قدیمی ترین محلات رشت در ابتدای شکل گیری، در یک بلندی تپه مانندی بین دو رودخانه «گوهررود» و «زرجوب» شکل گرفته است. این رودخانه ها به جز تامین آب، کارکردهای متفاوتی داشته اند. به عنوان نمونه، به دلیل قرارگیری رشت در یک منطقه پست، آب های سطحی ناشی از نزولات جوی از بخش مرتفع شهر سرریز و به سمت رودخانه های رشت هدایت می شد.

بررسی قدیمی ترین نقشه شهر رشت - که در دوره ناصرالدین شاه قاجار کشیده شده است - نشان می دهد توسعه رشت به صورت خطی بین دو رودخانه از شرق به سمت غرب بوده و لذا قرار گرفتن رشت در بلندایی که دو سوی رودخانه در آن قرار داشت، کمک می کرد تا آب های سطحی ناشی از بارندگی و همچنین، پس آب های خانگی که در دو سوی رودخانه ساخته می شدند، به داخل رودخانه های گوهررود و زرجوب بریزند. ساخته شدن «سد کشاورزی» برای هدایت و تقسیم آب زرجوب برای زمین های زراعی پایین دست، از دیگر کارکردهای رودخانه بود. سدی که خود یک میراث تاریخی است و در میانه زرجوب بی توجه رها شده است.

رودخانه هایی که روزگاری محل حیات و زندگی شهری رشت بودند، در دهه های اخیر و با رشد جمعیت، به عنوان یک معضل برای مرکز استان مطرح می شوند. چه به لحاظ افزایش سرریز فاضلاب های خانگی، صنعتی و بیمارستانی به رودخانه ها و چه به لحاظ ساخت و سازهای بی ضابطه در سال های گذشته در حریم رودخانه ها. این وضعیت از زمانی بحرانی تر شد که سکونتگاه های غیر رسمی و ساخت و سازهای بدون مجوز در حاشیه دو رودخانه فزونی یافت. حالا یکی از راه حل های احیای رودخانه های رشت، آزادسازی حریم رودخانه ها و جلوگیری از سرریز فاضلاب به آنهاست.

با اینکه شهرداری رشت طی دهه های اخیر، بودجه هنگفتی را برای آزادسازی حریم رودخانه ها صرف کرده، اما هنوز نقاط بحرانی زیادی وجود دارد. آزادسازی حریم رودخانه طبق قانون  از میانه رودخانه تا شعاع ۲۰ متر وظیفه آب منطقه ای است.

بیشترین املاک قرار گرفته در حاشیه زرجوب فرسوده هستند و به دلیل قرار گرفتن در حاشیه رودخانه، شهرداری اجازه نوسازی نمی دهد. مالکان نیز به دلیل همجواری با رودخانه از رطوبت بالای ملک و حضور جوندگان موذی و حشرات ناشی از آلودگی رودخانه ها همواره شاکی بودند. بنابراین شهرداری به منظور رفع خطر برای ساکنین، شخصا برای خرید املاک و آزادسازی حریم رودخانه اقدام کرد و طی سال ها در این راه، متحمل هزینه هنگفتی برای خرید املاک شده است.

طی یک سال گذشته، خیابان جدیدی از سمت میدان لب آب به سمت رودبارتان از سمت بازارچه کیوان احداث شد که با تملک ساختمان های حریم رودخانه و تخریب آنها در حاشیه رودخانه صورت گرفت. تملک و تخریب املاک قرار گرفته در سوی دیگر زرجوب از سمت میدان لب آب به سمت سد کشاورزی و اداره قند و شکر نیز از ۱۰ سال پیش به این سو از سوی شهرداری رشت در حال انجام بود و در روزهای اخیر، با تخریب چند ملک باقی مانده، لاین دوم حاشیه رودخانه زرجوب نیز بازگشایی شد.

محله امین الضرب به واسطه وجود چندین واحد آموزشی، مدرسه و اداره قند و شکر همیشه بار ترافیکی شدیدی را متحمل می شد. خصوصا در زمان تعطیلی مدارس، مسیر هدایت خودروها به سمت میدان لب آب عملا قفل می شد. حالا چند روزی است شهروندانی که از این مسیر عبور می کنند، شاهد حضور بیل مکانیکی، لودر و کامیون هایی هستند که چند ملک مسکونی باقی مانده نزدیک رودخانه زرجوب و روبروی اداره قند و شکر را تخریب می کنند. کامیون ها نخاله ها را به سرعت از محل برمی دارند و برای زیرسازی و تکمیل خیابان جدید آماده می کنند.

در همین زمینه، رئیس سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری رشت می گوید: با تخریب چند ملک باقی مانده در حاشیه رودخانه زرجوب نزدیک به اداره قند و شکر، حریم این رودخانه آزاد شده و از این پس شهروندان می توانند از این خیابان باز شده به سمت پل جوان و محله گلسار بروند.

امید اکبری می افزاید: آزادسازی حریم رودخانه های رشت پروژه ای است که طی یک دهه از سوی شهرداری رشت پیگیری می شود و با اعتبار کلان در نظر گرفته شده و خرید املاک در مسیر از سوی شهرداری، عملیات تخریب، برداشت نخاله و تسطیح و زیرسازی حاشیه زرجوب به همت سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری در حال انجام است.

وی یادآور می شود: محله لب آب از محلات بسیار پرتراکم رشت بوده و جزو قدیمی ترین بافت های تاریخی مرکز استان است. با این آزادسازی حریم این رودخانه در هر دو سوی زرجوب و بهسازی حریم رودخانه به پارک های حاشیه ای و خیابان های فرعی برای کاهش بار ترافیکی هدایت شده به سمت مرکز شهر در دستور کار شهرداری قرار داشته و اکنون با تخریب املاک باقی مانده در نزدیکی اداره سابق قند و شکر و کارخانه ابریشم کشی امین الضرب، این خیابان در دو سوی میدان لب آب به سمت سد کشاورزی باز شده است.

اکبری اضافه می کند: با پایان یافتن عملیات تخریب املاک یاد شده، کار تسطیح و زیرسازی محور مذکور از سوی سازمان عمران در حال انجام است و به زودی حاشیه زرجوب به طور کامل آسفالت می شود و خیابان جدید برای تردد خودروها آماده است.

انتهای پیام