فاطمه کبیری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: این صنعت به‌طور فعالانه زنان را هدف قرار می‌دهد، زیرا هنوز نسبت به مردان، زنان کمتری به جمع مصرف‌کنندگان دخانیات پیوسته‌اند. سیاست‌های بازاریابی در صنعت دخانیات مصرف‌کنندگان را با نام‌هایی مانند سیگار لایت (سبک) یا سیگارهای کم‌قطران فریب می‌دهند.

او درباره خطرهای مصرف دخانیات توضیح داد: براساس آمار جهانی ۱.۳ میلیارد نفر در جهان مصرف‌کننده دخانیات هستند که ۸۰ درصد آن‌ها در کشورهایی با درآمد متوسط و پایین زندگی می‌کنند. سالانه بیش از هشت میلیون نفر براثر مصرف مواد دخانی فوت می‌کنند که از این تعداد هفت میلیون نفر براثر مصرف مستقیم مواد دخانی و ۱.۲ میلیون نفر به‌دلیل مجاورت با افراد استعمال‌کننده دخانیات یا دود دسته دوم جان خود را از دست می‌دهند.

کبیری با بیان اینکه مصرف دخانیات یکی از بزرگترین عوامل تهدیدکننده سلامت عمومی است که جهان با آن روبه‌رو است، اظهار کرد: مصرف و استعمال تنباکو و دخانیات در اشکال مختلف آن سالانه منجر به مرگ‌ومیر میلیون‌ها نفر می‌شود و در کنار این معضل، صدها هزار مرگ غیرمستقیم فقط به‌دلیل استنشاق دود سیگار افراد سیگاری اتفاق می‌افتد.

رئیس گروه پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: بنا بر اعلام دبیرخانه جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات کشور، وضعیت شیوع مصرف دخانیات در سال ۱۴۰۰ در مردان کشور ۲۵.۸۸ و در زنان ۴.۴۴ درصد بوده و به‌طور کلی در پنج سال اخیر در گروه سنی بالای ۱۸ سال روند افزایشی داشته است.

وی با اشاره به اینکه محصولات و فرآورده‌های دخانی به اشکال مختلفی از جمله سیگار، قلیان، پیپ و ... وجود دارند، گفت: ماده موثر موجود در انواع تنباکو، نیکوتین است که وابستگی یا اختلال مصرف آن، یکی از شایع‌ترین و پرعارضه‌ترین اختلالات مصرف مواد محسوب می‌شود. مصرف تنباکو در هر شکلی که باشد با مشکلات جسمی متعددی همراه است. سیگار کشیدن یک عامل خطر در بروز بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود.

کبیری ادامه داد: نیکوتین هنگام تدخین قلیان یا سیگار وارد جریان خون می‌شود و سپس به مغز می‌رسد. مطالعات نشان می‌دهد نیکوتین مواد دخانی یک ماده شدیداً سمی است که مصرف آن در مقادیر بالا می‌تواند با ایجاد فلج تنفسی حتی یک فرد بزرگسال را در خطر مرگ قرار دهد.

رئیس گروه پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اضافه کرد: علائم مسمومیت با نیکوتین شامل تهوع، استفراغ، افزایش بزاق، رنگ‌پریدگی، ضعف، درد شکمی به‌دلیل افزایش حرکات روده‌ای، اسهال، سبکی سر، سردرد، افزایش فشار خون و ضربان قلب، لرز و عرق سرد است. سمیت نیکوتین با ناتوانی در تمرکز و اختلالات حسی نیز همراه است. مصرف تنباکو تقریباً به تمام دستگاه‌های بدن آسیب می‌رساند و یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ قابل پیشگیری در جهان است.

در دود حاصل از دخانیات بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی وجود دارد

کبیری بیان کرد: در دود حاصل از دخانیات بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی وجود دارد که حداقل ۲۵۰ نوع آن مضر است و ۶۹ مورد آن به‌عنوان عامل سرطان‌زا شناخته شده ‌است. کشیدن سیگار و قلیان خطر ابتلا به سکته قلبی در بیماری‌های عروقی، فشار خون، غلظت خون، لخته شدن خون، سکته مغزی، آسیب‌های ریوی، آب مروارید، ناتوانی جنسی، آرتریت روماتوئید، انواع سرطان‌ها، آسم و ... را افزایش و توانایی باروری انسان را در هر دو جنس زن و مرد کاهش می‌دهد.

وی گفت: طبق گزارش منتشرشده در اطلس جهانی دخانیات فقط در سال ۲۰۲۰ دخانیات علت مرگ بیش از هشت میلیون انسان بوده است که از این تعداد بیش از دو میلیون نفر زن بودند. زنان چه خود مصرف‌کننده دخانیات باشند یا در معرض دود تحمیلی دیگران قرار گیرند، بزرگترین قربانیان این صنعت پرسود هستند.

مصرف سیگار در دوران بارداری مهمترین عامل خطر برای مرگ جنین است

وی با بیان اینکه در دوران بارداری مصرف سیگار با پیامدهای منفی زیادی برای جنین همراه است، اظهار کرد: مطالعات نشان می‌‎دهد، مصرف سیگار در دوران بارداری مهمترین عامل خطر شناخته‌شده برای مرگ جنین و وزن کم هنگام تولد است. علاوه بر این، سیگار کشیدن منجر به کوتاه شدن دوران بارداری و نارس شدن نوزاد می‌شود. سقط خود به خودی در مادران مصرف‌کننده مواد دخانی بیشتر گزارش شده است.

کبیری ادامه داد: در صورتی که نوزاد به دنیا بیاید، سیگار احتمال بدشکلی و ناهنجاری مادرزادی را بالا می‌برد. اشکال در کارکردهای شناختی و توانایی‌های ذهنی کودک در مادران مصرف‌کننده سیگار زیاد است. محققان نشان داده‌اند مصرف سیگار توسط مادر باردار منجر به تولد فرزندان با اختلال‌های نقص توجه و بیش‌فعالی شده است. خطر مرده‌زایی به‌دنبال مصرف دخانیات تا نزدیک به سه برابر و این خطر در صورت مواجهه با دود دست دوم دخانیات دیگران یا زندگی با فرد سیگاری، بیش از دو برابر افزایش پیدا می‌کند.

رئیس گروه پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: ابتلا به سرطان در دوره کودکی در فرزندان مادران مصرف‌کننده سیگار بیشتر است. سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در مادران مصرف‌‎کننده سیگار به مراتب بالاتر است و نکته مهم اینکه زندگی با یک مصرف‌کننده سیگار، یعنی مواجهه با دود دست دوم می‌تواند منجر به سندرم وقفه تنفسی و وزن کم نوزاد هنگام تولد شود.

وی افزود: عوارض مصرف سیگار تا سال‌ها بعد بر نوزاد و کودک تاثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است که این کودکان به‌طور معناداری مشکلات سلامتی بیشتری از جمله کاهش بهره هوشی، رشد شناختی و زبانی محدودتر، رشد جسمی کمتر، رفتارهای خشونت‌آمیز - ناپختگی، رفتارهای مقابله‌ای و لجبازی، رفتارهای تکانشی و بی‌توجهی، ابتلای به سرطان در دوران کودکی، بیش‌فعالی و... را تجربه می‌کنند.  

استعمال دخانیات والدین الگوهای رفتاری کودکان را به سمت شروع زودهنگام دخانیات سوق می‌دهد

کبیری گفت: استعمال دخانیات در والدین علاوه بر تاثیر مستقیم و منفی بر سلامت کودکان می‌تواند الگوهای رفتاری کودکان را به سمت تمایل به تجربه کردن و در نهایت شروع زودهنگام استعمال دائمی دخانیات و سایر مواد افیونی سوق دهد. مطالعات پژوهشی حاکی از آن است که مصرف مواد، الکل و دخانیات در سنین پایین‌تر می‌تواند عوارض جدی و طولانی‌مدت بر توالی رشد و تکامل مغز کودک و نوجوان ایجاد کند.

رئیس گروه پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: یک نظریه علمی تحت عنوان نظریه مرحله‌ای این را مطرح می‌کند که یک توالی زمانی برای تجربه مصرف مواد وجود دارد که در آن مواد دارای رتبه پایین‌تر که معمولاً به‌صورت شایع‌تری مصرف می‌شوند پیش از موادی که دارای رتبه بالاتری هستند، مصرف می‌شوند. بنابراین معمولاً مواد قانونی مثل سیگار و قلیان ابتدا مصرف می‌شوند و متعاقب آن، احتمال مصرف سایر موادی که سنگین‌تر و غیرقانونی هستند، بیشتر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مصرف سیگار و قلیان پیشرفت به سمت مصرف سایر مواد غیرقانونی را تسهیل می‌کند، بیان کرد: سن پایین شروع مصرف، یک عامل پیش‌بینی‌کننده قوی برای شکل‌گیری اختلال‌های مصرف مواد، الکل و دخانیات در طول عمر است. مطالعات نشان داده مغز نوجوانان به‌طور خاص نسبت به اثرهای حساس‌زای این مواد آسیب‌پذیر است. این موضوع می‌تواند افزایش بروز اختلالات مصرف مواد را در کسانی که در سن پایین مصرف سیگار، قلیان و ... را شروع می‌کنند، توضیح دهد.

کبیری افزود: نکته مهم این است که پیشرفت سریع‌تر از مصرف به سوی اختلالات مصرف، اغلب با سن پایین‌تر شروع مصرف رابطه مستقیم دارد. سن پایین‌تر مصرف سیگار و دخانیات پیش‌بینی‌کننده خطر بالاتر برای مصرف سایر مواد آسیب‌رسان است.

ترک ناگهانی سیگار نتیجه بهتری دارد

رئیس گروه پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره ترک سیگار گفت: کم کردن تدریجی سیگار به ترک آن کمکی نمی‌کند، بلکه ترک ناگهانی نتیجه بهتری دارد. موفق‌ترین و بهترین روش ترک مصرف سیگار درمان‌های دارویی از جمله استفاده از چسب نیکوتین، آدامس نیکوتین، پچ نیکوتین و داروهای کمک‌کننده به رفع علائم محرومیت است که در سه ماه وابستگی به نیکوتین را از بین می‌برد.

وی اضافه کرد: کمک‌های روانشناختی همراه با درمان‌های دارویی فوق برای ماندگاری در ترک دخانیات موثر است. مراکز خدمات جامع سلامت در کشور قادر به ارائه این خدمات به متقاضیان ترک سیگار است. افراد در صورت نیاز به مشاوره ترک دخانیات می‌توانند با شماره تلفن ۴۰۳۰ کد ۵ تماس بگیرند یا به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت محل زندگی خود مراجعه و مشاوره ترک رایگان دریافت کنند.

انتهای پیام