مراسم سنتی و تاریخی بیل‌گردانی نیم‌ور عصر روز گذشته، جمعه ۷ اردیبهشت‌ در محل سکوی بیل‌گردانی نیم‌ور برگزار شد.

در این آئین کشاورزان به صورت نمادین با نوای جارچی و میراب روستا برای انجام لایروبی فراخوانده شدند و تقسیم کار بین آنان انجام شد.

میراب شهر بر کار لایروبان نظارت کرد و با اعلام پایان لایروبی، کشاورزان را به انجام بیل‌گردانی فرا خواند. فرمانده بیل‌گردانان در گزارشی به فرمانده خود، علت خشکی درختان حاشیه رودخانه لعل‌بار و تشنگی زمین‌های کشاورزی منطقه را حفر چاه در مسیر رودخانه و برداشت غیرمجاز از رودخانه عنوان کرد.

در پایان مراسم، با رای هیئت داوران، امیرعلی برزگار با ۱۹ دور و بدون خطا نفر اول، صادق حسینی با ۱۶ دور نفر دوم و امیرعلی عمادی نفر سوم شده و جوایز خود را از دست مسئولان دریافت کردند.

 فرزاد مخلص‌الائمه، استاندار مرکزی در این مراسم که با رژه نمادین کشاورزان آغاز شد، گفت: بیل‌گردانی جلوه‌ای از آئین‌های تمدنی کشور و استان است و حضور پرشکوه مردم، جلوه‌ دیگری به مراسم داده است.

عبدالمهدی مستکین، مدیر بخش فرهنگ یونسکوی ایران نیز در حاشیه این مراسم با اشاره به اهمیت ادامه یافتن دو هزار ساله این مراسم گفت: یکی از شروط ثبت این آئین، حفظ مراسم بدون افزودن مراسم و پیوست‌های دیگر است.

محمود مرادی نراقی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی نیز در این مراسم با اشاره به ضرورت تبیین فرهنگ غنی ایران گفت: فرهنگ ما از چنان قدمتی برخوردار است که به پاس نزول نعمت خداوند، جشن می‌گیریم و برخلاف بسیاری از جشن‌ها در آن گناه صورت نمی‌گیرد و ایرانیان با آئین‌های پهلوانی آن را پاس می‌دارند.

سجاد صفری، شهردار نیم‌ور در این مراسم با اشاره به تاریخ بیش از دو هزار ساله شهر نیم‌ور و ریشه بیل‌گردانی در فرهنگ و آئین نیم‌ور گفت: روا نیست که نیم‌ور به عنوان یکی از اولین و قدیمی‌ترین بهره‌برداران آب رودخانه لعل‌بار، در حال حاضر تبدیل به یکی از آخرین بهره‌برداران این رود تبدیل شود.  

به گزارش ایسنا، بیل‌گردانی، آیین کهن شهر نیم‌ور است که دو هزار سال قدمت دارد و این آیین، برگرفته از کار، زندگی، تلاش و ورزش مردم نیم‌ور است.

از بند تاریخی نیم‌ور تا زمین‌های کشاورزی این شهر حدود ۱۸ کیلومتر فاصله است که آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی از طریق این بند و نهر ۱۸ کیلومتری تامین می‌شود. هر ساله در اسفندماه و به‌منظور آماده‌سازی زمین‌های کشاورزی برای کشت در سال زراعی جدید، این نهر لایروبی می‌شد.

با توجه به بعد مسافت و سختی کار، هر کشاورز به میزان سهم خود از زمین‌های کشاورزی، باید سهم خود در لایروبی را با مشارکت شخصی، تامین هزینه کارگران یا تقبل بهای آن پرداخت می‌کرد و این مسئله باعث می‌شد که در زمان‌های گذشته بیش از ۱۰۰ نفر در لایروبی نهر آب مشارکت داشته باشند.

در حال حاضر به دلیل سیمانی‌شدن نهر آب و سهولت کار، لایروبی در مسافت کمتری انجام می‌شود. کشاورزان لایروبی را طوری برنامه‌ریزی می‌کردند که مصادف با ظهر یا عصر به پایان برسد و پس از پایان لایروبی، ۷ بیل را در یک دسته ۴ تایی و یک دسته ۳ تایی به هم بسته و به بیل گردانی می‌پرداختند.

۷ بیل، برگرفته از چرخش هفت آسمان و نزول باران از آنها برای رونق کشاورزی است. همچنین عدد ۷ نمادی از ۷ دانگ زمین‌های منطقه شامل ۶ دانگ زمین‌های کشاورزی نیم‌ور و یک دانگ زمین از باقرآباد است.

البته یک سبک سنتی آبیاری در نیم‌ور وجود دارد که به ثبت ملی نیز رسیده است و شامل هفت جوی آب است که در هفت شبانه روز هفته، بین زمین‌های کشاورزی نیم‌ور تقسیم می‌شود. همین مسائل، ۷ را به عددی مقدس برای نیم‌ور تبدیل کرده است.

با پایان لایروبی، بیل‌گردانی به عنوان یک جشن نمادین و به منظور شکرگزاری از خداوند برای اعطای آب و برکات به زمین‌های کشاورزی صورت می‌گرفته است. این مراسم همچنین دعایی برای آب‌خواهی از خداوند در سال زراعی جدید است تا با نزول باران، کشاورزی آنان رونق پیدا کرده و آفات از زمین‌ها و باغات آنان دور باشد.

پهلوانان و جوانان نیم‌وری در این مراسم این ۷ بیل را اطراف سر خود می‌چرخاندند. اگرچه این هفت بیل بین ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم وزن دارند اما در حین چرخش، بیش از ۲۵۰ کیلوگرم وزن را به بیل‌گردان تحمیل می‌کند و این کار علاوه بر قوای جسمانی، نیازمند تسلط بر مهارت بیل‌گردانی است.

این مراسم در سال ۸۹ به ثبت ملی رسیده و به دلیل اینکه عملیات لایروبی به خاطر سیمانی‌شدن مسیر آب، مانند گذشته انجام نمی‌شود.

این مراسم همراه با موسیقی خاصی با استفاده از سنج، طبلِ ریز و نوعی فلوت برگزار می‌شود که به عنوان یک قدرت‌نمایی نمادین در برابر بدخواهان آبِ نیم‌ور و اعلام همبستگی و آمادگی برای مبارزه با دشمنان آبِ نیم‌ور است.

در ابتدای مراسم نیز رژه نمادین لایروبی و بازسازی این مراسم صورت می‌گیرد تا علاقمندان در جریان نحوه لایروبی قرار بگیرند.

در حاشیه مراسم بیل‌گردانی امسال، از لوح ثبتی بیل‌گردانی در رویدادهای گردشگری کشور رونمایی شد.