طی روزهای اخیر هم عکسی از یکی گوردخمه های سه گانه سکاوند یا همان اسحاق وند یا به تعبیر مردم محلی فرهاد تراش در فاصله ۲۵ کیلومتری از شهر هرسین در فضای مجازی منتشر شد. عکسی که در آن وندال‌ها با افشانه رنگ روی دیوارهای این اثر باستانی یادگاری نوشته بودند.

هرچند این اولین باری نیست که وندال‌ها چنین بلایی را سر بناهای تاریخی کرمانشاه می‌آورند، اما انتشار این عکس همزمان با تخریب بیمارستان تاریخی مسیح و ادعای سرقت اشیاء تاریخی از تکیه بیگلربیگی سر و صدا و انتقادات زیادی را متوجه میراث فرهنگی استان کرد.

اینکه میراث فرهنگی استان باید در حفاظت از بناها و آثار تاریخی استان حفاظت بیشتری داشته باشد موضوعی کاملاً بدیهی است، اما نباید این مسئله را هم فراموش کرد که وندال ها یا همان بیماران روانی که دست به تخریب آثار تاریخی و اموال عمومی می زنند، نه تنها در کرمانشاه و ایران، بلکه در همه جای دنیا حضور دارند و حتی به شناخته شده‌ترین تابلوی نقاشی دنیا یعنی مونالیزا در فرانسه هم رحم نکرده و بارها و بارها آن را مورد تعرض قرار داده‌اند.

وندال ها در همه جا هستند و در سرزمینی مانند ایران که تاریخ و تمدنی بسیار غنی دارد شاید حضورشان را پررنگ‌تر ببینم. همین اواخر سال گذشته و در شب چهارشنبه سوری وندال ها با نارنجک های دست ساز به جان برخی از آثار تاریخی شاخص کشور مانند قلعه فلک الافلاک خرم آباد، گنجنامه همدان، مقبره الشعرای تبریز و پل خواجوی اصفهان افتادند و چهره آنها را سیاه کردند.

و اما در استانی مانند کرمانشاه با ۴۲۰۰ اثر تاریخی که بنا به اذعان برخی از باستان شناسان و پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی، سومین استان کشور از نظر تعدد آثار تاریخی به شمار می‌رود، گاه و بیگاه خبرهایی از تعرض وندال ها به آثار تاریخی به گوش می رسد.

گوردخمه تاق فرهاد یا کوشک در دیواره شرقی کوه قله روانسر، بنای سنگی تاق گرا در سرپل‌ذهاب، کتیبه ۴۰۰۰ ساله باستانی در کوه بمو و یا گوردخمه پر رمز و راز سان رستم در جنوب شهرستان کرمانشاه تنها چند مورد  از بناهای تاریخی استان هستند که طی سالهای اخیر وندال ها بارها به آنها آسیب رسانده‌اند.

اگر سری به گوردخمه سان رستم بزنید، متوجه خواهید شد که وندال ها این اثر تاریخی را عملاً به یک دفترچه یادگاری تبدیل کرده اند و میراث فرهنگی استان نیز تاکنون بارها برای پاکسازی آن اقدام کرده، اما از آنجایی که این اثر در دل سنگی بزرگ در کنار رودخانه جزمان و جاده اصلی واقع شده، وندال ها به راحتی به آن دسترسی دارند و هرچه دل تنگشان بخواهد، از تبلیغات انتخاباتی گرفته تا یادگاری روی آن می نویسند.

وندال ها فقط به آثاری که در دسترسشان قرار دارد رحم نمی کنند، بلکه گاهی حتی برای یک اثر تاریخی که در منطقه ای صعب العبور قرار دارد نیز دندان تیز می کنند، خود را به آن می‌رسانند و آسیبی به آن وارد می کنند که نمونه این مسئله را می توان در کتیبه باستانی کوه بمو ثلاث باباجانی دید. کتیبه ای مربوط به غلبه «ایدین سین» شاه سلسه سیموروم بر دشمنانش که به واسطه قرارگیری آن در منطقه ای بسیار مرتفع و صعب العبور تا همین چند سال پیش کشف نشده بود و مدت کمی پس از اعلام خبر کشف آن، وندال ها خود را به آن رساندند و بخش هایی از آن را با پتک تخریب کردند.

 اگر انتظار داشته باشیم برای هر اثر تاریخی یک نگهبان گذاشته شود، کمی غیر واقعی به نظر می رسد، چراکه در منطقه صعب العبوری مانند کوهستان بمو که برای رسیدن به کتیبه ایدین سین باید چندین ساعت کوهنوردی سخت کرد، عملاً استقرار یک نگهبان امکانپذیر نیست، لذا باید چاره کار را در جایی دیگر دید.

چاره ای که معاون میراث فرهنگی استان آن را فرهنگ سازی و بالا بردن سطح آگاهی مردم نسبت به اهمیت آثار تاریخی می داند.

کیومرث خانی لعل آبادی در گفت و گو با ایسنا، در این رابطه گفت: هر اثر تاریخی بخشی از هویت تاریخی مردم یک منطقه و متعلق به همه آنها است که سرگذشت پیشینیان و پیشینه تاریخی آنها را نشان می دهد، بنابراین باید همه برای حفاظت از آنها پای کار باشند و خود را حافظ این آثار بدانند. 

وی تصریح کرد: برای اینکه حفاظت از آثار تاریخی در بین مردم به یک فرهنگ تبدیل شود، باید آموزش هایی از دوره مهدکودک، مدرسه و دانشگاه ها از سوی دستگاه های متولی داده شود و از همان دوران کودکی به فرزندان خود یاد بدهیم که باید حافظ میراث کهن خود باشند.  

معاون میراث فرهنگی استان با بیان اینکه یک دستگاه با امکانات و نیروهای محدود نمی تواند از تمام آثار تاریخی استان حفاظت کند، اظهار کرد: باتوجه به تعدد آثار تاریخی موجود در استان و کمبود بسیار شدید نیروهای یگان حفاظت در میراث فرهنگی، طی سالهای اخیر انجمن های میراثی را در سطح شهرستانها و روستاها فعال کرده ایم. اعضای این انجمن ها پس از اینکه آموزش های لازم را برای حفاظت از آثار تاریخی دیدند، محافظان و نگهبانان آثار تاریخی محله و روستای محل زندگی خود خواهند بود و در صورت مشاهده هرگونه تعرض به اثر تاریخی در محدوده زندگیشان آن را به یگان حفاظت میراث فرهنگی اطلاع رسانی می کنند. 

خانی لعل آبادی در ادامه در خصوص یادگاری نویسی در گوردخمه اسحاق وند نیز عنوان کرد: گوردخمه اسحاق وند در منطقه ای قرار گرفته که تا شعاع پنج تا شش کیلومتری آن هیچ روستایی واقع نشده و از طرفی راه ماشین رو ندارد و دسترسی به آن سخت است. 

انتهای پیام