اصفهان، شهر جهانی صنایع‌دستی و همچنین شهر جهانی خلاق در حوزۀ صنایع دستی است. خانهٔ شیخ‌الاسلام نیز که به دوران صفوی تعلق دارد سال‌ها بود که جریان چشمهٔ باریک هنر نساجی سنتی را زنده نگه داشته بود و بعدها به تولید و ارائه زری بافی محدود شد، اما موضوع به همین‌جا ختم نشد و با بیماری استاد مهدی شمسعلی، درهای خانۀ شیخ‌الاسلام بسته شد و سرنوشت هنر زری بافی هم به اما و اگرها سپرده شد.

نورالله عبداللهی، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی استان اصفهان دراین‌باره به ایسنا گفت: خانهٔ شیخ‌الاسلام که مرکز صنایع‌دستی نساجی سنتی بود، از سوی وزارتخانه به بخش خصوصی واگذار شد که آقای رفیع‌الدین رضوی در مزایدۀ خانهٔ شیخ‌الاسلام برنده شده و مسئولیت آن را به عهده‌ گرفته است. ایشان موظف است که ابتدا تا ۶ ماه، خانه را مرمت کرده و سپس موضوع بافت زری‌بافی را در خانهٔ شیخ‌الاسلام ادامه دهد. مرمت این خانه حداقل ۶ ماه و حداکثر ۹ ماه زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی زمان خواهد برد.

او تأکید کرد: خانهٔ شیخ‌الاسلام از سوی صندوق توسعۀ صنایع دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی واگذار شده و ادارهٔ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در این واگذاری نقشی نداشته است.

عبدالهی افزود: افزون بر خانهٔ شیخ‌الاسلام، چند بنای تاریخی دیگر در اصفهان از سوی این صندوق به بخش خصوصی واگذار شدند تا دولت مسئولیت کمتری در ادارهٔ آنها داشته باشد. بحث واگذاری یک بخش خصوصی، سیاستی است که در کل کشور اجرا می‌شود و هر بنایی که زیر نظر ادارهٔ کل میراث فرهنگی باشد توسط صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و با در نظر گرفتن برخی شروط خاص به بخش خصوصی واگذار می‌شود.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ادامه داد: بخش خصوصی متعهد است که بخشی از خانهٔ شیخ‌الاسلام را به تولید زندۀ زری‌بافی اختصاص دهد. بخش دیگری از خانه نیز به احتمال زیاد به کافه رستوران تبدیل شده و بخشی نیز به موزهٔ صنایع‌دستی اختصاص خواهدیافت که ورود عموم برای بازدید از آن آزاد خواهد بود.

عبداللهی با بیان اینکه پس از مرمت خانهٔ شیخ‌الاسلام، استاد مهدی شمسعلی نیز فعالیت خود را در این خانه ادامه خواهد داد، اضافه کرد: به لطف خدا استاد شمسعلی بهبود یافتند و در مدت مرمت خانهٔ شیخ‌الاسلام، این امکان برای ایشان در حال مهیا شدن است که تا یک ماه آینده در مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به آموزش و انتقال تجربهٔ زری‌بافی بپردازند و پارچه زری‌بافی نیز تولید کنند.

او در پایان خاطرنشان کرد: همین چند روزه دستگاه‌های مربوط به پارچه‌بافی به خانهٔ ادیب منتقل و جای‌گذاری می‌شود تا استاد شمس‌علی، خانم عباس‌پور و خانم داتلی‌بیگی زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کار خود را آغاز خواهند کرد.

در حالی که نورالله عبداللهی از تداوم هنر زری‌بافی در خانهٔ شیخ‌الاسلام پس از مرمت آن صحبت می‌کند، فرزند استاد مهدی شمسعلی که خود نیز در کنار پدرش در این خانه به زری بافی مشغول بوده است، به ایسنا گفت: بعد از اینکه پدرم (استاد مهدی شمسعلی) دچار سکته شدند و در بستر بیماری افتادند من به جای ایشان در خانهٔ شیخ‌الاسلام فعالیت را ادامه دادم، اما به دلیل عقب افتادن معوقات، حقوق‌ها و پاره‌ای از مسائل حقوقی و اخلاقی با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان دچار اختلاف شدیم و آن خانه را ترک کردیم. بعد از ما خانم عباس‌پور و خانم داتلی‌بیگی کمابیش در خانهٔ شیخ‌الاسلام فعالیت بافت پارچه را ادامه دادند و در نهایت آنان را نیز با هدف درآمدزایی از خانهٔ شیخ‌الاسلام خارج کردند.

او ادامه داد: شنیده‌های ما حاکی از آن است که وسایل هنر زری‌بافی و بافت پارچه را از آنجا جمع‌آوری کردند و قرار است خانهٔ شیخ‌الاسلام به بخش خصوصی واگذار شده و به کافه رستوران سنتی تبدیل شود.

این هنرمند زری‌بافی با اشاره به اینکه پدرش بعد از بهبودی به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مراجعه کرده است، افزود: مسئولین اداره به ایشان پیشنهاد داده بودند که آموزش هنر زری‌بافی را در مرکز ادیب ادامه دهند، هرچند پدرم قُوای بدنی کافی برای انجام فعالیت بافت را ندارند. البته خانم عباس‌پور هنوزهم می‌توانند به فعالیت ادامه دهند، اما کار گلابتون زری‌بافی پیچیدگی دارد و پدرم فقط توانستند آن را به من آموزش دهند. پدرم تنها می‌توانند از فرایند تولید پارچه ایرادگیری کنند و از دور، مراحل بافت را آموزش دهند و خودشان توانایی زری‌بافی را ندارند.

شمسعلی با ابراز تمایل به ادامهٔ فعالیت در حیطۀ زری‌بافی، اظهار کرد: من به تنهایی قادر به ادامهٔ فعالیت نیستم و بدون حمایت نهادها نمی‌توانیم کار زری‌بافی را ادامه دهیم. متأسفانه حمایت‌ها فقط در حد کلام است. من و پدرم هر دو علاقه داریم که فعالیت را ادامه دهیم. پدرم با افسوس به من می‌گفتند ۱۰ سال از زندگی‌ را صرف آموزشِ این هنر به من کردند، اما اکنون تلاش‌هایشان بی‌ثمر شده است.

او با تأکید بر اینکه هنر زری‌بافی عزیز و محترم است، تصریح کرد: توریست‌های خارجی وقتی برای بازدید به خانهٔ شیخ‌الاسلام مراجعه می‌کردند دقایق طولانی به وسایلی همچون ماکو و ماسورۀ زری‌بافی خیره می‌شدند و لذت می‌بردند، درحالی که مردمِ ما فقط درصدد گرفتن عکس و فیلم بودند و قدر این هنر را نمی‌دانستند. حداقل‌ترین کار این است که از پدرم و خانم عباس‌پور و خانم داتلی‌بیگی دعوت شود تا کار را با ابریشم ادامه دهند. هرچند هنر گلابتون به فراموشی سپرده‌ خواهد شد اما ما به حداقل‌ها هم اکتفا می‌کنیم.

شمسعلی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه اکثر کارآموزانِ پدرم خانم بودند و پدر همهٔ مسائل مربوط به زری‌بافی را به آنان آموزش می‌دادند بانوان به مرور به علت ازدواج، بارداری یا سایر شرایط، از ادامهٔ فعالیت انصراف می‌دادند. به همین دلیل من تنها کارآموزی بودم که از ابتدا تا انتهای این حرفه را آموزش دیدم.

انتهای پیام