امید امیدی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص استفاده از فضای مجازی، اظهار کرد: بستر اینترنت و ابزارهایی که در حوزه اینترنت و ارائه محتوا به عموم مردم در حوزه فضای مجازی انجام می‌شود همانند سایر ابزارها استفاده‌های مفید و مضر را به همراه دارد، گرچه این سال‌ها به این نتیحه رسیده‌اند که می‌توان ذهنیت یک جامعه کوچک و بزرگ را که با یک نقطه مشترکی دور هم جمع هستند سمت و سوی خاصی داد یا اینکه فرایند اولویت‌بندی یا تصمیم‌گیری در همه شئون زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار داد.
این کارشناس فضای مجازی افزود: تمرکز این فضا مختص دانش‌آموزان یا فرد نوجوان و جوان نیست بلکه روی قالب سطوح جامعه و با هر سن و سالی می‌تواند تاثیرگذار باشد، البته جوانان و نوجوانان جمعیت زیادی از جامعه را تشکیل می‌دهند و درگیری کمتر شغلی دارند به واسطه همین امر بیش‌تر درگیر این فضا هستند.
امیدی گفت: راهکارها و تدابیری برای مقابله با این بحث توسط دولت‌ها و حکومت‌ها از لحاظ قانون‌گذاری اجتماعی و الزامی برای حضور پیدا نکردن مردم در این فضا اندیشیده شده است، البته این راهکار هم وجود دارد که اگر قرار است افراد در این فضا حضور یابند لازم است محدودیت سنی لحاظ شود.
وی بیان کرد: از لحاظ حقوقی نقص‌های قانونی زیادی وجود دارد که مصداق آن هک‌هایی بوده که روی پلتفرم‌های مختلف اتفاق می‌افتد، یعنی بدون اینکه هیچ اقدام قانونی یا حقوقی علیه جایی که هک شده و موظف بوده که از این داده‌ها محافظت کند اعمال نمی‌شود.
این کارشناس فضای مجازی توضیح داد: بحث دیگر در حوزه تربیتی و کار فرهنگی این است که از سه جنبه باید یک انتقال سوادی به مردم ارائه شود، نخست یادگیری فنی است یعنی کسی که ابزاری را به دست می‌گیرد و یا کسی که در یک فضای فناورانه وارد می‌شود باید دانش فنی آن را داشته باشد که کسی نتواند ضربه‌ای وارد کند، مثلا بسیاری از پرونده‌های کلاهبرداری اینترنتی قطعا با یک دانش بسیار کوچک امکان پیشگیری از این موضوع وجود داشته و متاسفانه ضربه به فردی که وارد شده ناشی از نداشتن دانش بوده است.
امیدی ادامه داد: جنبه دیگر انتقال سواد فضای مجازی است که از دو جنبه اهمیت پیدا می‌کند، البته این سواد فضای مجازی تقریبا همه جا مطرح می‌شود که متاسفانه توسط برخی نهادها به صورت اغراق آمیز به مردم مثلا در همایش‌ها، کنفرانس‌ها و ... مطرح و در ذهن مردم عباراتی تکرار شده بوده که توجهی به آن نمی‌کنند اما اهمیت همین عبارت سواد فضای مجازی باید برای مردم به خوبی تبیین شود، این در حالیست که بخش بسیار مهم امنیت کاربری است.
وی اضافه کرد: بحث دیگر رژیم مصرف است، یعنی مردم به صورت افراطی نباید از این فضا استفاده کنند، مثلا فردی که نیمی از روز را سرکار و نیمی را در خانه سپری می‌کند برای رفع خستگی وقت خود را در فضای مجازی سپری می‌کند و به نوعی سرگرمی برای فرد به شمار می‌رود.
این کارشناس فضای مجازی با بیان اینکه افزایش رفتارهای ناهنجار و آسیب‌های نوظهور در فضای مجازی نگران‌کننده است، بیان کرد: فضای مجازی تاثیرگذاری خود را روی سنین مختلف برجای می‌گذارد اما اثرگذاری بر کودکان و نوجوانان به دلیل قوه کنجکاوی آن‌ها بسیار بالاست، یعنی بسیار سریع با مخاطرات و ضد ارزش‌ها آشنا می‌شوند و سپس در فضای مدرسه و با گذشت زمان متوجه می‌شوند که این مباحث ضد ارزش است.
امیدی گفت: سه جزو مهم تربیت شامل مدرسه، مسجد و خانواده به شمار می‌رود اما متاسفانه اکنون خانواده‌ها درگیر درآمدزایی شده و نمی‌توانند فرزندان را در حوزه تربیتی پشتیبانی چندانی داشته باشند، از طرفی مدارس اغلب غیرانتفاعی شده و برخلاف اسم بیش‌تر منفعت‌های مالی برای آن‌ها مهم است، البته مساجد هم غالبا از این فضا دور بوده و اگر مسجدی وارد این بحث شود به دلیل توجه نکردن مردم طرح با شکست مواجه می‌شود.
وی ادامه داد: آسان‌ترین راهی که می‌توان این مفاهیم را به اولیا و دانش‌آموزان انتقال داد در مدارس است البته باید تمرکز مدارس بر حوزه بازی‌های کامپیوتری صورت گیرد، هر چند ذهنیت بر این است که بازی مربوط به بچه‌هایی است که بیکار بوده و دنبال شیطنت هستند، در حقیقت می‌توان گفت بازی صنعت انتقال مفاهیم ارزش‌ها بوده و بسیار بااهمیت است هر چند بازی‌هایی که در کشور ساخته می‌شود در قالب خشونت‌ها، حملات با اسلحه و ... بوده است.
این کارشناس فضای مجازی افزود: به دلیل اینکه کارشناس فنی در حوزه سواد فضای مجازی در مدارس بسیار کم است مباحث فضای مجازی در اولویت نیست و آثار آن رفتارهای مخاطره آمیز است، یعنی فضای مجازی یک امنیت کاذب ایجاد می‌کند، البته در پلتفرم‌های داخلی در بخش نظرات انواع فحاشی‌ها مشاهده می‌شود که بیش‌تر از سمت دانش‌آموزان و کودکانی است که گوشی در دست دارند و این مساله به دلیل امنیت کاذب در فضای مجازی است، گرچه حس اشتباه امنیت در فضای واقعی هم بروز و ظهور پیدا می‌کند.
امیدی در خصوص جذابیت محتوا در فضای مجازی، تصریح کرد: بسیاری از محتواهای تولیدی در فضای مجازی در قالب طنز بوده که افراد اندکی کلیپ سیاسی جدی در فضای مجازی مشاهده می‌کنند، البته محتوایی که طولانی باشد کسی راغب به مشاهده کامل آن محتوا نبوده و تنها چند ثانیه آن را مشاهده می‌کند.
وی بر تقویت رسانه‌های مستقل تاکید کرد و گفت: افرادی که در فضای مجازی تولید محتوا انجام می‌دهند به واسطه حمایت‌ها تولیدات انجام می‌شود که متاسفانه در کشور ما اگر فردی از روی دغدغه محتوایی مثلا در حوزه سیاست تولید کند باوجود اینکه مساله‌ای ضد حقوقی یا غیرقانونی در آن نباشد سریعا تذکرات داده می‌شود، بنابراین می‌توان گفت حمایت از رسانه‌های مستقل در ایران بسیار کم است، بنابراین یکی از فعالیت‌های پدافندی حمایت از رسانه‌های مستقل است.
امیدی یادآور شد: هر محتوایی که فرد مشاهده می‌کند، یاد می‌گیرد و در زندگی به کار می‌برد باید کاملا رو در رو باشد که سواد فضای مجازی یکی از آن‌هاست، یعنی اگر قرار است یک مفهومی به افراد رسانش شود، می‌توان از طریق کارگاه این مفهوم را در اختیار افراد قرار داد.
این کارشناس فضای مجازی گفت: از زمانی‌که انتقال اطلاعات و آموزش‌های حضوری کنار گذاشته شده ضعف‌های فراوانی مشاهده می‌شود که نمونه آن در دوران کرونا برای مدارس که شاهد افت شدید تحصیلی دانش‌آموزان بودیم، یعنی چیزی جز ضرر نداشت و دانش‌آموزان را وارد فضای حاشیه کرد.
امیدی تاکید کرد: انجمن اولیا و مربیان مدارس، مساجد و حتی مجتمع‌های مسکونی ظرفیت خوبی برای فراگیری سواد فضای مجازی هستند.
انتهای پیام
نظرات