به گزارش ایسنا، دور اول و دوم انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در روزهای ۸ تیرماه و ۱۵ تیرماه برگزار شد و بعد از دو مرحله، مسعود پزشکیان به ریاست جمهوری ایران انتخاب شد. یکی از موارد قابل توجه در این دوره انتخابات نسبت به ادوار قبل، افزایش و سرعت کنشگری‌ها در فضای مجازی بود. این مدل کنشگری یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین پدیده‌های سیاسی و اجتماعی در دنیای معاصر است که به استفاده از فناوری‌های دیجیتال، به‌ویژه اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، برای تاثیر بر روند انتخابات و آگاهی‌رسانی به مردم اشاره دارد.

با توجه به پیشرفت عرصه دیجیتال و پلتفرم‌های مجازی، امروزه کنش‌های ملموس خیابانی جای خود را به کمپین‌های مجازی داده‌ است و کاندیداها تلاش می‌کنند صدای خود را از طریق سکوها به گوش مردم و به‌ویژه جوانان برسانند. در نتیجه طرفداران و حامیان آنها نیز به‌جای حضور در تجمعات ترجیح می‌دهند کنش خود را محدود به فعالیت‌های مجازی و اینترنتی کرده و با تولید، لایک و بازارسال محتواهای مربوط به نامزد مورد علاقه خود از او حمایت کنند.

این نوع کنشگری بخصوص در دوره فراگیری کرونا بیش از پیش سرعت گرفت. در دوره کرونا، ارتباط مردم با فضای مجازی و انجام امور اداری و غیر اداری با استفاده از پلتفرم‌ها شتاب بیشتری گرفت و ارتباط مردم با فضای مجازی بیشتر در هم تنیده شد و به تبع آن انتخابات در ایران و سایر کشورها نیز تحت تاثیر فضای مجازی قرار گرفت.

در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در سال ۱۴۰۰ که همچنان کشور با خطر کرونا دست و پنجه نرم می‌کرد، بسیاری از برنامه‌های تبلیغاتی در بستر فضای مجازی انجام می‌شد؛ در آن برهه نرم افزارهای صوت محور تا حد زیادی توانست در پیشبرد فضای انتخاباتی در کشور کمک کند. در آن زمان برخی نامزدهای انتخابات با استفاده فضای مجازی، وارد دیالوگ با مخاطبان شده و برنامه‌های خود را برای هواداران تشریح کردند تا جایی که صحبت‌های رد و بدل شده، بیش از برنامه‌ها و مناظره‌های تلویزیونی، مخاطب پیدا کرد. کنشگری دیجیتال در عرصه انتخابات مزایای متعددی دارد از جمله آنها می‌توان به دسترسی به اطلاعات به‌روز و دقیق، افزایش مشارکت اجتماعی و سیاسی، افزایش پاسخگویی نامزدها و ارتباط مستقیم با آنها اشاره کرد.

باز شدن پای هوش مصنوعی به انتخابات

در این دوره انتخابات، ابزار هوش مصنوعی البته نه بصورت فراگیر اما پا به عرصه انتخابات در ایران گذاشت. مرکز ملی فضای مجازی در این دوره برای اولین بار، ضمن ارائه خدمات به ستادهای انتخاباتی، امکان بهره گیری آنها از هوش مصنوعی را فراهم کرد و دستیار هوش مصنوعی در اختیار هر ۶ کاندیدای ریاست جمهوری قرار گرفت.

چت‌بات «از هوش مصنوعی بپرسید» امکان ارتباط عمیق مخاطبان با کاندیداها را فراهم کرده و در این چت‌بات، مردم می‌توانستند پاسخ سوالات خود را ناظر به هر نامزد، به صورت اختصاصی و دقیق دریافت کنند. همچنین «مشاور ستاد» دیگر چت‌بات سامانه Esetad بود که خدمات ویژه‌ای را به ستادهای نامزدها ارائه کرد.

پیام‌رسان‌های داخلی وارد گود رقابت جدی شدند

در این دوره انتخابات علاوه بر رقابت بین نامزدها، شاهد رقابت بین پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مختلف هم بودیم. اگر در انتخابات‌های قبلی پیام‌رسان‌های خارجی میدان دار فضای مجازی بودند، در این دوره شاهد افزایش استفاده از پیام رسان‌های داخلی بودیم و همه نامزدهای انتخابات بخشی از توان ستادهای فضای مجازی خود را به آنجا منتقل کرده بودند و نامزدهای با گرایش‌های سیاسی مختلف از توان شبکه های اجتماعی داخلی استفاده کردند. 

بررسی محتواهای مربوط به انتخابات در بسترهای مختلف خبری و شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که رقابت در شکل‌دهی افکار عمومی و جریان‌سازی در بستر پیام رسان های های داخلی هم شکل گرفته است. در پیام‌رسان‌های داخلی، ایتا و روبیکا، بله، سروش پلاس و شبکه اجتماعی ویراستی توانستند در شکل دهی به افکار عمومی موفق عمل کنند و در ادراک‌سازی‌های انتخاباتی موثر واقع شدند.

طبق اعلام مرکز ملی فضای مجازی، یکی از دلایل مورد توجه قرار گرفتن سکوهای داخلی، حفظ بی طرفی نسبت به نامزدهای مختلف، امکان پیگیری و مقابله با اخبار جعلی و همچنین ارائه خدمات متنوع همچون تیک آبی(نشان ویژه‌ای که کانال را از دیگر کانال‌ها متمایز می‌کند) پین گفتگو(فضای ویژه‌ای که در بالای صفحه اصلی (گفتگو) پیام‌رسان به نمایش تبلیغات اختصاص دارد و در بازه‌های زمانی مختلف تبلیغات متفاوت را نمایش می‌دهد) رشد سریع کانال(امکان عضویت خودکار لیست معرفی شده توسط مدیر کانال تا سقف ۱۰ هزار کاربر)، کانال‌های استانی و... بود.

براساس بررسی صورت گرفته، با کمک و حمایت مرکز ملی فضای مجازی، همه نامزدها تقریبا در ۵ سکوی روبیکا، ایتا، بله، سروش و ویراستی صفحات مجزا تشکیل داده بودند.

انتهای پیام