در کاشمر نیز آئین قنبرخوانی همه ساله در روز ۲۱ ماه مبارک رمضان همزمان با روز شهادت شیر خدا حیدر کرار حضرت علی (ع) با حضور دسته‌جات عزاداری و مردم سوگوار منطقه برگزار می‌شود.

این آئین مذهبی که دارای قدمتی دیرینه و حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال است، یکی از مراسم عزاداری‎ باشکوه مردم کاشمر محسوب می‌شود و به گواه کارشناسان مراسم آئینی، قنبرخوانی یکی از قدیمی‌ترین گونه نمایش‌های آهنگین و ابتکاری ایرانیان است.

یک پژوهشگر آئینی خراسان رضوی در این خصوص در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: قنبر خوانی آئینی مذهبی است که در روز ۲۱ ماه مبارک رمضان و بعضاً در شب‌های قدر که مصادف با ضربت خوردن حضرت علی (ع) و ایام شهادت ایشان است، در این منطقه اجرا می‌شود.

محمد ناصری با بیان اینکه در دهه‌های گذشته این آئین در حسینیه حیدری کاشمر اجرا می‌شد اما چند سالی است که قنبرخوانی در روز شهادت حضرت علی (ع) بعد از نماز ظهر و عصر در محل مسجد جامع، همراه با برپایی مراسم سخنرانی و عزاداری دسته‌جات و با حضور مردم سوگوار، توسط چند تن از تعزیه‌خوانان برگزار می‌‎شود.

وی افزود: در گذشته‌های دور، دراویش پرده‌خوان و تعزیه‌خوان این آئین را اجرا می‌کردند و امروزه قنبرخوانی نام گرفته‌است.

او که خود از پیشکسوتان هنر تعزیه در خراسان رضوی است، ادامه داد: تعزیه‌خوانی منطقه کاشمر بسیار غنی است و آئین قنبر خوانی این شهر در سال ۹۱ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

ناصری با بیان اینکه آئین قنبرخوانی قدمتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساله دارد که باشکوه خاصی همه ساله در کاشمر و در روز ۲۱ ماه رمضان بعد از نماز ظهر و عصر در محل مسجد جامع اجرا می‌‎شود؛ گفت: قنبرخوانی، یکی از قدیمی‌ترین گونه نمایش‌های آهنگین و ابتکاری ایرانیان است که تلفیق هنر موسیقی و نمایش به خدمت آیین‌های دینی آمده است.

پژوهشگر آئین‌های مذهبی در خراسان رضوی اذعان کرد: هرچند از زندگی و دوران عمر قنبر، اطلاع زیادی در دست نیست و فقط نقل‌های کوتاه تاریخی و حکایت‌هایی از او در کنار علی (ع) و خاندانش نقل شده، اما بر اساس آنچه برخی پژوهشگران می‌گویند، قنبر یک ایرانی است که در جنگ اسیر می‌شود.

وی به شخصیت قنبر غلام حضرت علی (ع) اشاره کرد و گفت: در این جنگ یکی از شروط زنده ماندن ایرانیان و اسراء این بوده که باید غلام اعراب شوند اما قنبر که نمی‌خواسته غلام اعراب شود، خود به یکی از جوانان عرب در بازار برده‌فروش‌ها، پیشنهاد خریدش را می‌دهد و بعد از مدتی متوجه می‌شود فردی که او را خریداری کرده حضرت علی (ع) است.

 ناصری گفت: از آن به بعد قنبر در بسیاری از جنگ‌ها همراه حضرت علی (ع) است و تا پایان عمر نیز مرید خاندان اهل‌بیت باقی می‌ماند و پس از شنیدن خبر شهادت حضرت علی (ع)، سریع راهی خانه حضرت می‌شود. زمانی که به سر کوچه حضرت علی (ع) می‌رسد، شروع به خواندن اشعاری و رجزخوانی می‌کند و پس از رسیدن قنبر به درب خانه حضرت، خشت‌هایی که در اطراف است را برمی‌دارد و همراه با شعر و مرثیه به سر خود میزند و از هوش می‌رود.

  این پژوهشگر آئین‌های مذهبی یادآور شد: پس از شهادت امام حسن (ع) بنی‌امیه تمامی مریدان ایشان از جمله قنبر را دستگیر و روانه زندان می‌کند و او در حادثه کربلا نیز به دلیل زندانی بودن، حاضر نیست اما پس از شهادت امام حسین (ع)، قنبر آزاد می‌شود و به خدمت امام زین‌العابدین (ع) در می‌آید.

وی گفت: قنبر یکی از اصحاب وفادار حضرت علی (ع) است و چون حاضر نبود به ایشان ناسزا بگوید توسط حُجاج حاکم وقت دوران بی امیه به شهادت رسید.

ناصری اجرای این نوع آئین‌ها را جزئی از فرهنگ شیعه معرفی کرد و گفت: بنا به پژوهش‌های انجام شده تاکنون دو روایت در خصوص قبر قنبر به دست آمده یکی اینکه در بغداد و در محله معروف به قنبر علی است و دیگری اینکه در نیشابور که نوادگانش در این محل خاک هستند و معروف به محله قنبر علی است.

ناصری افزود: پس از به شهادت رسیدن قنبر، ایرانی‌ها از آواها و مرثیه‌های وی استفاده کردند و با ادغام با موسیقی و آواهای و مرثیه‌های ایرانی، نمایشی مذهبی به نام قنبرخوانی را تهیه کردند و نوعی نمایش موسیقیایی، آئینی در اشکال آوازی است و شرح حال او و ارادتش به مولاامیرالمومنین (ع) است و دارای غنای مذهبی و تاریخی است.

  وی یادآور شد: سابقه این تعزیه به دوران رواج تشیع در ایران می‌رسد و هنوز هم قنبر خوانانی هستند که قنبرخوانی را سینه به سینه آموخته‌اند و حدیث عشق قنبر به مولا را در ماه رمضان برای عشاق و ارادتمندان به این امام همام بازگو می‌کنند.

انتهای پیام