حجت‌الاسلام و المسلمین دهقانی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تبریک به نیکوکاران و دست‌اندرکاران امر احسان و نیکوکاری و گرامیداشت این روز، عنوان کرد: توجه به امر احسان، نیکوکاری، خیریه و کار خیر در روایات دینی و مذهبی ما موج می‌زند، گاهی یک امری را اگر بخواهیم از منظر دین به آن نگاه کنیم باید به دنبال احادیث مربوط به آن بگردیم اما موضوع احسان و نیکوکاری در سراسر دین اسلام برآن تاکید ویژه شده و آیات و روایات فراوانی در این خصوص وجود دارد.

وی افزود: قرآن کریم، کار خیری که با اموال انجام می‌شود را جهاد می‌داند، همچنین خداوند به پیامبر می‌فرماید "خذ من اموالهم صدقه یطهرهم" در واقع  اگر کسی از مالش صدقه بدهد با این کار جان و نفسش را از آلودگی‌ها پاک می‌کند.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: زکات و کمک به ایتام، همه این‌ها از مصادیق احسان مالی است، اصل احسان و نیکوکاری به طور کلی در دین ما امری نیست که به سختی به دنبال روایات و آیات مربوط به آن بگردیم.

دهقانی با بیان اینکه کشور ما طبق آمارهای بین‌المللی در میزان و کمیت احسان و نیکوکاری جزء کشورهای پیشرو و نخست است، گفت: این امر در حوزه و سطح استانی نیز به وضوح قابل توجه است و مصادیق آن در دوران کرونا طبق گزارش‌هایی که مراکز خیریه استان قم ارائه می‌دادند قابل مشاهده بود، در واقع با وجود تعطیلی یا کم درآمد شدن برخی مشاغل امر احسان و نیکوکاری نه تنها کم نشد بلکه این کمک‌ها مضاعف بود.

وی تاکید کرد: به دلیل تفاوت‌های فرهنگی ممکن است آمارهای بین‌المللی از آن چیزی که از حوزه خیر و احسان از کشور ما ارائه می‌دهند کمتر از میزان واقعی آن باشد، براساس آمار ارائه شده کمک‌های مردمی از پیش‌بینی سازمان‌های متولی مراکز مردم نهاد در پایان ۱۱ ماهه امسال در استان قم بیشتر بوده است.

دهقانی عنوان کرد: نظام‌های اقتصادی دنیا براساس مبانی خود به دلایلی که در مکاتب‌ آن‌ها وجود دارد به خیر و احسان روی آوردند، ما در خوب بودن اصل خیر و احسان با آن‌ها یکسان و مشترک هستیم اما شرایط این احسان و نیکوکاری باید از منظر دین اسلام بررسی و رعایت شود.

این کارشناس دینی تصریح کرد: در واقع همه آنچه که مربوط به خیر و احسان است را باید از دین به آن نگاه شود و به عنوان یک الگو آن را مطرح کنیم، احسان و نیکوکاری در دین ما به عنوان یک ابزار برای رشد انسان است اگر این نباشد اساسا دین آن را خیر و احسان نمی‌داند.

دهقانی اضافه کرد: در دین مسیری برای رشد انسان وجود دارد، در این مسیر انسان ممکن است به مشکل برخورد کند در این مسیر دیگران باید به او احسان کنند و یا اینکه اگر مانعی برای رشد او به وجود بیاید باید احسان و نیکوکاری انجام شود.

برخی کشورها از احسان و نیکوکاری برای جلوگیری از اختلال نظام اقتصادی سوءاستفاده می‌کنند

این کارشناس دینی بیان کرد: در برخی فرهنگ‌ها و کشورهای غیر اسلامی وقتی چیزی برای عرضه و بهایی برای تقاضا ندارند در نظام عرضه و تقاضا نمی‌توانند قرار بگیرند، اگر تعداد این افراد زیاد شود در این چرخه مشکل ایجاد می‌شود که در این نقطه، خیر و احسان را مطرح می‌کنند تا به این افراد کمک شود که نظام اقتصادی‌شان بهم نریزد.

وی تاکید کرد: در همه تعابیری که در دین وجود دارد همانند صدقه، خمس، انفاق، صدقه و زکات یا خودشان مستقیما معنای کلمه‌شان این است که فرد باید رشد پیدا کند یا همین انفاق در جایی معنا دارد که فرد دیگری را رشد دهد و یک حفره و نیازی را پر کند و یا اینکه کلمه اگر این معنا را ندارد اما موارد مصرف آن در دین به‌طوری تعریف شده است که باید منجر به رشد یک فرد شود در نتیجه صدقه و امثال این‌ها در دین ما متفاوت از خیر و احسانی است که در دنیا مطرح می‌شود.

دهقانی افزود: در امور خیر و احسان به شرایط و مسائلی که در دین ما مطرح است آنطور که باید توجه نمی‌شود، ظواهر و اشکال آن به روز و متفاوت شده است، اما نظام توزیع آن با ایراداتی همراه است به طور کلی یک نظامی برای خیر و احسان در دین وجود دارد که متاسفانه مورد توجه مسلمانان جهان از جمله کشور ما قرار نگرفته و براساس تعالیم اسلامی به روز نشده‌ است.

وجود متکدیان خیابانی، نشانه خلل در نظام خیر و احسان جامعه است

وی درباره کمک به نیازمندانی که در خیابان به مردم مراجعه می‌کنند، تصریح کرد: اینکه هنوز به اینگونه موارد و به این شکل در جامعه برخورد می‌کنیم و این نوع نیازمندان وجود دارند از نشانه‌های همین مسئله‌ای است که پیش از این اشاره شد، یعنی نظام خیر و احسان در سطح کشور وجود ندارد.

وی ادامه داد: این مسئله دو بعد اجتماعی و فردی دارد که در بعد اجتماعی باید کمک به دیگران منجر به رواج تکدی‌گری نشود یعنی کمک ما موجب این نشود فرد بجای کارکردن ترجیح دهد با تکدی‌گری به درآمد بیشتری برسد، البته در این میان افرادی از جمله روحانیون که به دلیل اقتضای روحانیت و جلوه معنوی که در سطح جامعه دارند بهتر است کمکی را به این افراد داشته باشند تا آثار سوء اجتماعی نداشته باشد اما عموم مردم نباید این کار انجام دهند چرا که منجر به رواج تکدی‌گری خواهد شد.

کمک به متکدیان آری یا خیر؟

دهقانی گفت: توجه به این نکته ضروری است که نباید با فکر به این موضوع که کمک به برخی نیازمندان موجب رواج تکدی‌گری می‌شود به هیچ نوع نیازمندی کمک مالی نکنیم، این برخلاف سنت اسلامی است بنابراین همانطور که در بعد اجتماعی نباید تکدی‌گری در جامعه رایج شود در بعد فردی نیز نباید ما به بخل دچار شویم.

وی تصریح کرد: بنابراین اگر فردی برای کمک در خیابان به کسی مراجعه کرد اگر می‌تواند از راهی یقین حاصل کند که فرد هم اکنون واقعا نیازمند است مثلا در این شهر به دلیل سرقت اموال و کیف آن فرد او واقعا محتاج شده است قطعا باید به او کمک کند اما اگر مطمئن نیست برای رشد فردی خودش هم که شده همان مبلغ را به فرد نیازمندی که خود او می‌شناسد و یا به مراکز خیریه ارائه کند.

انتهای پیام