محمدرضا غیاثیان در حاشیه دومین نشست «آثار هنری نوش‌آباد» در پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی نوش‌آباد در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: هنگام ساخت بخش جدید مسجد قائمیه در دهه ۷۰ به جای ایوان قدیمی آن، دو لوح سفالی به ابعاد ۲۵ در ۳۵ کشف شد که هر دو به یک اندازه و کاملاً شبیه هم هستند.

وی افزود:  جنس بدنه از خمیر سنگی با لعاب فیروزه تک‌رنگ است که در حاشیه آن سوره توحید از سمت راست به چپ نوشته شده است که نقش مایه انتزاعی از یک گیاه در مرکز آن همراه با قوس‌هایی از قندیل دیده می‌شود.

مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه کاشان، تصریح کرد: این سبک طراحی کاشی از عناصر مهم محراب مسجد در سده پنجم تا هشتم بوده که مربوط به دوره ایلخانی است و نکته حائز اهمیت اینکه هر دو کاشی از یک قالب یکسان تکثیر شده که هنوز نمونه آن دیده نشده است.

این عضو انجمن مطالعات شرق‌شناسی بامبرگ آلمان (BaGOS) گفت: علت زوج بودن لوح‌های مسجد قائمیه نوش‌آباد هنوز مشخص نیست اما احتمال آن است که مسجد دارای شبستان‌های زمستانی و تابستانی بوده است.

غیاثیان افزود: محراب مسجد میرنشانه کاشان نیز با این سبک طراحی شده اما اندازه‌های آن بزرگ‌تر است و تاریخ ۷۱۶ قمری دارد که هم‌زمان با سالمرگ الجایتو است که هشتمین ایلخان و دوران اوج هنر ایلخانی است و می‌توان حدس زد که لوح‌های مسجد قائمیه نوش‌آباد هم از این دوره است.

 وی اظهار کرد: بر لوح محراب مسجد میرنشانه کاشان نوشته شده، عمل «علی بن محمد» که معرف خاندان طاهری است و به ساخت کاشی زرین فام شهرت دارند و می‌توان گمان برد که یوسف سومین نفر از خاندان طاهری این قالب را به احترام و جایگاه هنری پدر و پدربزرگ خود حفظ و استفاده کرده است.

مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه کاشان تصریح کرد: با توجه به این کاشی می‌توان قدمت مسجد قائمیه نوش‌آباد را به ۷۰۰ سال قبل تخمین زد که به علتی نامشخص در عصر قاجار تخریب شده و مسجد فعلی به جای آن ساخته شده است.

وی گفت: کاشان در عصر ایلخانی یکی از مهم‌ترین مراکز تولید کاشی‌های زرین فام در جهان اسلام بوده است اما از نیمه سده هشتم هجری این صنعت در این شهر دچار رکود شد.

غیاثیان افزود: اواخر سده نهم هجری، ساخت کاشی‌های زرین فام در کاشان رونق گرفت اما فرم و محتوای آن متفاوت بود. این زرین فام‌ها کاربردهایی نظیر لوح مزار، محراب و وقف‌نامه دارند و بیشتر معطوف به افراد و مراکز محلی در کاشان و اطراف آن است.

به گزارش ایسنا، نشست «آثار هنری نوش‌آباد» با حضور فعالان و علاقه‌مندان به حوزه میراث فرهنگی و دانشجویان رشته‌های معماری و صنایع‌دستی دانشگاه کاشان در پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی نوش‌آباد برگزار شد.

انتهای پیام