زهرا سفیدروز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: تعزیه (یاشبیه خوانی)، از سنت‌های آیینی _شیعی و رسوم ملی _ محلی و مذهبی نسبتاً کهن و معرف بخشی از هویت دینی دیرپای مردم ایران است.

وی خاطرنشان کرد: بی‌شک، این پدیده مانند سایر پدیده‌های فرهنگی، تحت تأثیر زمینه‌ها، شرایط و ظرفیت‌های فرهنگی و نیازها و ضرورت‌های اجتماعی ـ تاریخی پا به عرصه وجود نهاده، رشد و تطور یافته و دوام و بقا پیداکرده است.

‌سفیدروز بیان کرد: بنا به اعتقاد قلبی ما، در عاشورا حقیقتی وجود دارد. این حقیقت و گزاره‌های ناظر به آن بر رویکرد و چشم‌انداز دینی مبتنی بوده و در همان منطق و چشم‌انداز قابل توجیه است؛ اما در علوم اجتماعی نمی‌شود با چشم‌انداز اعتقادی به مسئله نگاه کرد، چون علم یک‌ چشم انداز و دین چشم‌انداز دیگری است.

وی با بیان اینکه جهان‌بینی، زبان، مفاهیم و اصطلاحات این دو چشم‌انداز با هم متفاوت است، افزود: وقتی از حوزه اجتماعی به پدیده‌ای مذهبی نگاه می‌شود، این پدیده، فارغ از حقیقت و باطن آن و صرفاً به‌عنوان پدیده‌ای اجتماعی تلقی می‌شود. علوم اجتماعی حرارت ایمان دینی را مثل سایر پدیده‌ها و رفتارهای اجتماعی تلقی می‌کند، بنابراین نگاه درون دینی و برون دینی تفاوت مهمی دارد.

کارکرد اقتصادی تعزیه نسبت به دیگر کارکردها در اولویت بیشتری قرار دارد

این جامعه‌شناس تصریح کرد: هیئت‌های عزاداری که سرمایه بزرگی برای فرهنگ اسلامی و انقلابی هستند، با آسیب‌هایی مواجه هستند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، غلبه فرم‌های نامناسب بر محتوای جلسات است.

سفیدروز ادامه داد: بعضی از رفتارهای تعزیه‌خوان‌ها و تعزیه‌گردان‌ها نشان می‌دهد که کارکرد اقتصادی تعزیه نسبت به دیگر کارکردها در اولویت بیشتری قرار دارد. البته در میان این تعزیه‌خوان‌ها و عوامل اجرایی آن افرادی هم هستند که قربه الی الله قدم جلومی گذارند و از هیچ‌کس جز صاحب‌عزا و خدا پاداشی نمی‌خواهند.

وی اظهار کرد: مکتب امام حسین علیه‌السلام دکان دستگاه نیست و تعزیه باید روح یگانگی و انسجام اجتماعی، فرهنگ ظلم‌ستیزی علیه کافران و درس عبرت و آموزندگی باشد و در تعزیه هدف فقط گریه است که این خود آسیب کمی نیست.

این جامعه‌شناس بیان کرد: این‌که در عزای امام حسین (ع) باید اشک ریخت یک حقیقت است اما در رثای یک قهرمان نه استغفرالله یک فرد ضعیف و گنهکار.

سفیدروز اضافه کرد: هدف از تعزیه باید پرورش روح قهرمانی، ایثارگری و شهید و شهادت باشد، این گریه محوری آسیب مهم دیگر را به وجود می‌آورد؛ دوری از شرع مقدس با هدف نزدیکی به مردم که برای این کار عاشورا تحریف می‌کنیم و به دروغ عروسی حضرت قاسم درست می‌کنیم.

وی با بیان اینکه امام حسین (ع) و یارانش را برای یک قطره آب، خوار و ذلیل می‌کنیم و صحنه‌هایی را درست می‌کنیم که در شأن ائمه اطهار نیست، یادآور شد: تعزیه از نظر کمی توسعه یافته اما از نظر کیفی رو به ضعف است و ما متأسفانه در خیلی جاها شاهد رفتارها و اتفاقاتی هستیم که با اصالت تعزیه مغایرت دارد و دلیل آن‌هم مشخص است، عدم استاد و آموزش لازم تا گام‌به‌گام این هنر را آموزش دهد.

این جامعه‌شناس گفت: امید است که در سال‌های آتی، تعزیه رویکرد جدیدی یابد و به‌صورت علمی _تخصصی و دانشگاهی آموزش و اجرا شود.

انتهای پیام