دوم فروردین ماه سال ۱۳۴۲ حمله حکومت شاه به مدرسه فیضیه بود که جرقه انقلاب اسلامی را روشن کرد، این ماجرا نقطه عطفی برای اتحاد مردم با روحانیت علیه حکومت پهلوی شد.

اگر بخواهیم یک نقطه آغاز برای انقلاب اسلامی در نظر بگیریم، باید در دوم فروردین ۱۳۴۲ دنبال آن بگردیم، روزی که اتحاد مردم با روحانیت رقم خورد و در نهایت انقلاب اسلامی متولد شد.

مصادف با مراسم سوگواری امام صادق (ع) در مدرسیه فیضیه، عده‌ای سرباز و نیروهای ویژه شهربانی به مدرسه فیضیه حمله کردند که منجر به زد و خورد با روحانیون شد و در نهایت خود محمدرضا شاه در صحن حرم حضرت معصومه(س) شروع به سخنرانی کرد و روحانیون را ارتجاع سیاه نامید اما غافل از اینکه در واقع با این کار شاه خود را از چشم مردم و روحانیون انداخت.

مسئله مهم در پیروزی انقلاب، حضور علما در کنار مردم بود

کاظم باقری دانشیار گروه علوم سیاست پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا درباره اتفاقات ماجرای فیضیه قم گفت: یکی از مسائل مهم در روند انقلاب اسلامی، حضور علما در کنار مردم بود، با توجه به توانمندی بالای روحانیت، حکومت شاه همواره تلاش داشت که روحانیت را با خود همراه کند. اما کارهایی که شاه انجام می‌داد از منظر علمای دین و مراجع، خلاف شرع شناخته می‌شد و مخالفت‌های روحانیون با شاه روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شد.

وی ادامه داد: نقطه اوج مخالفت روحانیت با حکومت، لایحه انجمن‌های ایالتی و رفراندوم انقلاب سفید شاه بود که روحانیت و در صدر آن امام خمینی(ره) در برابر حکومت مقاومت کرد و این وضعیت منجر به عصبانیت شاه از روحانیت شد. حتی زمانی که شاه به حرم حضرت معصومه(س) آمد و سخنرانی کرد هیچ کدام از مراجع به استقبال او نرفتند و برای نشان دادن عصبانیت خود، روحانیت را ارتجاع سیاه نامید و از روحانیون به زشتی یاد کرد و روحانیون را تهدید به سرکوب اعتراضات کرد.

باقری افزود: تمام مسائل گفته شده مقدماتی شد تا در دوم فروردین سال ۱۳۴۲ که همزمان با مراسم سوگواری امام صادق (ع) در فیضیه قم است، عوامل حکومتی نظم مراسم سوگواری را بهم زدند و مقدمات سرکوب خونین را در فیضیه فراهم کردند و با توجه به همین وضعیت، امام (ره) عید ۱۳۴۲ را تحریم کرد و هدف اجانب را قرآن و روحانیت خواند و اعتقاد داشت که اجانب با همکاری این دولت قصد از بین بردن قرآن و پایمال کردن روحانیت را دارند، از همین رو امام عید را عزا اعلام کرد تا مسلمانان را از خطرهایی که برای قرآن و کشور وجود دارد آگاه کند.

وی ادامه داد: امام(ره)‌ تحولی ایجاد کرد که در ادامه ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ هم در میان جمیعت انبوه اعلام کرد که شاه و اسرائیل اساس گرفتاری ملت ماست، این اعلام نشانگر نگاه تیزبینانه امام(ره) بود که نفوذ اسرائیل را در درستگاه حکومتی می‌دید. تمام عوامل یاد شده، منجر به سرکوب در فیضیه شد و در ادامه هم در ۱۳ خرداد ۱۳۴۲ امام سخنرانی اعتراضی کرد و همین مسئله موجب دستگیری امام (ره) و انتقال به زندان قصر شد که مدتی هم در حبس بود اما منجر به اعتراض مردم و علما در قم و سایر شهرها شد که در نهایت قیام ۱۵ خرداد را رقم زد.

باقری با اشاره به تاثیر حمله به فیضیه قم در رویارویی مردم با شاه اظهار کرد: حمله به فیضیه قم، نقطه رویارویی مردم و روحانیت با حکومت بود. در یک نگاه تاریخی نهضت اسلامی از ۲ فروردین به ۱۳ خرداد و در نهایت ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ انتقال یافت و مقدمات یک شورش همگانی علیه حکومت را شکل داد که این شورش‌ها منجر به تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه و عراق در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ شد و همچنین در سخنرانی‌ ۱۳ خرداد، حکومت پهلوی را با حکومت بنی امیه مقایسه کرد و هر دو را ضد اسلام شناخت.

وی ادامه داد: امام (ره) خطرات این دو حکومت را برای ایران و اسلام هشدار داد و با نگاه دور اندیشی، نقش اسرائیل را برای نابودی اسلام گوشزد کرد و در همین سخنرانی‌ها شاه را بدبخت معرفی کرد و شاه را نصیحت کرد که سرنوشت پدرش برای او تکرار نشود و مجموعه این حوادث نشانگر سرآغازی برای اقداماتی علیه شاه شد که در نهایت قیام ۱۵ خرداد و آگاهی مردم، منجر به انقلاب ۱۳۵۷ شد.

باقری بیان کرد: درسی که ما می‌توانیم از این حادثه بگیریم این است که دشمن همیشه از مرکز اقتدار، یعنی روحانیت چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب ترس داشته است و همیشه تلاش می‌کند که این نیروی مقتدر را با چالش مواجه کند، برای اینکه روحانیت همواره با مردم بوده، چرا که این همراهی می‌تواند سرآغاز خیر و برکت برای جامعه اسلامی باشد و همانطور که مشاهده می‌کنید رهبر انقلاب و امام خمینی(ره) همواره بر حضور مردم در مسائل مختلف تاکید داشته‌اند.

دانشیار گروه علوم سیاست پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان حادثه فیضیه را نقطه عطفی برای آغاز نهضت انقلاب اسلامی دانست که منجر به سخنرانی در ۱۳ خرداد و قیام خونین شد و پیروزی انقلاب اسلامی را رقم زد.

انتهای پیام