چندماهی است شهروندانی که به پیاده راه مرکزی رشت می‌آیند، تنها صدای تیشه می‌شنوند، آن هم از پشت پرده‌ای که بر بدنه عمارت بلدیه رشت  کشیده شده است. هرازگاهی کامیونی که نخاله‌های ساختمانی را از بخش کارگاهی تخلیه می‌کند، بیرون می‌آید؛ اما از رهگذران کسی نمی‌داند، پشت حصارهای کارگاه و آن سوی پرده‌ای که بر عمارت سفید رنگ بلدیه کشیده شده، چه خبر است؟

چندماهی است، کارگران، با صبوری، آرام آرام لایه‌های گچ و رنگی که طی سال‌ها بر نمای اصلی عمارت بلدیه و دیوارهای داخلی کشیده شده بود، با تیشه فرو می‌ریزند.

حالا گچ تراشیده شد و طاق ضرابی‌های پنهان شده با آن آجرهای قزاقی سرخ رنگ زیبایش، رخ نشان می‌دهد. سالن‌های بزرگی که با دیوارهای مازاد، تبدیل به اتاق‌های متعدد شده بود، حالا به وسعت اولیه خود بازگشته است.

رنگ‌های اضافی از روی در و پنجره‌های چوبی زدوده شده، درب و پنجره‌های بلندی که ابتدا به رنگ آبی نیلی بود. رنگی که هر چند خاطره جمعی مردم گیلان است، ولی به‌واسطه رنگ تماما سفید عمارت بلدیه طی دهه‌های اخیر، مردم به آن عادت کرده‌اند.

 در چندماهی که از آغاز مرمت عمارت بلدیه رشت می‌گذرد، لایه لایه بخش‌های مختلف کف، دیوارها و سقف باز شده و رطوبت لایه‌ها زدوده شده است. دیوارهای باکس راه پله حذف شده و سقف عمارت که بعد از زلزله سال ۱۳۶۹، تراز نشده نبود، به حالت نخست خود بازگشته است. حالا عمارت بلدیه رشت از بار اضافی که حدود یکصد سال در طی زمان به او تحمیل شده بود، سبک شده است.

وقتی پا روی پله‌های ورودی این بنای اروپایی می‌گذارید، گویی بنا عظمت و شکوه دیگری یافته است. بنایی سرافراز، با آن دیوارهای بلندش و ستون‌هایی که طاق‌های بلند را استوار نگه داشته، یادآور روزهایی است که شهرداران نظامی با آن جبروت و سخت‌گیری‌های خود، نخستین عمارت مرکز شهر رشت را به سبک معماری نئوکلاسیک روسیه بر قبرستان وسط شهر ساختند.

عمارتی که برج نگهبانی آن طی مدت کوتاهی با اندک تغییر، تبدیل به برج ساعت می‌شود و با نصب چهار ساعت آلمانی که در تمام شهر دیده می‌شد، هنوز  هم ارزش زمان را به ما یادآوری می‌کند. هر چند آن ساعت‌های آلمانی پس از زلزله در میان آواربرداری‌ها گم شد، اما در مرمت پاییز همان سال، چهار ساعت ژاپنی، دوباره بالای برج قرار گرفت.

شهروندان و گردشگرانی که به پیاده راه مرکزی رشت می‌آیند، از پاییز امسال، عمارت محبوبشان را در حصار کارگاه می‌بینند و تنها برج ساعت است که به گردشگران رخ می‌نماید.

جلوی درب ورودی کارگاه، تابلوی شرح عملیات نصب شده است. عملیات مرمت عمارت بلدیه رشت، توسط سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری و با نظارت عالیه اداره کل میراث فرهنگی گیلان در حال انجام است.

تاریخ شروع عملیات ۲۸ شهریور و بازه زمانی اتمام پروژه ۱۸ ماه اعلام شده است.

معاون بازآفرینی سازمان عمران، درباره این پروژه مرمتی می‌گوید: خوشبختانه پیمانکار پروژه از زمان اجرا جلوتر بوده و تاکنون پروژه ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

خاطره محجوب متقی، اضافه می‌کند: عمارت بلدیه رشت، یک بار در زلزله تابستان سال ۱۳۶۹ آسیب جدی دید؛ برج ساعت به طور کامل فروافتاد و متاسفانه آن زمان تخریب کامل، عمارت بلدیه را تهدید می‌کرد و شهرداری در شرایط خاص آن زمان ناچار بود به سرعت عملیات مرمت را با نظارت اداره میراث فرهنگی در مدت سه ماه پیش ببرد؛ بنابراین طبیعی است که مرمت اساسی بنا صورت نگرفته است.

وی، با اشاره به اینکه پروژه مرمت بلدیه رشت، بزرگترین پروژه مرمتی سازمان میراث فرهنگی در کل کشور است، افزود: هزینه مرمت کامل این بنا، ۴۶میلیارد تومان برآورد شده است و طبق بررسی‌های بعمل آمده در سال جاری قرارداد پروژه مرمتی بنای میراثی با این اعتبار بالا، در کشور منعقد نشده است.

محجوب، در تشریح عملیات مرمتی می‌گوید: سال گذشته، سقف یال شرقی مرمت شد و امسال در فاز دوم، مرمت کامل بنا در دستور کار است که شامل؛ مرمت یال غربی بام، واچینی خرپاها، احداث لمبه کوبی، اجرای شیوه سنتی حلب‌زنی بام (زاموخ)، احداث ناکش و زهکش (سیستم دافع رطوبت در داخل و خارج بنا)، مقاوم‌سازی تیرهای میانی ساختمان، نماسازی و تعویض درب و پنجره‌های فرسوده و تعویض درب و پنجره‌های برج بلدیه است.

بنابراین برای دفع رطوبت از بنا، لازم بود لایه‌های گچی، تراشیده شده و دوباره بندکشی‌های طاق ها و دیوارها برای استحکام‌بخشی بازبینی و انجام شود.

وی، با اشاره به ظرافت و سختی پروژه‌های مرمتی تصریح کرد: وقتی لایه‌های گچی تحمیل شده به بنا زدوده شد، متوجه دیوارهایی شدیم که به بنا الحاق شده بود. با حذف دیوارهای الحاقی معلوم شد بنای بلدیه در اصل شامل چند سالن بزرگ بوده است که طی سال‌ها برای استفاده اداری، با اجرای دیواهای الحاقی، اتاق‌های متعددی ایجاد کرده‌اند. بنابراین با اعلام رضایت اداره کل میراث فرهنگی گیلان به عنوان ناظر عالیه، الحاقات از بنا حذف شد.

معاون بازآفرینی سازمان عمران اضافه می‌کند: اکنون بنا رطوبت‌زدایی شده و طاق ضربی‌های اولیه درحال بند کشی است. دیوارهای باکس راه پله حذف شده و استحکام بخشی در مراحل پایانی است. سقف یال شرقی بازبینی شده و یال شرقی و غربی تراز شده است.

کلنگ احداث عمارت بلدیه در پائیز ۱۳۰۲ خورشیدی به زمین زده شد و چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۰۵ به اتمام رسید. عمارت بلدیه نخستین بنایی است که برگرفته از الگوی معماری نئوکلاسیک اروپایی در مرکز رشت ساخته شد.

مجموعه بناهای میراثی میدان شهرداری رشت در آذرماه ۱۳۵۶ و به شماره ۱۵۱۶ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شد.

انتهای پیام