هنر متعهد و یا هنر انقلابی که در سالروز شهادت شهید مرتضی آوینی آن را ارج مینهیم به شکلی از هنر گفته میشود که در خدمت آرمانها، اعتقادات، مفاهیم ملی و مذهبی است و میتواند به مخاطب در جهت درک بهتر مفاهیم ارزشی کمک کند. درواقع این شکل از هنر از سد شعار «هنر برای هنر» عبور کرده و میخواهد به انسان در جهت رشد و تعالی کمک کند، پس از انقلاب اسلامی و با وقوع هشت سال دفاع مقدس این شکل از هنر با مفاهیم و آثار دفاع مقدس درآمیخت و مفاهیمی از حماسه را نیز میتوان در شکل و شمایل آن جستوجو کرد.
هنر متعهد و انقلابی علاوه بر اینکه در سراسر کشور و در هر نقطهای که حرف از ایثار و تعهد هست، جریان دارد، در هر نقطهای و در هر فرهنگی با شاخصههای سنتی محیطی و محلی درهمآمیخته و میتوان بهطور مجزا به آثاری که در هر استان تولید شده پرداخت، در این گزارش فقط به برخی از آثار تولید شده در این زمینه پرداختهایم.
آثار تبلیغی تولید شده در قزوین در سالهای پس از انقلاب
حمیدرضا سبحانینژاد، فیلمنامهنویس در گفتوگو با ایسنا میگوید: آثار هنری در موضوع هنر انقلاب اسلامی را باید به ۲ نوع اثرگذار و تبلیغی در کوتاهمدت و فاخر دستهبندی کرد. در دوران دفاع مقدس که در شهر هر روز شهیدی را تشییع میکردند، شهید «علی تاجاحمدی» پرتره شهدا را در کمتر از یک شبانهروز نقاشی میکرد و آثاری که از او بهجای مانده بخشی از خاطره تاریخی قزوین است.
وی میگوید: در بازه زمانی یادشده سرودها جایگاه ویژهای داشتند و مسجد «راهچمن» قزوین با رهبری آقای «اصغر ارداقیان» سرودهای محبوب و معروفی را ساخت که حتی در محضر امام خمینی (ره) هم اجرا شد و مورد استقبال همه مردم در کشور قرار گرفت و افرادی که در آن گروه سرود بودند امروز از اثرگذاران این استان محسوب میشوند.
سبحانینژاد که به تازگی مجموعه «سنجرخان» به نویسندگی وی روی آنتن رفته است، بیان میکند: آثار نمایشی متعددی با مفاهیم ایثار، آرمانخواهی و حماسه در این سالها و با هویت انقلاب اسلامی توسط مرحوم «علی ملازینل«، مرحوم «ابراهیم فرخمنش»، استاد «محمدعلی حضرتی» و استاد «امیر عاملی» روی صحنه نمایش رفته است؛ «سعید حاجیمیری» که فرزند قزوین است تهیهکنندگی اثری همچون «لیلی با من است» را بر عهده داشت، اثری ماندگاری که در حوزه دفاع مقدس درخشید و از آثار حاجیمیری میتوان به فیلم «آتش در خرمن» اشاره کرد، این فیلم به کارگردانی حاجیمیری اولین فیلم با محوریت نقش نوجوانان در دفاع مقدس است و از این منظر کار ویژهای محسوب میشود.
این فیلمنامهنویس خاطرنشان میکند: در حوزه تاریخ شفاهی نیز در این سالها شاهد تولید آثار قابل توجهی در حوزه زندگینامه شهدا، زندگی مادران و همسران شهدای قزوینی توسط افراد مختلفی بودهایم، یکی از افراد فعال در این حوزه «روحالله شریفی» است که توانسته تعداد زیادی کتاب در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس منتشر کند، یکی از آخرین آثار او «روزهای پیامبری» است در جشنوارههای ملی نیز مورد توجه داوران قرار گرفته است.
به گزارش ایسنا کتاب «یادت باشد» از «رسول ملاحسنی» که درباره شهید مدافع حرم «حمید سیاهکالی مرادی» است نیز از جمله آثاری محسوب میشود که در سالهای اخیر توانسته مورد استقبال مخاطب عام قرار بگیرد و چندین بار تجدید چاپ شود.
هنر نمایش، متعهد و پیشرو پس از انقلاب
صحنه نمایش و هنرهای تصویری همواره میتوانند برای عامه مردم قابل توجه و جذاب باشد، صحنه تئاتر در سالهای پس از انقلاب اسلامی همواره در مراسم آیینی و ملی توانسته بهخوبی نقش ایفا کند و به گفته سید ابوالقاسم قوامی، یکی از هنرمندان تئاتر در قزوین، تئاتر «شاید باران شدی» که سال گذشته در قزوین اجرا شد از جمله آثار نمایشی متعهد و یک تئاتر قابلقبول در حوزه نمایشنامه، طراحی، کارگردانی و اجراست که در قزوین به اجرا درآمد.
قوامی به ایسنا میگوید: این نمایش قصه خوبی داشت که در آن زندگی فردی را شاهد بودیم که در دوران طاغوت در جریان مبارزات انقلابی قرار داشت و لذا داستان بخشی از تاریخ را به ما نشان داد، شخصیت اصلی در زندگی عشق را تجربه کرد و در ادامه با رخ دادن جنگ تحمیلی در این زمینه بهعنوان خلبان حضور یافت و در نهایت علاوه بر روایت بخشی از جنگ تا پایان کار او که شهادت بود با کاراکتر همراهی کردیم، لذا «شاید باران شدی» در قواره یک اثر نمایشی متعهدانه و فاخر بود.
آثار خلق شده برای کودک و نوجوان در قزوین
کودکان و نوجوانان امروز آیندهسازانی هستند که اگر بتوانیم خوراک فرهنگی خوبی را در اختیار آنها قرار دهیم و جهانبینی آنها را با آثار فاخر به توسعه برسانیم در واقع آینده کشور را تضمین کردهایم و در قزوین در این حوزه و در خدمت هنر انقلاب اسلامی آثار خوب و فاخری تولیدشده است.
مهدی مردانی، از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان در قزوین به ایسنا میگوید: در قزوین در حوزه شعر و داستان کودک و نوجوان آثار خوبی تولید شده و در این حوزه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس نیز به میدان آمده و طی سالیان مجموعه آثار خوبی از «خاتون حسنی» و «مجید شفیعی» دیده ایم.
به گزارش ایسنا، آثاری همچون «جنگ سالها است که تمام نشده»، «باران در خیمه» و «مثل قلب پروانه» از جمله مجموعههای شعر کودک و نوجوان است که به قلم مهدی مردانی خلق شده و ازجمله آثار مطلوب در زمینه محتوای ارزشی و انقلابی محسوب میشود، آثاری که موفق شدهاند در جشنوارههای مختلف ملی نیز توجه اساتید و داوران را به خود جلب کنند.
آثار تجسمی تولیدشده با محتوای هنر متعهد
هنرهای تجسمی، پس از انقلاب اسلامی دستخوش تحول قابلتوجهی بود و به هنری پیشرو و سرشار از مفاهیمی نظیر مقاومت و ایثار تبدیل شد، به گفته «محمد رازقی» که از هنرمندان طراح و گرافیست قزوینی است، بسیاری از هنرمندان در این زمینه آثار خاطرهانگیزی را خلق کردهاند که در سطح ملی و بینالمللی درخشیده است.
وی با اشاره به آخرین اثر قابل توجه حوزه هنر انقلابی، به ایسنا میگوید: «بهنام شیرمحمدی» که نقاش و تصویرگر است و بارها آثاری با مفاهیم ملی و مذهبی از او دیدهایم و توانسته نگاهها را به خود جلب کند اخیراً اثری با موضوع عملیات «طوفانالاقصی» خلق کرده است که میتوان این اثر را یک کار شاخص در حوزه هنرهای تجسمی که در قزوین خلق شده، دانست.
رازقی ادامه میدهد: آرمان فلسطین برای ما یک موضوع انسانی، مذهبی و ایدئولوژیک است و با در نظر گرفتن این شاخصهها اثر مذکور توانسته همه نکات را در دل خود جای دهد و به همین علت نیز در جشنواره ملی «ایثار» در کشور و در نمایشگاه «طوفان الفن» در لبنان که با موضوع مقاومت برپاشده بود نظرها را به خود جلب کرد و مورد تقدیر قرار گرفت.
به گزارش ایسنا، امروز دیگر روزگاری که هنر یک کالای تجملی و آن هم در خدمت قشر برخوردار بوده گذشته است، امروز هنری میتواند موفق باشد، میتواند در یادها بماند که گرهای از مردم بگشاید، صدای مردم باشد و به رشد و تعالی انسان کمک کند و امروز هنر در خدمت انقلاب اسلامی سازنده است و وامدار آرمانهایی است که انقلاب اسلامی با شکل گرفتنش به مردم در سراسر جهان هدیه داد.
با نگاهی به روند تحول هنر بهخصوص در سینما میبینیم که هنوز هم در سراسر دنیا اثری موفق است که از حماسههای یک کشور، اوج و فرودها و اسطورهها سخن بگوید، در این راستا هنر تراز انقلاب اسلامی میتواند در قلههای افتخار بایستد همانطور که محتوای هنری تراز انقلاب که در قزوین تولیدشده توانسته است اثرگذار باشد.
انتهای پیام
نظرات