در حماسه عاشورا اولین اقدام امام حسین (ع) فرستادن مسلم به کوفه بود، مسلم پس از رفتن از مکه به مدینه و از آن‌جا به سمت عراق، حرکت کرد و در کوفه در منزل مختار بن ابی عبیده اقامت کرد مردم کوفه نیز به جلالت قدر نماینده امام (ع) واقف بودند، بنابراین قبل از آمدن «عبیدالله بن زیاد» به کوفه به خوبی از او استقبال کردند. مدت ۳۵ روز پس از ورود مسلم (۵ شوال سال ۶۰) حدود هجده هزار نفر با او بیعت کردند تا این‌که حاکم کوفه بر کنار و عبیدالله بن زیاد به جای او برگزیده شد. زمان شهادت مسلم بن عقیل، روز نهم ذی‌الحجه(روز عرفه) سال ۶۰ هجری قمری است، مرقد شریف آن حضرت در شهر کوفه زیارتگاه ارادت‌مندان اهل‌بیت(ع) است و در مورد جایگاه مسلم(ع) نزد امام حسین(ع)، همین بس که وقتی خبر شهادت او به حضرت (ع) رسید فرمود: «لا خَیْرَ فِی الْحَیاةِ بَعْدَکُمْ» بعد از شما خیری در زندگی نیست.
حجت الاسلام عباس حیدری در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز ورود مسلم بن عقیل (ع) به کوفه عنوان کرد: در کلام امام معصوم(ع) افتخاراتی برای حضرت مسلم(ع) وجود دارد از جمله عبارت برادر، که امام حسین(ع) در حدیث خود به او نسبت برادری می‌دهد در حالی که برادر نسبی آن حضرت نبود اما آن چنان وفادار بود که لقب برادری امام حسین(ع) را شایسته خود کرد.
در مورد مسلم بن عقیل عبارت مورد اطمینان نیز استفاده شده است که اگر امام در حق مسلم فقط همین یک جمله را می‌فرمود برای اثبات فضیلت او کافی بود، عبارت اهل بیت هم در مورد مسلم استفاده شده که این کلام همانند کلام رسول خدا (ص) درباره سلمان فارسی است.
حضرت مسلم فرزند مردی به نام عقیل و از با کمال‌ترین فرزندان او است، عقیل برادر حضرت علی(ع) و دومین فرزند ابوطالب(ع) است، از این جهت، او با یک واسطه از تربیت ابوطالب و همسرش فاطمه بنت اسد برخوردار شد.
مادر حضرت مسلم، خلیله (یا حلیله) نام دارد، او کنیزی بود که پدرش عقیل از شام خریداری کرده بود، همسر جناب مسلم(ع) «رقیه» از دختران امیرمؤمنان (ع) بوده است.
حضرت مسلم(ع) سال ۲۰ هجری، یعنی ۱۰ سال بعد از رحلت پیامبر (ص) متولد شده بود؛ بنابراین او زمان رسول خدا (ص) را درک نکرد؛ زیرا هنگام شهادت، یعنی سال ۶۰ هجری سن آن حضرت بیش از ۴۰ سال نبود، در حالی‌که از زمان رحلت پیامبر(ص) تا سال ۶۰ هجری، ۵۰ سال گذشته بود.
پیشگامی حماسه عاشورا
حجت الاسلام عباس حیدری در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز ورود مسلم بن عقیل (ع) به کوفه عنوان کرد: در حادثه عاشورا مسلم، پیشگام حماسه عاشورا بود و حضور او در کوفه موجب آشکار شدن تزویر و ریاکاری امویان شد و غربت او در کوفه یادآور غربت و مظلومیت خاندان پیامبر در کربلا است.
این کارشناس دینی تصریح کرد: اولین اقدام امام حسین(ع) فرستادن مسلم به کوفه بود، مسلم پس از رفتن از مکه به مدینه و از آن‌جا به سمت عراق، حرکت کرد و در کوفه در منزل مختار بن ابی عبیده اقامت کرد مردم کوفه نیز به جلالت قدر نماینده امام (ع) واقف بودند، بنابراین قبل از آمدن «عبیدالله بن زیاد» به کوفه به خوبی از او استقبال کردند.
وی تاکید کرد: مدت ۳۵ روز پس از ورود مسلم (۵ شوال سال ۶۰) حدود هجده هزار نفر با او بیعت کردند تا این‌که حاکم کوفه بر کنار و عبیدالله بن زیاد به جای او برگزیده شد.
حیدری عنوان کرد: زمان شهادت مسلم بن عقیل، روز نهم ذی‌الحجه (روز عرفه) سال ۶۰ هجری قمری است، مرقد شریف آن حضرت در شهر کوفه زیارتگاه ارادت‌مندان اهل‌بیت(ع) است و در مورد جایگاه مسلم(ع) نزد امام حسین(ع)، همین بس که وقتی خبر شهادت او به حضرت (ع) رسید فرمود: «لا خَیْرَ فِی الْحَیاةِ بَعْدَکُمْ» بعد از شما خیری در زندگی نیست.
علت انتخاب مسلم بن عقیل به عنوان سفیر خاص چه بود؟
وی اضافه کرد: امانت‌داری و تعهد مسلم و سابقه درخشان و بصیرت بالای او در تبعیت از ولایت و جامعیت علمی و عملی، سبب شد که امام (ع) او را به عنوان نماینده خود برگزید و در معرّفی او به مردم کوفه نوشت «وَ انّی باعِثٌ الیکُم بِاخی وَ ابْنِ عَمّی وَ ثِقَتی مِنْ اهْلی «مُسْلِمِ بن عَقیل» لِیُعْلِمَ لی کُنْهَ امْرِکُمْ وَ یَکْتُبَ الَیَّ به ما یَتَبَیَّنَ لَهُ مِنْ اجْتماعِکُمْ.»
این کارشناس مذهبی تاکید کرد: عبارت بالا به این معناست که «همانا من برادرم و پسر عمویم و شخص مورد اعتماد اصحابم، یعنی مسلم بن عقیل را به سوی شما (مردم کوفه) می‌فرستم تا حقیقت امر شما را به من اعلام کند و آنچه از اجتماع شما برای او روشن می‌شود به من بنویسد.»
وی بیان کرد: حضرت مسلم بصیر وآگاه به زمان بود، جناب مسلم بن عقیل در حساس‌ترین شرایط هم حق را تشخیص می‌دادند و به آن عمل می‌کردند که این خود بیانگر بصیرت و آگاه به زمان بودن جناب مسلم(ع) است؛ زیرا زمانی که جان مسلم(ع) در خطر بود و ایشان در منزل جناب هانی بن عروه پناهنده شده بودند. همان زمان عبیدالله بن زیاد به بهانه احوالپرسی از جناب هانی وارد خانه ایشان شدند.
وی افزود: همه شرایط مهیا بود که جناب مسلم(ع)، عبیدالله بن زیاد را به درک واصل کند و او را بکشد امّا از این کار امتناع کردند وقتی دلیل این خودداری از قتل ابن زیاد را از ایشان سؤال کردند، جواب دادند به یاد سخنی از پیغمبر (ص) افتادم که فرمودند: «مؤمن کسی را غافلگیرانه نمی‌کشد.»
این کارشناس دینی بیان کرد: در واقع این عمل ایشان در حالی که جان خودشان در خطر بود، نشان می‌دهد که بسیار پایبند دین اسلام بوده و در عین حال دارای دانش و آگاهی بسیاری در زمینه دینی بودند.
حیدری تصریح کرد: بعد از استقرار مسلم در خانه طوعه، بلال فرزند وی که برای می‌گساری با دوستان خود بیرون رفته بود، به خانه بازگشت و از حضور مسلم در خانه مطلع شد. علی رغم تأکید مادر، موضوع را کتمان نکرد و نزد عبدالرحمن بن اشعث رفت و داستان را با او در میان گذاشت و ابن زیاد نیز از موضوع با خبر شد و در پی آن شصت یا هفتاد و به قولی سیصد تن از سربازان ویژه خود را همراه محمد بن اشعث رهسپار محل اختفای مسلم کرد.
مسلم بن عقیل شاگرد مکتب علوی
این کارشناس دینی افزود: مسلم بن عقیل، با سه امام، یعنی امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هم‌عصر بود و محضر آن بزرگواران را درک کرد، او در زمان امام علی (ع) افتخار دامادی حضرت علی (ع) را پیدا کرد و با دخترش به نام «رقیه» ازدواج کرد که به این وسیله به تربیت در دانشگاه علوی نزدیک‌تر شد.
وی گفت: به نقل مورخان در زمان حکومت امیر المؤمنین(ع)، بین سال ۳۶ تا ۴۰، از جانب آن امام متصدی برخی از منصب‌های نظامی در لشگر بوده است، از جمله در جنگ صفین وقتی که امیر مؤمنان(ع) لشگر خود را صف آرایی می‌کرد، امام حسن و امام حسین (ع)، عبدالله بن جعفر و مسلم بن عقیل را بر جناح راست سپاه خویش مأمور کرد.
این کارشناس دینی بیان کرد: در دوران امام حسن (ع) نیز، حضرت مسلم(ع) در مسیر حق بود و از با وفاترین یاران و از خواص اصحاب امام حسن (ع) به حساب می‌آمد، در دوران امام حسین (ع) نیز مسلم بن عقیل دست از محبت و حمایت از امام برنداشت و به افتخار پیشاهنگی نهضت کربلا رسید و اولین شهید کاروان حسین محسوب شد، او به همراه ۸ نفر از برادرانش، جان خود را در راه امام حسین (ع) ایثار کردند.
حیدری تاکید کرد: همه پسران حضرت مسلم(ع) در واقعه‌ی عاشورا شهید شدند، جزء دو فرزند او به نامهای محمد و ابراهیم که این دو پس از تحمل یک سال زندان فرار کردند، اما پس از مدتی دستگیر و به دست یکی از ستمکاران به نام حارث بن زیاد به شهادت رسیدند، بنابراین از نسل حضرت مسلم(ع) فرزندی باقی نماند.
وی تاکید کرد: رسول خدا در رابطه با حضرت مسلم(ع) به علی (ع) فرمودند، فرزند او (عقیل) کشته راه محبت فرزند تو خواهد شد، چشم مؤمنان بر او اشک می‌ریزد و فرشتگان مقرب بر او درود می‌فرستند.
حیدری افزود: در کتاب امالی شیخ صدوق آمده است که امام حسین (ع) در نامهای که برای کوفیان می‌فرستند می‌فرمایند: «وَ قَد بَعَثتُ إلَیکم أخی وَ ابنَ عَمّی وَ ثِقَتی مِن أهلِ بَیتی؛ یعنی کسی را به سوی شما می‌فرستم که برادر، پسر عمو و مورد اطمینان از اهل بیتم محسوب می‌شود.»
این کارشناس دینی در رابطه با زیارتنامه حضرت مسلم(ع) گفت: در زیارتنامه مسلم بن عقیل به فضایل بسیاری اشاره شده که شاید مهم ترین آن این جمله است «اَلسّلامُ عَلیک أیهَا الْعَبْدُ الصّالِحُ الْمُطِیعُ للّه وَلِرَسُولِهِ وَلاِءمِیرِالْمُؤمِنِینَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَینِ»، یعنی درود بر تو ای بنده شایسته و فرمان‌بردار خداوند و فرستاده‌اش و امیرمؤمنان و حسن و حسین(ع).
جایگاه بالای علمی حضرت مسلم(ع)
حیدری در رابطه با فقیه بودن حضرت مسلم(ع) تصریح کرد: از دیگر جنبه‌های شخصیتی مسلم بن عقیل، جایگاه بالای علمی ایشان است، هر چند گزارشات کمی در این زمینه به‌دست ما رسیده است، ولی مواردی را مشاهده می‌کنیم که این جایگاه را نشان می‌دهد برای نمونه رجال‌نویسان اهل سنت، مسلم بن عقیل را محدّثی تابعی شمرده و گفته‌اند که صفوان بن موهب از او حدیث نقل کرده است.
وی گفت: همان جایگاه نیابت خاصه‌ای که نواب اربعه نسبت به امام زمان(ع) داشتند مسلم بن عقیل همان جایگاه را نسبت به امام حسین(ع) داشته‌است، به علاوه سجایا و شاخص‌های دیگری که تنها در وجود ایشان بود.
این کارشناس دینی عنوان کرد: اگر بخواهیم شخصیت مسلم بن عقیل را واکاوی کنیم، باید او را در ردیف شخصیت‌های دینی بزرگ اسلام و بالاتر از آن‌ها محسوب کرد، چراکه مسلم بن عقیل نماینده خاص امام معصوم بوده‌اند، هم در زمان امیرالمؤمنین مورد توجه خاص حضرت بود و هم در دوران امام حسن مجتبی یار و کمک کار ایشان بودند و از یاران با وفا و برجسته آن حضرت به شمار می‌رفتند و پس از شهادت امام حسن (ع) همراه امام حسین (ع) رهسپار مکه شد.
وی یادآور شد: حضرت مسلم(ع) به عنوان نائب خاص و وکیل امام به کوفه اعزام شد و امام این اعتماد خاص را به ایشان داشت که او را به عنوان سفیر و کارشناس امور سیاسی و نظامی به کوفه فرستادند.
انتهای پیام
نظرات