از این کتاب پژوهشی که در دو فصل «تاریخ و جغرافیای تاریخی مغان» و «سادات خلیفه‌لو مغان» به عنوان مکمل، همراه با زیرمجموعه‌های لازم تالیف شده است، طبق هماهنگی‌های اولیه انجام گرفته در آینده نزدیک با حضور آیت الله دکتر سیدحسن عاملی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل در مرکز استان و شهرستان گرمی رونمایی خواهد شد.

کلیّات مغان، جغرافیای سیاسی و طبیعی، نام و نام‌گذاری و جغرافیای تاریخی، اوضاع باستان‌شناختی، ارتباط «اصحاب الرّسّ» مذکور در قرآن کریم و نهج‌البلاغه با ساکنین کناره‌های رود ارس و نیز ارتباط احتمالی این موضوع با «بنی رسّی» از شیعیان زیدی مهاجر از یمن و ساکن در آذربایجان و کرانه‌های دریای خزر، شهرها، تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی، شهرهای تاریخی ورثان(اولتان)، باجروان و برزند بر اساس منابع تاریخی وجغرافیایی و قرار گرفتن این شهرها در مسیر جاده ابریشم و... از محورهای اصلی مورد بحث در فصل نخست این مجموعه است.

مغان از ورود اسلام تا پایان دولت اتابکان آذربایجان، مغان از حمله مغولان تا پایان دوره زندیّه، دوره قاجاریّه، دوره‌ی پهلوی، آموزش و پرورش، علماء، شعراء و عرفای مغان، اوضاع اقتصادی و مغان در دایرة المعارف‌های انگلیسی زبان و... از دیگر عناوینی است که در این فصل از مجموعه مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.

در فصل دوم این کتاب هم بخش‌های سادات خلیفه‌لو مغان و روابط آنان با حکمرانان سادات طالش، نامگذاری، خاستگاه، مبارزه و حضور در عرصه‌های سیاسی و شجره‌نامه و نسب‌شناسی آنها، چگونگی استقرار پیشینیان سادات خلیفه‌لو در نواحی آذربایجان و ارّان(= جمهوری آذربایجان)، اوضاع سیاسی گرمی و اجارود مغان و مقابله مردم این نواحی با روس‌ها در قالب حمایت از حکمرانان سادات تالش در جنگ‌های ایران و روس، مبارزات دامنه‌دار دلاورمردان سادات خلیفه‌لو با روس‌ها، حزب توده و حزب دموکرات و دست نشانده‌های آنان در نواحی مغان به ویژه موران گرمی و عاقبت کار آنان که از میان این چهره‌ها، میرسادات‌خان، سیداحمد میرخاص و میرغلام‌ منصوری مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. گذشته از انعکاس سرگذشت بزرگان و چهره‌های برجسته این سادات در زمینه‌های مختلف دردوره معاصر همراه با شجره نامه مربوطه و تصاویر رنگی آنان، در میان نیاکان این سادات هم چند تن از صاحبان رشته‌های مختلف علوم اسلامی با عنوان «علّامه» به چشم می‌خورد که علّامه محقّق، شیخ[سیّد] فخرالدّین عبدالوهّاب و پدرش علّامه سیّدضیاء‌الدّین عبدالله و نیز پدر او سیّد مجدالدین محمد و صاحب عنوان «العالم الزاهد» و پدر وی سیّدفخرالدّین علی با عنوان «العالم الشاعر النسّابه» و نیز فرد نوزدهم از این نسل از سادات در شجره‌نامه حاضر و به نام یحیی بن الحسن ملقّب به «النّسابه» بوده است.

از نقاط قوت و ویژگی‌های این مجموعه می‌توان به بهره‌مندی از منابع دست اول تخصصی به زبان‌های عربی، ترکی، عثمانی و انگلیسی، مرجع و مآخذ تخصصی اسلامی، ایرانی و جهانی شناسنامه‌دار از جمله دائرة المعارف‌های شناخته شده، آثار خطی و دست نوشته‌ها و اطلاعات مردمی، مستند بودن مطالب همراه با ارجاعات دقیق و نیز بهره‌مندی از یافته‌های علمی مستقیم و میدانی برخی پژوهشگران به عنوان مکمل‌های مطالب کتابخانه‌ای، بومی منطقه بودن مولف و حضور در محل برخی آثار و وقایع تاریخی و تهیه تصاویر مورد نیاز از آن‌ها، پرداخت به موضوعات بکر و دارای ابهامات و تلاش در جهت شفاف‌سازی آن‌ها اشاره کرد.

علاوه بر موضوع «سادات خلیفه‌لو» که خود به طورکامل از موضوعات جدید بوده و تاکنون در استان اردبیل، مجموعه مدونی در این باره در دسترس نیست؛ پرده‌برداری علمی و پژوهشی از سه شهر مهم و تاریخی برزند، باجروان و ورثان(اولتان) در مغان در چارچوب خاص پژوهشی یعنی کتابخانه‌ای و میدانی، طرح احتمال عبور جادّه ابریشم از مغان و طرح موضوع احتمال سکونت بازماندگان جابرابن‌عبدالله انصاری از صحابه بزرگ پیامبر(ص) در روستای زاویه سنگ(داش زیوه) انگوت، از دیگر ویژگی‌های بارز و اختصاصی مجموعه حاضر در مقایسه با دیگر آثار مشابه می‌تواند باشد.

کتاب «پژوهشی نو در تاریخ و جغرافیای تاریخی مغان، خاستگاه سادات مبارز خلیفه‌لو» به قیمت ۳۵۰ هزار تومان به بازار کتاب عرضه شده و از کتابفروشی های معتبر قابل تهیه است.

انتهای پیام