در پی انتشار گزارشی با سرخط «وقایع‌نگاری یک بنای تاریخی بلاتکلیف در اهواز» در ایسنا، اداره کل میراث فرهنگی خوزستان در خبری نوشت: «اگرچه این بنای تاریخی مالک خصوصی دارد و براساس قانون مالک نیز باید به میزان ۵۰ درصد در مرمت و ساماندهی بنا هزینه کند، اما از آن‌جا که مالک این بنا در خارج از کشور ساکن است و چندان توجهی به مرمت و ساماندهی اثر ندارد، میراث فرهنگی براساس وظیفه ذاتی خود که همانا حفاظت از بناهای تاریخی ارزشمند است تاکنون همه هزینه‌های مرمت بنا را متقبل شده، ولی نیاز است تا مالک نیز نقش ۵۰ درصدی خود در مرمت بنا را با نظارت و برنامه‌ریزی میراث‌فرهنگی ایفا کند.»
به ادعای این اداره، میراث فرهنگی خوزستان از زمان ثبت این اثر در پاییز ۱۳۷۷ هر سال به سهم خود هزینههایی به منظور مرمت و ساماندهی این بنا صرف می‌کند و این در حالی است که: «با اینکه مالک تاکنون توجهی به مرمت بنای معین‌التجار نداشته اما میراث فرهنگی برای حفاظت از این اثر ارزشمند برنامه‌ریزی می‌کند و همچنان برای آن تأمین اعتبار خواهد کرد؛ کما اینکه امسال نیز از محل اعتبارات اهواز یک برنامه ساماندهی را برای نمای جلوی این بنا در نظر گرفته‌ایم تا بتوانیم برای طاق‌های بیرونی و معبرها اقداماتی اصولی انجام دهیم.»
اداره کل میراث فرهنگی خوزستان در ادامه با اشاره به مرمت عرصه این بنا اعلام کرد: «زمانی که صحبت از مرمت یک بنای تاریخی به میان می‌آید، به صورت سالانه باید روی آن مطالعه صورت گیرد و برحسب نیاز مرمت شود و این‌گونه نیست که بگوییم مرمت اثر امسال برای همیشه به اتمام رسید؛ درست مثل بیماری که همیشه باید تحت کنترل باشد و نمی‌توان او را رها کرد. هیچ پرونده مرمتی‌ای برای همیشه بسته نخواهد شد بلکه سالانه براساس مطالعات، پایش‌ها و نظر کارشناسان، مرمت‌های اصولی انجام خواهد شد، اما در مجموع، حال این بنای تاریخی بسیار خوب است.»
بهره‌برداری از بنا و نوع کاربری آن همیشه جای سوال بوده و از قرار منوط به رضایت مالک آن است. میراث فرهنگی خوزستان در این خصوص خاطرنشان کرده است: «بناهایی که به‌منظور بهره‌برداری در اختیار صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی ـ فرهنگی قرار می‌گیرند بناهایی هستند که مالکیت آن‌ها در اختیار میراث فرهنگی است، اما بنای معین‌التجار با وجود ثبت در فهرست ملی دارای مالک خصوصی است و میراث فرهنگی فقط بر اصول، حفظ اثر و مطالعات آن نظارت کامل دارد و نمی‌تواند بنا را در اختیار صندوق احیا و بهره‌برداری قرار دهد.»
طبق اطلاع رسانی مسئولان میراث فرهنگی خوزستان: «هم‌اکنون بنای معین‌التجار در اختیار مالک است و نگهبان نیز در بنا مستقر شده و بنا به ادعای اداره کل میراث فرهنگی خوزستان، این اداره کل و اداره میراث فرهنگی اهواز نظارت‌ها و پایش‌های دوره‌ای خود را به صورت مستمر از این اثر انجام می‌دهند. از طرفی، ظاهرا وکیل مالک هم در ایران حضور دارد و ارتباطات خوبی با او میراث فرهنگی دارد و مشکلی برای ورود به بنا و اجرای اقدامات مرمتی بر سر راه میراث فرهنگی خوزستان نبوده است.»
با این همه، مشکلی اصلی یعنی بلاتکلیفی معین‌التجار همچنان پابرجاست و به نظر می‌رسد وکیل مالک که میراث فرهنگی ادعا می‌کند ارتباط خوبی با او دارد، آن قدر صاحب اختیار نیست تا در رایزنی با اداره کل میراث فرهنگی خوزستان کاربری خاصی برای این بنای تاریخی پیشنهاد یا تعریف کند.
ناگفته نماند چند سال پیش مدیر کل وقت میراث فرهنگی خوزستان نوید داد که: «این سرای تاریخی قرار است به عنوان بازارچه موقت صنایع دستی تعریف کاربری شود و در اختیار صنعت‌گران خوزستانی قرار گیرد و هم‌زمان این سرا به محلی برای استقرار انجمن‌های دوستداران میراث فرهنگی نیز تبدیل می‌شود.»
در پایان پرسشی که نمی‌توان از بیان آن خودداری کرد این است: مالک معین‌التجار اهواز و اصولا مالک هر بنای تاریخی بلاتکلیفی تا کی می‌تواند بی‌توجه باشد و به قول معروف خلق‌الله را سر بدواند و اینکه میراث فرهنگی برای موارد این چنینی چه قانونی را از تصویب گذرانده است؟
انتهای پیام
نظرات