پارک ملی بوجاق در استان گیلان، در شهرستان آستانه اشرفیه و در شهر کیاشهر قرار گرفته و مساحت آن سه هزار و ۴۳۳ هکتار است.
ارتفاع این منطقه به طور متوسط ۲۲ متر پایین‌تر از سطح دریای آزاد است. این پارک از سمت شرق به تأسیسات صدا و سیما و روستای امیرکیاسر و از غرب به رودخانه اشمک و شهر زیباکنار، از جنوب به شهر کیاشهر و از سمت شمال به دریای خزر محدود می‌شود و راه دسترسی به منطقه از طریق جاده آسفالته کیاشهر به زیباکنار و کیاشهر به امیر کیاسر است که از مجاورت محدوده مورد مطالعه عبور می‌کند.
شناسایی ۳۱۲ گونه گیاهی در تالاب بوجاق
حدود ۳۱۲ گونه گیاهی از ۹۱ جنس و ۲۱ تیره تاکنون در تالاب بوجاق شناسایی شده است که این تعداد، بیش از ۲۲ درصد از گیاهان پارک ملی بوجاق را شامل می‌شوند.
شناسایی ۳۲۱ گونه پرنده در تالاب بوجاق
۳۲۱ گونه پرنده تاکنون در تالاب بوجاق شناسایی شده که بیش از ۲۲ درصد از پرندگان پارک ملی بوجاق را شامل می‌شوند، از این تعداد ۲۲ گونه آبزی، ۲۲ گونه کنار آبزی و ۱۳ گونه خشکی زی می‌باشند. بیشترین غنای گونه‌ای پرندگان در فصل زمستان در تالاب بوجاق دیده می‌شود، به طوری که ۲۱ درصد پرندگان این تالاب، مهاجر زمستانه، ۱۲ درصد مهاجر عبوری، سه درصد بومی (ساکن) و سه درصد مهاجر تابستانه هستند. بیشتر جمعیت پرندگان نیز در فصل زمستان در این تالاب دیده می‌شوند. این پرندگان اغلب شامل گونه‌های تیره مرغابیان می‌باشند. از جمله فراوان‌ترین پرندگان آبزی در تالاب بوجاق در فصل زمستان، اردک سرحنایی، چنگر، خوتکا و اردک ارده‌ای است.
۲۲ گونه ماهی شناسایی شده در تالاب بوجاق
تاکنون در تالاب بوجاق ۲۲ گونه ماهی شناسایی شده است که بیش از ۱۱ درصد از ماهیان گیلان را شامل می‌شوند. یک گونه از این ماهیان (کپور معمولی) در فهرست گونه‌های تهدید شده قرار دارد و چهار گونه نیز به نام‌های سفید کولی، رفتگر ماهی خزری، گل آذین ماهی و گاوماهی بینی لوله‌ای در فهرست گونه‌های در معرض تهدید جهانی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) قرار دارند. بیشترین تنوع گونه‌ای در بین ۹ تیره ماهیان تالاب بوجاق متعلق به تیره کپور ماهیان با ۱۴ گونه است.
مشاهده ۳۳ گونه پستاندار در محدوده پارک ملی بوجاق
تاکنون ۳۳ گونه پستاندار در محدوده پارک ملی بوجاق شناسایی شده، شنگ تنها پستاندار این پارک است که در داخل تالاب بوجاق دیده می‌شود. مشاهده نمایه‌های فراوان از این گونه در حواشی این تالاب و نقل قول محیط بانان پارک از مشاهده شنگ در تالاب و حمله به دستجات پرندگان مهاجر آبزی حکایت از آن دارد که تالاب بوجاق یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های این گونه در منطقه است و برآورد می‌شود، جمعیت مناسبی از شنگ در این تالاب زیست می‌کند.
با توجه به وضعیت جمعیتی و حفاظتی شنگ در مقایسه با اغلب پستانداران این پارک در دنیا و ایران، شایسته است این تالاب به منظور حفاظت از این گونه چتر مورد توجه بیشتر قرار گیرد. در صورت حمایت و حفاظت از این گونه و اجرای برنامه‌های عملی مناسب، در سایه حفاظت از شنگ از سایر مهره‌داران تالاب نیز به نحوی حفاظت می‌شود.
حدود ۹۲ درصد از پستانداران پارک نیز در حواشی این تالاب دیده و گزارش شده‌اند؛ فک، تنها پستاندار در خطر انقراض جهانی پارک ملی بوجاق است که هیچ گونه وابستگی به تالاب بوجاق و بوم سازگان‌های آبی شیرین ندارد.
تالاب بین‌المللی بوجاق، تالابی با کارکردهای علمی و آموزشی
رئیس اداره حفاظت و احیاء تالاب‌های استان گیلان امروز ۷ فروردین ماه در گفت‌وگو با ایسنا درباره ارزش‌ها و کارکردهای تالاب، اظهار کرد: ارزش‌های هیدرولوژیکی تالاب‌ها شامل تأمین آب برای تولید برق، آبیاری و شرب، کنترل سیلاب و حفظ جریان آب در دوران خشکسالی، تغذیه آب‌های زیرزمینی، تعدیل آب و هوا است.
عباس حسن‌پور افزود: ویژگی‌های هیدرولوژیکی و ریخت شناسی و جنبه حفاظتی تالاب بوجاق به دلیل موقعیت آن نسبت به دریای خزر، به گونه‌ای است که هیچ گونه کارکرد هیدرولوژیکی وجود ندارد و ارزش‌ها و کارکردهای تالاب بوجاق شامل کارکردهای بیولوژیک/ اکولوژیک و اقتصادی _ اجتماعی است.
وی با اشاره به کارکردهای علمی و آموزشی تالاب، گفت: منطقه مورد نظر به دلیل تنوع اکوسیستمی و حضور گونه‌های جانوری و گیاهی ارزشمند بستر مناسبی برای پژوهش و انجام فعالیت‌های آموزشی فراهم آورده است.
ایجاد مراکز آموزشی مرتبط با علوم محیط طبیعی در کیاشهر
رئیس اداره حفاظت و احیاء تالاب‌های استان گیلان تصریح کرد: حضور گردشگر در منطقه، با برنامه‌ریزی صحیح می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز تفرجی، فرصت مناسبی برای آگاهی از اهمیت منطقه به لحاظ زیستگاهی و شناسایی گونه‌های ارزشمند گیاهی و جانوری برای گردشگران ایجاد کند.
حسن‌پور افزود: وجود مراکز آموزشی مرتبط با علوم محیط طبیعی در شهرستان‌های نزدیک به کیاشهر مانند آستانه و لاهیجان، فرصت مناسب دیگری برای افزایش توان علمی دانشجویان و یادگیری در بستر طبیعی است.
وی با بیان اینکه هیچ نوع برنامه‌ریزی برای استفاده پایدار از محیط به منظور آموزش و آگاهی رسانی مخاطبین در کل محدوده پارک ملی بوجاق در نظر گرفته نشده است، خاطرنشان کرد: وجود مرکز بازدیدکنندگان و برج پرنده نگری به دلیل اهمیت زیستگاهی تالاب بوجاق به لحاظ حضور پرندگان آبزی و کنار آبزی می‌تواند علاوه بر رسیدن به اهداف آموزشی و پژوهشی، به حضور با برنامه‌ی گردشگر کمک قابل توجهی کند و به لحاظ مدیریتی منجر به ساماندهی حضور افراد در محدوده پارک ملی بوجاق شود.
انتهای پیام
نظرات