مسعود گلستانی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به چهار دهه تجربه جهاددانشگاهی در ساحت‌های مختلف علمی، فرهنگی، آموزشی و خدمت‌رسانی، اظهار کرد: در حوزه پژوهش و فناوری، بازنگری و بازخوانی فعالیت‌های گذشته با هدف شناسایی نقاط قوت و ضعف به‌ منظور انطباق بیشتر با شرایط روز و همخوانی فعالیت‌ها با نیاز بازار، کاری ضروری است. طبق اساسنامه جهاددانشگاهی، این نهاد به عنوان واسط فناوری و پل میان صنعت و دانشگاه، تحقیق و توسعه کاربردی را در دستور کار دارد.

وی ادامه داد: تمامی اعضای هیات علمی جهاددانشگاهی، در اکوسیستم آموزش سنتی دانشگاهی تحصیل کرده اند. لذا لازم است قبل از ورود به جهاددانشگاهی هدف اصلی از پژوهش در این نهاد که همان تحقیق و توسعه کاربردی است را برای خود تبیین کنند و این خط مشی را سرلوحه فعالیت‌های پژوهشی خود قرار دهند.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: وظیفه پژوهشگر جهاددانشگاهی، تحقیق از نوع دانشگاهی و گسترش لبه دانش نیست، بلکه باید در جهت رفع نیاز و انجام کارهای بر زمین مانده جامعه و کشور حرکت کند. تبیین این هدف و مسیر دستیابی به آن امر بسیار مهمی است که باید به آن توجه ویژه شود.

گلستانی‌پور تصریح کرد: سال‌هاست از ضرورت ارتباط صنعت و دانشگاه و نقش بی‌بدیل آن در پیشرفت کشور صحبت می‌شود، اما هنوز این ارتباط به شکل واقعی و اثربخش شکل نگرفته است. شاید نقش دانشگاه در عدم حصول این ارتباط پررنگ‌تر از صنعت باشد، چراکه صنعت و به طور خاص بخش خصوصی ذاتاً گرایش به سمت منافع خود دارد و اگر تحقق این مهم را در مسیر دانشگاه بیابد، بدیهی است که به این جهت سوق پیدا می‌کند. به این ترتیب مشخص است که دانشگاه در مسیر رفع نیاز و ایجاد انتفاع برای صنعت مبلغ خوبی برای کالای خود نبوده و لذا ارتباط مطلوب شکل نگرفته است. 

تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان؛ گامی مهم در حمایت از فناوران

وی افزود: در این شرایط و به منظور رفع این مشکل، ایجاد پیشران‌های نظام‌مند دولتی و وضع قوانین و مشوق‌های تحقیقاتی می‌تواند کارساز باشد. نمونه بارز این امر تدوین و ابلاغ قانون مترقی جهش تولید دانش‌بنیان طی سال‌های اخیر است. این قانون حاصل تجمیع قوانین حمایتی اثربخش قبلی به همراه بومی‌سازی الگوهای موفق کشورهای توسعه‌یافته است که کمک می‌کند شرکت‌ها با حمایت غیرمستقیم دولت به تحقیق و توسعه خود اهمیت داده و برای انجام آن انگیزه بگیرند. یکی از مهمترین بخش‌های این قانون برنامه اعتبار مالیاتی است که جذابیت ویژه‌ای برای صنایع داشته و جهاددانشگاهی نیز می‌‎تواند از این فرصت برای رونق تحقیق و توسعه در حوزه‌های پژوهشی خود بهره ببرد.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی وجود پژوهشگران متخصص، نخبه و باانگیزه و همچنین وجود زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مطلوب در حوزه پژوهش را از نقاط قوت جهاددانشگاهی در جهت ثروت‌آفرینی از پژوهش و فناوری دانست و گفت: از دیگر نقاط قوت این سازمان، ارتباطات مناسب با نهادهای حاکمیتی است. در کنار این، اعتماد به جهاددانشگاهی و برند خوش‌نام آن یکی از دلایل مهم در مراجعه صنعت و جامعه به این نهاد است. همچنین در حال حاضر جهاددانشگاهی در مقیاس کشوری و استانی به بلوغ لازم برای تجاری‌سازی فناوری و فروش دانش فنی مکتسبه خود دست یافته‌ و مسیر بقای خود را در بازتولید علوم و فناوری‌های نیازمحور جدید توسط پژوهشگران خود می‌بیند.

گلستانی‌پور با بیان اینکه پژوهش‌ در جهاددانشگاهی می‌تواند سرچشمه خلق درآمدهای جدید و ثروت‌آفرینی پایدار باشد، اظهار کرد: بر خلاف حوزه‌های خدمت‌رسان متداول جهاددانشگاهی که دارای رشدی خطی و محدود اند، ثروت‌آفرینی از پژوهش در صورت هدف‌گذاری مطلوب و مسیر صحیح می‌تواند به شکل نمایی رشد کند.  

وی با تاکید بر اینکه مهمترین رویکرد پژوهشی جهاددانشگاهی انجام تحقیقات نیازمحور است، افزود: به بیان دیگر هر نهاد پژوهشی که تحقیقات خود را صرفاً بر پایه تخصص و علایق نیروهای علمی خود و نه نیاز بازار انجام دهد، در اکثر مواقع با عدم استقبال از سوی جامعه مواجه خواهد شد؛ چراکه فعالیت‌هایش منطبق با مسئله و نیاز نیست. پیش‌نیاز تغییر رویکرد فعالیت پژوهشی سازمان به سمت نیاز بازار، شجاعت و استفاده از تمام ظرفیت‌های سخت و نرم در این جهت است.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه بودجه پژوهشی این نهاد مانند هر نهاد پژوهشی دیگری محدود بوده و ضروری است که این بودجه صرف پژوهش‌های پیشران منطبق بر نیاز صنعت و کشش بازار شود، گفت: طی ماه‌های اخیر و با تمرکز ویژه بر نیاز بازار، به موفقیت‌های ارزشمندی دست یافته‌ایم که یکی از آن‌ها شناسایی حدود 60 پروژه از سوی 41 شرکت مختلف است. شکل‌گیری این ارتباط مطلوب با صنعت و جامعه به یمن قانون جهش تولید دانش‌بنیان است.

تحقیقات جهاددانشگاهی نیازهای استان را پوشش می‌دهد

گلستانی‌پور همچنین با اشاره به نقاط ضعف جهاددانشگاهی، بیان کرد: از نقاط ضعف نهادهای پژوهشی عدم ریسک‌پذیری پژوهشگران در ارتباط با صنعت است. لازم است روحیه خودباوری و جسارت در پژوهشگران تقویت شده تا این مشکل مرتفع گردد. پنج حوزه‌ علوم انسانی، صنایع غذایی، کشاورزی، فنی و مهندسی و پزشکی که شاکله پژوهش در سازمان را شکل داده، نیازهای استان و منطقه را به خوبی پوشش می‌دهد و مسیر را برای انجام تحقیقات کاربردی آتی هموار کرده است.

وی افزود: تحقیقات در پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی و به طور عام حوزه علوم انسانی با سایر بخش‌ها تفاوت ماهوی دارد و لذا انجام طرح‌های کلان مطالعاتی منطقه‌ای در دستور کار این حوزه قرار گرفته است. در حوزه صنایع غذایی، موضوع حیاتی امنیت غذایی دنبال می‌شود که این موضوع تمرکز تمام فعالیت‌های حوزه صنایع غذایی را به خود اختصاص داده است. در حوزه بیوتکنولوژی و کشاورزی نیز با توجه به ظرفیت‌های فراوان و نیاز آتی به تحقیقات آب، به صورت تخصصی به این موضوع پرداخته شده و مطابق با برنامه هفتم توسعه و با توجه به محدودیت منابع آبی، بر موضوعات بازچرخانی آب، آب‌های نامتعارف و پساب تمرکز شده است.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: در حوزه پزشکی نیز سلول‌های بنیادی موضوع اصلی پژوهش‌های جهاددانشگاهی خراسان رضوی بوده و عمده فعالیت در این راستا، بحث سلول‌درمانی است. همچنین در مقوله عفونت‌های منتقل از خون نیز غالب فعالیت مبتنی بر ترویج سلامت است. در بخش فنی-مهندسی نیز همکاری فناورانه و ارائه خدمات تخصصی فنی و مهندسی به صنایع نظامی، خودروسازی، نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین صنایع مرتبط با تجهیزات پزشکی هدف‌گذاری شده است.

گلستانی‌پور با اشاره به فضای مطلوب و مساعد رونق پژوهش و فناوری در کشور و به طور خاص در جهاددانشگاهی، بر لزوم انطباق فعالیت پژوهشگران با نیاز روز کشور و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت اسناد و قوانین بالادستی برای ارتقای سطح فناوری در کشور تاکید کرد.

انتهای پیام