عید قربان عید بزرگ مسلمانان موسوم به عید بندگی است که در جای جای ایران بزرگ و محترم شمرده می‌شود، بدون شک یکی از اقوام ایرانی که این عید را بسیار باشکوه و متفاوت برگزار می‌کنند ترکمن‌های ساکن استان گلستان هستند.
معمولاً از دو هفته تا ۱۰ روز قبل از فرارسیدن عید قربان، خانواده‌ها از دارا و ندار به فکر تدارک این جشن هستند، از خرید اصلی که همانا دامی برای قربانی است تا خرید لباس و شیرینی و تنقلات در این ایام صورت می‌گیرد.
اگر اقوام دیگر در اعیاد خود معمولاً کوچکترها را در اولویت نو نوار کردن قرار می‌دهند، در عید قربان، ترکمنها از بزرگ و کوچک و دخترو پسر اقدام به تهیه لباس و کفش نو می‌کنند تا در روز عید با این لباس‌ها به دید و بازدید با بزرگترها و دیگر اقوام و فامیل بپردازند.
خانه تکانی و خرید لباس نو
وی گفت: اقوام ترکمن قبل از فرا رسیدن عید قربان منازل خود را خانه تکانی و غبارروبی کرده و با خرید لباس نو، شیرینی و آجیل به استقبال بزرگترین عید معنوی مسلمانان می‌روند. بازارهای شهرهای ترکمن نشین استان گلستان در روزهای منتهی به عید رونق گرفته و همانند بازار شب عید نوروز شلوغ می‌شود.
«روز کر» و «روز قوقن»
دو روز قبل از عید قربان در میان ترکمنها به «روز کر» معروف است معمولاً تا قبل از روز کر، خانه تکانی منازل را به پایان می‌رسانند و منازل خود را برای استقبال از عید قربان و مهمانان خود تزئین می‌کنند.
روز قبل از عید قربان در بین ترکمنها به نام روز «قوقن» به معنای بوی خوش شهرت دارد، این نام برگرفته از عطر خوش نان‌های سنتی و شیرینی‌هایی است که در این روز طبخ می‌شود.
زنان ترکمن در روز قوقن نان و شیرینی سنتی «بشمه و چاپاتی» می‌پزند و به یاد در گذشتگان خود بین همسایه‌ها توزیع می‌کنند.
غسل کردن در شب عید قربان «قربانشور»
غسل کردن در شب عید قربان در بین ترکمنها مرسوم است و آن‌ها با غسل کردن و دعا برای آمرزش گناهان در این شب، جسم و قلب خود را پاک و آماده ورود به این روز باشکوه می‌شوند.
نماز عید قربان
ساعت هفت، هفت و نیم صبح روز عید قربان است و مردان و پسران خانواده‌ها به سوی عیدگاه‌ها و مساجدی که نماز عید قربان برگزار می‌شود، میشتابند تا نماز عید قربان را به جای آورند، جمعیت نمازگزار بلافاصله بعد از اقام نماز به زیارت اهل قبور رفته و با خواندن فاتحه برای درگذشتگان طلب مغفرت می‌کنند.
معمولا ترکمنها بعد از اقامه نماز و قبل از ذبح دام قربانی، غسل که به« قربان شور» معروف است، را انجام می‌دهند، در این روز علاوه بر افراد بزرگ سال، بچه‌ها نیز غسل می‌کنند و بعد از انجام غسل، ذبح دام شروع می‌شود.
سنت قربانی کردن
در بین ترکمنها مرسوم است تا وقتی که صدای نماز عید قربان در شهر شنیده می‌شود، قربانی نمی‌کنند، به این معنا که صبر می‌کنند نماز عید اقامه شود و پس از آن اقدام به ذبح احشام می‌کنند اما در روستاهای دور دست که نماز عید به صورت جماعت برگزار نمی‌شود همان اول صبح مردم قربانی می‌کنند.
مردم ترکمن بخشی از گوسفند قربانی شده را بین نیازمندان تقسیم می‌کنند، بخش دیگری از قربانی را پخته و از مهمانان خود پذیرایی می‌کنند و قسمتی را هم برای مصرف خانواده خود در نظر می‌گیرند.
بعد از اینکه دام ذبح، و پوست از لاشه دام جدا شد خانواده‌ها نمی‌توانند پوست آن را به فروش برسانند و اگر به فروش رساندند باید مبلغ آن را صدقه بدهند ولی معمولاً بعد از اینکه دام‌ها در روستا قربانی شدند پوست‌ها جمع‌آوری و سپس تمامی پوست‌ها به صورت کلی فروخته می‌شود و وجه حاصل از آن برای انجام کارهای عام المنفعه همچون خرید ظروف و... برای استفاده همه افراد روستا در مراسم انجام می‌شود.
صدقه دادن در روز عید
دوجی تصریح کرد: ترکمنها به تقسیم گوشت قربانی بین نیازمندان و پذیرایی از مهمانان با گوشت قربانی صدقه می‌گویند و معمولاً در روز اول بزرگ ترها صدقه می‌دهند و فرزندان خانواده و اقوام به منزل آن‌ها می‌روند و در روزهای بعدی فرزندان خانواده سنت صدقه را اجرا می‌کنند.
سالانچق یا تاب سواری
یکی از آیین‌های پرطرفدار میان ترکمنها در روز عید قربان «هندی لیگ» یا «تاب بازی» است. ترکمنها تاب «سالانچق» را در روزهای عید بر تپه‌ها، میدانچه‌ها و ایوان خانه‌ها بر پا می‌دارند و دختران، پسران، زنان، مردان و کودکان به تاب بازی مشغول می‌شوند.
آن‌ها اعتقاد دارند که گناهان روی‌شانه انسان است و با تاب خوردن در آسمان، گناهان ریخته و آلودگی‌ها پاک می‌شوند. این آیین تا سه روز برپا است و مردم ترکمن از پیر تا جوان تاب بازی می‌کنند.
صله رحم
یکی دیگر از رسوم ترکمنها در روز عید و بعد از انجام مراسم قربانی و تکه کردن گوشت رفتن به دیدن اقوام و افراد مسنتر و بزرگ ترهای‌فامیل است. ترکمنها همچنین به دیدار خانوادههایی می‌روند که در طول سال متوفی داشته و برای شادی روح او فاتحه میخوانند.
انتهای پیام
نظرات