان ورود کند.
رنگ‌آمیز طوسی در خصوص اینکه محتوای کتاب‌ها تا چه اندازه با نیاز کودک مرتبط است، اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های مهم من متناسب بودن محتوا با نیازهای کودکان است. اینکه بدانیم یک کودک در زمان خودش چه نیازهایی دارد تا متناسب با آن کتاب‌هایی را منتشر کنیم قطعا بسیار تاثیرگذار است و زمانی که در آستانه نوجوانی قرار می‌گیرد با دنیای بهتری روبه‌رو می‌شود.
برای نشر کتاب‌های کودک باید نیازسنجی انجام دهیم
وی گفت: در حال حاضر برای انتشار کتاب‌های کودک نیازسنجی انجام نمی‌دهیم و شاهد کتاب‌هایی با محتوای تکراری هستیم. عده‌ای از نویسندگان و شاعران معمولی‌ترین و پرتکرارترین موضوعات را در حوزه‌های تربیتی انتخاب می‌کنند. همچنین رفتار بعضی از نویسندگان نشان می‌دهد که نیازهای کودکان را نمی‌شناسند و تنها نیازهای عمومی، عادی و تکراری را می‌شناسند.
مربی فرهنگی مرکز تخصصی ادبیات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشهد تصریح کرد: در مقابل، نویسندگانی هم هستند که در این حوزه اتفاقات خوبی را رقم زدند و محتوای کتاب‌های کودک را به‌روز کردند. این افراد نشان می‌دهند که برای انتخاب موضوعات کودک وقت می‌گذارند و با کودکان ارتباط می‌گیرند.
وی بیان کرد: زمانی که نویسندگان با کودکان در نوشتن کتاب خود ارتباط می‌گیرند باعث می‌شود تا آگاه شوند که کودک در چه مرحله‌ای از رشد و خیال‌پردازی قرار دارد و در مرحله‌ای از علایق و توانمندی‌ها است. در مقابل اگر چنین مطالعه‌ای نداشته باشند قطعا شناختی از مخاطب خود حتی به لحاظ جسمی، ذهنی و عاطفی هم ندارند و نمی‌توانند محتوا را به خوبی پردازش کنند.
رنگ‌آمیز طوسی اضافه کرد: بسیاری از نویسندگان نمی‌دانند که کودک در همان سن پایین نیازهایی دارد و در دنیای فکری و دغدغه‌های کودکانه خود است. بنابراین اگر مطالعه نویسندگان در زمینه‌های مختلف افزایش پیدا کند و نیازهای کودکان را رصد کنند قطعا در حوزه کتاب‌های کودک اتفاقات بهتری خواهد افتاد، زیرا جای کتاب‌هایی که بتواند متناسب با زندگی اکثریت کودکان جامعه باشد را خالی می‌بینم و تعداد آن‌ها اندک است.
انتهای پیام
نظرات