به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، یکی از مهمترین تلاشهای هر حکومتی داشتن نظامی عادلانه و آزادانه است که مردم آن، آگاهانه از آزادیهای مشروع و رفاه اجتماعی برخوردارند، بنابراین ایدئولوژیهای سیاسی مختلفی در تاریخ بهدنبال برقراری ظاهریِ عدل و نظم بودهاند که در آنها حقیقت فطری انسان جایی نداشته است، اما دین اسلام مسیر تکامل بشری را در همه بسترهای زندگی انسان ارائه کرده است. لذا برای رسیدن به موفقیت در ساحتهای مادی و معنوی توجه به عامل معنویت بهطور عام و عاشورا بهطور خاص به عنوان یک عامل دینی قوی بسیار مهم، راهگشا و ضروری است، زیرا که نهضت عاشورایی در دوران کنونی همچنان ادامه داشته و مستکبران جهان برای رسیدن به اهداف ماتریالیستی(مادیگرایی) خود، از بزرگترین ظلمها به ضعیفترین انسانها نیز دریغ نمیکنند، در همین راستا مکتب عاشورایی امروزه در قالب گفتمان مقاومت شکل گرفته است تا آیندهای روشن را برای آزادگان جهان رقم بزند.
مکتب مقاومت برگرفته از فرهنگ عاشورا
مکتب مقاومت الهامگرفته از فرهنگ عاشورا نهتنها در سطح فردی و گروهی بلکه در سطح حکمرانی نیز راهنمای عمل است، مقاومت در برابر قدرتهای سلطهگر، مبارزه با فساد و نمودهای انحراف و دور نشدن از سنت نبوی، از درسهای بزرگ عاشوراست. فرهنگ مقاومت در اسلام الگو و نمادی بهتر از واقعه عاشورا سراغ ندارد، قیام اباعبدالله الحسین(ع) نمادی از نفی و نهی باطل و طاغوت و نظام مبتنیبر زر و زور و تزویر است، درسی که عاشورا به بشریت داد ایستادگی در برابر قدرتهای شیطانی با همهی وجود است.
گفتمان مقاومت در جهان امروز، میوه و ثمرهی فرهنگ عاشورا بوده و این رابطهی دوسویه و متقابل است، بهنحوی که فرهنگ عاشورا سبب شکلگیری گفتمان مقاومت شده و گفتمان مقاومت با تکیه بر ارزشهای الهی و اسلامی، با ایثار و از خودگذشتی مدافعان حرم و فاطمیون، زینبیون، حیدریون و غیره، توانسته ضمن خنثی کردن توطئهها و اسلامهراسیها، نظر جهانیان را به فرهنگ عاشورا جلب کرده و در قالب بیداری اسلامی ملتها و تشکیل هستههای مقاومت در سرتاسر جهان به محور مقاومت تبدیل شود.
امام خمینی(ره) که فرهنگ عاشورا را گنجینه عظیم سیاسی - دینی و پشتوانه فرهنگ غنی و انسانساز اسلام میدانست، با بهرهگیری از آموزههای عاشورایی، حماسه حسینی را اساس قیام و مبارزه خویش قرار داد و به احیای دین پرداخت. امام خمینی(ره) با شناخت دقیق از سیاستهای استکبار جهانی در تحمیل و حمایت از رژیم پهلوی در ایران و مشابهتهای فراوان این رژیم با حاکمان اموی، با الهام از فرهنگ احیاگر عاشورا و بهرهگیری از دو عنصر تحرکآفرین دینی، یعنی «امر بهمعروف و نهیاز منکر» و «تکلیف الهی» اساس شکلگیری حماسه عاشورای حسینی را پایهریزی کرد و رژیم دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی را فرو ریخت و مکتب انسانساز اسلام را حیات مجدّد بخشید و غبار تحریف و بدعت را از چهره دین زدود. بیگمان آثار عاشورا از محرم سال ۶۱ هجری تا عصر حاضر تداوم داشته و تا قیام حضرت ولیعصر(عج) با انتقام خون سیدالشهدا(ع) و به ثمر رسیدن امامت در شکل آرمانی خود در آخرالزمان ادامه دارد.
نویسنده الجزایری: قیام حسینی تصویری واقعی از دین اسلام به فطرت و وجدانهای پاک ارائه میدهد
پروفسور نورالدین ابولحیه در نشست وبیناری «جایگاه و تأثیر نهضت امام حسین(ع) در جهان معاصر» با حضور جمعی از علما و اندیشمندان مسلمان و مسیحی چند کشور اسلامی، به راز و رمز جهانیشدن نهضت امام حسین(ع) پرداخت و گفت: «ما از طریق تحلیل مسائل متعددی که مردم جهان را به امام حسین(ع) جذب کرده است، متوجه دو علت اصلی جذب آنها شدهایم، مسالهی نخست درد و رنج و فداکاریهایی است که امام حسین(ع) در مسیر اجرای رسالت خود متحمل شد، ایشان در مسیر قیام خود همه مصائب انبیاء و ائمه علیهمالسلام را متحمل شد که خداوند باریتعالی در قرآن کریم به تفصیل آنها را روایت کرده است.»
او افزود: «قیام عاشورا پاسخ بسیار محکم به کسانی است که دین اسلام را به منزله قدرتی سخت و در پی فتوحات، افزایش قلمرو و توسعهطلبی معرفی میکنند، آنها مسلمانان را بهصورت جنگجویانی که در میادین جنگی حضور دارند به تصویر کشیدهاند، نه به کسانی که درد و رنج کشیده و فداکاری میکنند.»
استاد دانشگاه الجزایر در ادامه به دومین ویژگی جهانی شدن نهضت حسینی اشاره و اظهار کرد: «اصلاحگری و قیام علیه ظلم و ستم نهضت حسین(ع) را جهانی کرده است، امام حسین علیهالسلام یک سد انقلابی در برابر همه کسانی بود که از دین و اصول اساسی آن انحراف پیدا کردند، با اینحال هیچ مانعی از جمله تعداد اندک یاران و کثرت دشمنان، سیدالشهداء را از مسیر حق باز نداشت، همین مساله باعث شده که قیام حسین(ع) ماندگار شود و جهانیان را مجذوب خود کند.
نهضت امام حسین(ع) از نگاه اندیشمندان مشهور جهان
امام حسین(ع) شخصیتی محدود به یک مذهب و یا یک عدهی خاص نیست، بلکه عظمت قیام ایشان درسی به تاریخ داده است که مذاهب دیگر نتوانستهاند خاموش بمانند و دانشمندان غیرمسلمان نیز سخنهای بسیاری در وصف سیدالشهداء(ع) به میان آوردهاند.
ماهاتما گاندی (رهبر استقلال هند)
من زندگی امام حسین(ع)، آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خواندهام و توجه کافی به تاریخ کربلا نمودهام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز شود، بایستی از سرمشق ایشان پیروی کند، من نهضتم را مدیون حسینبن علی هستم و چیز تازهای برای مردم هندوستان به ارمغان نیاوردهام.
چارلز دیکنز (نویسنده معروف انگلیسی)
اگر منظور امام حسین علیهالسلام جنگ در راه خواستههای دنیایی بود، چرا خواهران، زنان و کودکانش به همراه او بودند؟ پس عقل چنین حکم مینماید که او فقط به خاطر اسلام فداکاری کرد.
محمدعلی جناح (فرمانده نظامی سابق پاکستان)
هیچ نمونهای از شجاعت و فداکاری بهتر از قیام امام حسین(ع) در عالم پیدا نمیشود، به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربانی کرد، پیروی کنند.
توماس کارلایل (فیلسوف و مورخ انگلیسی)
بهترین درسی که از تراژدی کربلا میگیریم، این است که حسین و یاران ایشان ایمان استوار به خدا داشتند؛ آنان با عمل خود روشن کردند که برتری عددی در جایی که حق با باطل روبهرو میشود، اهمیت ندارد و پیروزی حسین با وجود اقلیتی که داشت، باعث شگفتی من است.
ادوارد براون (مستشرق معروف انگلیسی)
آیا قلبی پیدا میشود که وقتی درباره کربلا سخن میشنود، آغشته با حزن و درد نگردد؟، حتی غیرمسلمانان نیز نمیتوانند پاکی روحی که در این جنگ تحت لوای اسلام عروج کرد را انکار کنند.
واشنگتن ایروینگ (مورخ آمریکایی)
برای امام حسین(ع) ممکن بود که زندگی خود را با تسلیم شدن بر اراده یزید نجات بخشد، اما مسئولیت نهضتبخش اسلام اجازه نمیداد که او یزید را به عنوان خلیفه بشناسد، او خود را برای قبول هر ناراحتی و فشاری با هدف رها ساختن اسلام از چنگال بنیامیه آماده ساخت و در زیر آفتاب سوزان و در روی ریگهای داغ عربستان روح حسین فناناپذیر شد.
ماربین آلمانی (خاورشناس معروف)
حسین(ع) با قربانی کردن عزیزترین افراد خود و با اثبات مظلومیت و حقانیت خود، به دنیا درس فداکاری و جانبازی آموخت و نام اسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلند آوازه ساخت. این سرباز رشید عالم اسلام به مردم دنیا نشان داد که ظلم، بیداد و ستمگری پایدار نیست و بنای ستم هرچه در ظاهر عظیم و استوار باشد، ولی در برابر حق و حقیقت چون پرِ کاهی بر باد خواهد رفت.
لیاقت علیخان (نخستین نخستوزیر پاکستان)
محرم برای مسلمانان سراسر جهان معنای بزرگی دارد، در این روز{عاشورا} یکی از حزنآورترین و تراژدیکترین وقایع اسلام اتفاق افتاد، شهادت حضرت امام حسین(ع) در عین حزن، نشانه فتح نهایی روح واقعی اسلام بود، زیرا تسلیم کامل به اراده الهی به شمار میرفت، این درس به ما میآموزد که مشکلات و خطرها هرچه باشند نبایستی ما پروا کنیم و از راه حق و عدالت منحرف شویم.
جرج جرداق (دانشمند و ادیب مسیحی)
وقتی یزید مردم را تشویق به قتل امام حسین(ع) و مأمور به خونریزی میکرد، آنان گفتند چه مبلغ میدهی؟، اما انصار سیدالشهداء(ع) به او گفتند که ما با تو هستیم، اگر هفتاد بار شهید شویم، باز میخواهیم در رکابت بجنگیم و شهید شویم.
سرپرسی سایکس(خاورشناس انگلیسی)
حقیقتا آن شجاعت و دلاوریای که آن عدهی قلیل از خود بروز دادند، در تمام این قرون متمادی هر کسی که آن را شنید، بیاختیار زبان به تحسین و آفرین گشود، این مردم دلیر و غیرتمند مانند مدافعان ترموپیل، نامی بلند و غیرقابل زوال برای خود تا ابد باقی گذاشتند.
گیبون (مورخ انگلیسی)
در طی قرون آینده بشریت و در سرزمینهای مختلف، شرح صحنه حزنآور شهادت امام حسین(ع) موجب بیداری قلب خونسردترین خواننده شده است، چندانکه یک نوع عطوفت و مهربانی نسبت به آن حضرت در خود مییابند.
پیادهروی اربعین، زمینهساز «تمدن نوین اسلامی»
در تاریخ شیعه تا پیش از دوره معاصر، وضعیت پیادهروی اربعین اینگونه بود که نخستینبار زینبکبری(س) و امام سجاد(ع) و جابربن عبدالله انصاری بههمراه جمعی از بنیهاشم چهل روز پس از شهادت امام حسین(ع) بر مزار شهدای کربلا رفتند و سالهای بعد ائمه و پیشوایان شیعه و پیروانشان، همین سنت را اجرا کردند.
طی قرنها نیز پیادهروی اربعین بهویژه از نجف تا کربلا رواج داشت و بزرگان تشیع به ترویج این نوع زیارت پرداختند و خود همراه دوستداران اهلبیت(ع) به زیارت پیادهی حرم امام حسین(ع) شتافتند. در ایران در دوره حکومتهای آلبویه و صفویه زیارت کربلا با پای پیاده توسط علما ترویج شده است و در میان متأخرین نیز بزرگانی نظیر شیخ انصاری، آخوند خراسانی، محدث نوری و غیره به همراه یاران و شاگردان خود به پیادهروی اربعین رفتهاند.
در دوران معاصر با افزایش تعداد خودروها و گسترش شبکه راهها، پیادهروی اربعین بزرگترین گردهمایی سالانه جهان شد: آیتالله سید محمود شاهرودی(۱۲۶۲ ـ ۱۳۵۳ شمسی) هر سال به همراه شاگردانش پیاده به زیارت حرم کربلا میرفت و با اقدام وی جریانی جدید آغاز شد، بهنحوی که تا دهه ۵۰ شمسی پیادهروی اربعین به مراسمی بزرگ مبدل شد و در منابع مکتوب آمده است که زائران از قومیتها و ملیتهای مختلف بودهاند ولی در میان آنها گروههایی که نوحهها و شعارهای عربی، فارسی، ترکی و اردو میخواندند، بیش از سایرین بودند.
از سال ۱۳۸۲ پیادهروی اربعین میلیونی شد و از اوایل دهه ۹۰ این مراسم با جمعیتی بین ۱۵ تا ۲۶ میلیون نفر برگزار میشود. حضرت آیتالله خامنهای ۲۷ شهریور ۱۳۹۸ در رابطه با پیادهروی اربعین فرمودند: «اربعین با این حرکتی که عمدتاً بین نجف و کربلا در راهپیمایی هر سال به وجود میآید، بینالمللی شده است؛ چشمهای مردم دنیا به این حرکت دوخته شد؛ امام حسین (علیهالسّلام) و معرفت حسینی به برکت این حرکت عظیم مردمی بینالمللی شده است»
۸ هزار همایش شیرخوارگان حسینی در ۴۶ کشور جهان
«داوود منافیپور» دبیر مجمع جهانی حضرت علیاصغر (ع) سال گذشته(۱۴۰۲) در آستانه روز جهانی حضرت علیاصغر علیهالسلام و برگزاری همایش شیرخوارگان حسینی، با طرح این سوال که چرا این همایش این همه خبرساز شده و بازتابهای جهانی داشته است، گفت: «۲ گروه از اول خلقت وجود داشتهاند، گروه حق و گروه باطل که عاشورا به عنوان نماد جریان حق شناخته شده است و مقابل آن یزید بن معاویه به عنوان لشکر سیاهی و تباهی شناخته شده است که حضرت حسین علیهالسلام نخواست با جریان باطل بیعت کند. تمامی خلقت در یکی از ۲ صف حق و باطل ایستادهاند و ما باید ببینیم در کدام جبهه ایستادهایم، کسانی که میخواهند مقابل جریان باطل بایستند باید نشانه و نماد داشته باشند که برگزاری همایش بینالمللی شیرخوارگان حسینی از اینگونه نمادهاست.
وی افزود: «این مراسم سال ۱۳۸۲ آغاز شد و تنها یک جلسه داشتیم و کودکان آن روز الان ۲۱ ساله هستند، کودکانی که مادرانشان آنها را نذر قیام امام زمان(عج) کردند، تاکنون حدود ۸ هزار همایش شیرخوارگان حسینی در ایران و ۴۵ کشور جهان برگزار شده است که از نقاط عطف تبلیغ فرهنگ عاشورا در جهان محسوب میشود.»
عزاداری کشورهای جهان در ماه محرم
دین اسلام بعد از مسیحیت بیشترین پیرو را در دنیا دارد، بیش از ۲۳ درصد جمعیت جهان یعنی حدود ۱.۸ میلیارد نفر مسلمان هستند و ۱۰ درصد از این مسلمانان را شیعیان تشکیل میدهند. با فرا رسیدن ماه محرم و سالگرد واقعه کربلا جمعیت عظیم شیعیان مشغول عزاداری و برگزاری مراسم آیینی خود در سراسر جهان میشوند. برخی از رسوم ماه محرم بین معتقدان شیعه در تمام دنیا مشترک است اما با توجه به تنوع فرهنگی که در بین مسلمان سراسر دنیا وجود دارد، هر سرزمینی آیینهای عزاداری خاص خودش را نیز برگزار میکند. از جمله رسوم مشترک، پوشیدن لباس سیاه و سینهزنی است که تقریبا در همه جا دیده میشود، همچنین رسم نذری دادن نیز در خیلی از کشورها رواج دارد اما در هر کشور غذای خاصی برای نذری در نظر گرفته میشود، بهعنوان مثال در مالزی و افغانستان شیربرنجهای مخصوص، در مصر نوعی نان شیرین مغزدار، در جمهوری آذربایجان آشی ویژه، در عراق قیمه نجفی و در لبنان یک نوع خورش مرغ از غذاهای نذری این ایام به شمار میآیند.
بحرین
روزهای تاسوا و عاشورا در بحرین تعطیل رسمی است. بحرینیها عاشورا را با بسیاری از سنتهای منحصربهفرد خود برگزار میکنند، آنها در مساجد درباره زندگی امام حسین(ع) صحبت میکنند، به افراد بیخانمان و رهگذران، غذای نذری میدهند و کل ماه محرم را عزاداری میکنند، از روشهای عزاداری آنها میتوان به سینهزدن و زنجیرزدن با آداب خاص اشاره کرد، همچنین پرچمهای بحرین در محرم به سفید و سیاه تغییر میکنند، خیابانهای شهرهای بحرین هم مزین به پارچههای مربوط به عزاداری میشوند.
بنگلادش
در بنگلادش مراسم بزرگداشت ماه محرم و روز عاشورا با رسوم مختلف برگزار میشود، روز عاشورا رئیسجمهور و همسرش پیامهای مجزا برای این روز از طریق تلویزیون پخش میکنند، همچنین تمام کانالهای تلویزیونهای دولتی و خصوصی این کشور مراسم عزاداری برای امام حسین (ع) و یارانش را به روی آنتن میبرند، موسسههای مذهبی مختلف هم در عاشورا برنامههای مختلف عزاداری برای مردم ترتیب میدهند، دستههای عزاداری به راه میافتند و نیروی پلیس هم کاملا مراقب است تا این مراسم بدون خطر و رخداد بدی برگزار شود.
جمهوری آذربایجان
روز عاشورا هزاران نفر از شیعیان برای عزاداری امام حسین (ع) به مساجد میروند و در آن روز برنامههای ویژهای برگزار میشود، البته دولت آذربایجان محدودیتهایی برای شیعیان اعمال کرده است، مثلا دستههای عزاداری پیش از اجرای مراسم عاشورا باید حتما از اداره پلیس اجازه گرفته و ثبتنام کنند، با اینحال در این روز نیروی پلیس بدون اینکه در مراسم شرکت کند مراقب برقراری نظم در اطراف مساجد و اماکن مقدس است تا روز عاشورا بدون حادثه بگذرد.
هندوستان
شیعیان هند در محرم آداب مربوط به این ماه را با دقت انجام میدهند، روز عاشور مهمترین روز برای آنهاست و تمام کارها را تعطیل میکنند و برای امام حسین (ع) عزاداری میکنند، در واقع در این روز تمام ادارات دولتی، دفاتر پست و بانکها تعطیل است و فروشگاهها و کسبوکارهای اسلامی یا کارهای خود را تعطیل میکنند یا ساعات کاری خود را کاهش میدهند.
مسلمانان شیعه هند در ماههای محرم و صفر لباس نو نمیخرند، هیچ نوع جشنی برگزار نمیکنند و زنان از زیورآلات استفاده نمیکنند، مراسمی چون مرثیهخوانی، سینهزنی و راه انداختن دستههای عزاداری و همینطور علمگردانی در هند در ایام محرم و روز عاشورا برگزار میشود، انجام تعزیه در این روزها برنامه مورد علاقه مسلمانان است و البته هندیهایی که مذاهب دیگر دارند برای دیدن نمایشهای مربوط به کربلا از خود علاقه نشان میدهند.
ترکیه
در ترکیه سازمانهای غیرانتفاعی و شهرداریها غذا بین هزاران نفر بهویژه فقرا توزیع میکنند، حلوا یکی از این خوراکیها است که در این روز درست میشود، همچنین ترکیبی از انواع مواد خوراکی مانند گندم، نخود، لوبیا، برنج، زردآلو، انگور، توتفرنگی و دیگر میوهها میان مواد خوراکی نذری مردم ترکیه دیده میشود، مراسم نوحه و روضهخوانی در روزهای محرم و بهویژه عاشورا برگزار میشود و بدینترتیب مردم سعی میکنند به یکدیگر نزدیکتر شوند.
انگلستان
هر ساله مسلمانانی که در انگلستان حضور دارند، مراسم عزاداری حسینی در روز عاشورا را برگزار میکنند، با توجه به اینکه مسلمانان کشورهای مختلف مانند ایران، افغانستان، هندوستان و غیره نیز در این کشور مقیم هستند، در شهرهای مختلف انگلستان بهعنوان مثال در لندن دستههای عزاداری برپا میکنند و در روز عاشورا روضهخوانی و سینهزنی انجام میدهند.
تونس
یکی دیگر از کشورهایی که در آن مراسم عزاداری حسینی، با شکوه خاصی برگزار میشود، کشور تونس است. در طول تاریخ تونس با تسلط فاطمیان در این کشور و رسمیشدن مذهب تشیع، باعث شد که ایام محرم و بهخصوص عاشورا از ارزش خاصی برخوردار باشد، مراسم عزاداری مردمان تونس به اینگونه است که در این ایام غذاهای رنگین و خوب نمیخورند و همچنین یکی دیگر از رسمهایی که باید انجام دهند، حضور در کنار مزار اموات در صبح روز عاشورا است.
سنگال
نحوه برگزاری مراسم عزاداری محرم در سنگال کمی با کشورهای دیگر متفاوت است، در سنگال حسینیه، هیأت و فاطمیه وجود ندارد، در نتیجه مراسم سینهزنی و نوحهخوانی برگزار نمیشود و فقط در مساجد سنگال مراسم سخنرانی برگزار میشود، فرقههای مذهبی زیادی در سنگال وجود دارد و مراسم عاشورا را هر سال برگزار میکنند اما رسم و رسوم این فرقهها کمی با خرافات آمیخته شده است، یکی از کارهایی که مردم سنگال در شب عاشورا انجام میدهند غذای عربی طبخشده با گوشت گاو است، عدهای دیگر از مردمان سنگال معتقد هستند که باید بعد از صرف غذا بشقابها را بر روی سر خود قرار دهند و مراسم قاشقزنی برپا کنند.
کانادا
گروههای شیعهی زیادی مقیم شهرهای مختلف کانادا هستند که هر کدام آداب و رسوم خاصی در برگزاری مناسبتهای مذهبی دارند، البته شیعیان در ماه محرم مراسمی به شکل عمومی و بهصورت مشترک برگزار میکنند که ملیتهای مختلف در این مراسم شرکت میکنند. این مجالس عزاداری مشترک که در کانادا برگزار میشود، این محافل سخنرانی سعی میکنند بیشتر به وجهه علمی و تاریخی عاشورا بپردازند تا مردم درسهایی از عاشورا بگیرند. در کنار محافل سخنرانی، عزاداری بهصورت نوحهخوانی و سینهزنی هم برگزار میشود. یکی دیگر از کارهای جالب و آموزنده که مردمان شیعه در کشور کانادا انجام میدهند این است که پوسترهایی در معرفی امام حسین(ع) و قیام روز عاشورا طراحی میکنند و در وسایل نقلیه عمومی شهر تورنتو نصب میکنند، همچنین در پایان مراسم عزاداری، شیعیان مقیم کانادا پرچمی بهعنوان یادبود برای امام حسین(ع) تهیه میکنند و در مقابل شهرداری تورنتو به اهتزاز درمیآورند.
برگزاری مراسم عزاداری امام حسین(ع) در بیش از ۵۰ کشور دنیا نشاندهنده درک آسان مبانی فطری فرهنگ عاشورا برای مردم جهان اعم از مسلمان و غیرمسلمان است، بهنحوی که این فرهنگ میتواند ذات بالقوهی انسانها را به سمت سعادت جاودان سوق دهد. بنابراین تبلیغ بیشتر و فراگیرتر مکتب کربلا میتواند روحیه انساندوستانه بشریت را فعال کرده و آنها در مسیر حق قرار دهد، بهعنوان مثال حمایت جهانی از مردم مظلوم غزه در دانشگاههای آمریکا و اروپا و محکومیت جنایتهای وحشتناک رژیم کودککش اسرائیل، نمونهای از بیداری وجدان انسانهای آزادهی جهان است.
انتهای پیام
نظرات