به گزارش ایسنا، در طراحی محصولات رایانه‌ای مانند وبسایت‌ها، نرم‌افزارها و سیستم‌های اطلاعاتی، دیدگاه کاربران در مورد نحوه استفاده از این محصولات اهمیت زیادی دارد و میزان رضایت کاربران و تجربه مثبت آن‌ها از این محصولات در استقبال از محصولات رایانه‌ای تعیین کننده است.
ارزیابی رضایت کاربران و سنجش تجربه کاربران از تعامل با محصولات رایانه‌ای نیازمند به‌کارگیری روش‌های پژوهشی خاص و ابزارهای ویژه است. بر همین اساس ایرانداک با همکاری آزمایشگاه تعامل انسان و اطلاعات دانشگاه خوارزمی با برگزاری مدرسه زمستانی «تعامل انسان و اطلاعات» روش‌های پژوهش و ارزیابی محصولات رایانه‌ای از دیدگاه کاربران را آموزش می‌دهد.
محمد زره‌ساز، مدیر علمی مدرسه تعامل انسان و اطلاعات، در مورد نحوه ارزیابی محصولات رایانه‌ای گفت: زمانی که محصولات رایانه‌ای مانند وبسایت، نرم‌افزار، سیستم‌های اطلاعاتی و ... طراحی می‌شوند، نیازمند ارزیابی هستند. برخی از این ارزیابی‌ها فنی هستند و محصولات از نظر سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و جنبه‌های مختلف بررسی می‌شوند. برخی ارزیابی‌ها نیز باید بر اساس نظر کاربران و مشتریان آن محصولات باید انجام شود.
وی با بیان اینکه دیدگاه کاربران می‌تواند در طراحی محصول به‌ویژه در مراحل اولیه طراحی تعیین کننده باشد، اظهار کرد: ارزیابی نظر کاربران و مشتریان موضوعی است که در دنیا متداول است ولی در کشور ما خیلی به این امر توجه نمی‌شود. به همین دلیل معمولاً محصولاتی طراحی می‌شود که اشکالات و ایرادات تعاملی زیادی دارند و کاربرپسند نیستند، در نتیجه مورد توجه و اقبال مخاطبان قرار نمی‌گیرند.
مدیر علمی مدرسه تعامل انسان و اطلاعات در مورد برگزاری این مدرسه در ایرانداک گفت: ما در سال جاری آزمایشگاه تعامل انسان و اطلاعات را در دانشگاه خوارزمی راه‌اندازی کردیم. با توجه به اهمیت این موضوع و ضرورت آشنایی با این حوزه پژوهشی تصمیم گرفتیم که مدرسه‌ای را برای آموزش روش‌های نوین پژوهش و ارزیابی محصولات رایانه‌ای طراحی کنیم.
وی در مورد مخاطبان این دوره آموزشی توضیح داد: افرادی که مد نظر داشتیم در این مدرسه شرکت کنند، پژوهشگران و دانشجویان علاقه‌مند به پژوهش در این حوزه، مدیران و کارشناسان فناوری اعم از برنامه‌نویسان، کارشناسان توسعه نرم افزار، کارشناسان تست و تحلیل سامانه‌ها و نرم‌افزارها، مدیران وبگاه‌ها در سازمان‌ها، موسسه‌ها، شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات و دانشجویان علاقه‌مند به فعالیت در موسسه‌ها و شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات، به عنوان ارزیاب سیستم بودند.
زره‌ساز خاطرنشان کرد: در این دوره با رویکرد حمایتی تعدادی از دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری علاقه‌مند به این حوزه از دانشگاه‌های مختلف تهران را به صورت رایگان در این مدرسه ثبت‌نام کردیم.
*روش‌های مختلف ارزیابی تجربه کاربران از محصولات رایانه‌ای
عضو هیئت‌علمی و سرپرست آزمایشگاه تعامل انسان و اطلاعات دانشگاه خوارزمی در مورد موضوعات مطرح شده در این دوره آموزشی گفت: در این دوره بعد از ارائه بحثی در مورد شرایط و ویژگی‌های پژوهش و ارزیابی در حوزه تعامل انسان و اطلاعات، روش‌های نوین پژوهش و ارزیابی در این حوزه از جمله روش «بلند اندیشی»، «ردیاب چشمی»، «روش‌های شناختی»، «ارزیابی اکتشافی»، «داستان‌سرایی دیجیتال»، «تجزیه تحلیل نقش ذی‌نفعان» و... توسط پژوهشگران متخصص در این حوزه آموزش داده شد. همچنین آموزش نحوه استفاده از نرم‌افزارهای ثبت تجربه کاربران مانند «مورائه» نیز ارائه شد.
وی افزود: در پایان این دوره نیز استاد پیشکسوت این حوزه دکتر رحمت الله فتاحی؛ استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد جمع‌بندی مباحث را داشت.
*تجربه کاربران چگونه ارزیابی می‌شود؟
مدیر علمی مدرسه زمستانی تعامل انسان و اطلاعات در مورد نحوه انجام پژوهش در این حوزه توضیح داد: پژوهش‌های این حوزه معمولاً در یک محیط آزمایشگاهی و تحت شرایط خاصی انجام می‌شود. در این نوع پژوهش‌ها سناریو نقش مهمی دارد. سناریو خط سیر آزمودنی را در این نوع پژوهش‌ها مشخص می‌کند. به این صورت که برای انجام ارزیابی یک سری تکالیف برای آزمودنی‌ها (کاربران) در رابطه با تعامل با محصولات رایانه‌ای مد نظر تعریف می‌شود و آزمودنی می‌بایست بر اساس خط سیر تعریف شده این تکالیف را انجام دهد.
وی ادامه داد: در این مسیر داده‌هایی به شکل تصویری و شنیداری توسط نرم‌افزارهای ثبت تجربه ضبط می‌شود. برای مثال یکی از روش‌های ارزیابی تجربه کاربران، «بلنداندیشی» است. در این روش از آزمودنی درخواست می‌شود حین تعامل با محصول رایانه‌ای و در هنگام انجام تکالیف مشخص شده، هر چیزی که به ذهنش می‌رسد را با صدای بلند و بدون سانسور اعلام کند. گفته‌های فرد ثبت، تحلیل و کدگذاری و با توجه به مبانی نظری تفسیر می‌شود تا در نهایت مشکلاتی که در حوزه تعامل آزمودنی با محصول وجود دارد مشخص شود و تغییرات و اصلاحات ضروری در آن محصول پیشنهاد شود.
زره‌ساز افزود: روش دیگر برای ارزیابی تجربه تعاملی کاربر روش «ردیاب چشمی» است که پژوهشگر از روی نگاه کاربران متوجه مشکلات طراحی می‌شود و تحلیل‌ها و تفسیرهای خاص خود را دارد.
*تجربه ایران و جهان در حوزه تعامل انسان و اطلاعات
وی در مورد آزمایشگاه تعامل انسان و اطلاعات در دانشگاه خوارزمی توضیح داد: این آزمایشگاه به منظور ارائه تسهیلات و امکانات لازم برای پژوهش‌های این حوزه راه‌اندازی شده است و سال جاری مصوبه خود را از شورای پژوهش دانشگاه خوارزمی گرفته است. امیدواریم به تدریج بتوانیم ابزارها و دستگاه‌های مورد نیاز برای پژوهش‌های این حوزه را تامین کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه چنین آزمایشگاه‌هایی مشابه خارجی فراوانی دارند، گفت: در دنیا آزمایشگاه‌های مطرحی برای ارزیابی تجربه کاربران وجود دارد مثل آزمایشگاه تعامل انسان و رایانه دانشگاه مریلند ولی در ایران این یک حرکت نوپا است. نمونه مشابه این آزمایشگاه در دانشگاه سمنان و دانشگاه تهران به شکل دیگری وجود داد.
وی خاطرنشان کرد: در شرکت‌های نرم‌افزاری مطرح دنیا آزمایشگاه‌هایی برای انجام چنین پژوهش‌ها و ارزیابی‌هایی وجود دارد و کار ارزیابی در بخش‌های تحلیل و تست انجام می‌شود. در کشور ما ممکن است بررسی محصولات رایانه‌ای از دیدگاه کاربران انجام شود ولی این ارزیابی‌ها معمولا به شکل ساختاریافته و با استفاده متدولوژی خاصی نیست.
زره‌ساز در مورد میزان استقبال از این دوره آموزشی گفت: با توجه به اینکه این دوره، اولین دوره مدرسه تعامل انسان و اطلاعات بود، استقبال به نسبت خوبی انجام شد؛ اما با توجه اینکه اطلاعات این دوره به بیش از ۳۰۰ شرکت فعال در حوزه فناوری ارسال شده بود، انتظار داشتیم تا این استقبال بیشتر باشد.
وی اظهار کرد: دلیل استقبال اندک شرکت‌های فعال در حوزه فناوری، نگاه سطحی این شرکت‌ها به موضوع ارزیابی محصولات رایانه‌ای و سیستم‌های اطلاعاتی است و این مسئله معمولا به صورت جدی دنبال نمی‌شود. امیدوار هستیم با برگزاری چنین برنامه‌های آموزشی و توسعه دانش در این حوزه‌ها شاهد به‌کارگیری نیروهای متخصص برای انجام این نوع ارزیابی‌ها در شرکت‌های تولید محصولات رایانه‌ای باشیم. قطعاً نتیجه این نوع ارزیابی‌ها در افزایش کیفیت محصولات رایانه‌ای و افزایش استقبال کاربران از این محصولات نمایان خواهد شد.
انتهای پیام
نظرات