دکتر حسن شیرازی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که مشخصه‌یابی مواد که با هدف شناسایی کمی، کیفی و مطالعه ساختار و خواص مواد انجام می‌شود، مهم‌ترین گام در طراحی و ساخت مواد جدید و قطعات پیشرفته است، اظهار کرد: از این دیدگاه، همه حوزه‌های مهندسی، پزشکی و علوم پایه(شیمی و فیزیک) از روش‌های مختلف مشخصه‌یابی (به‌ویژه تکنیک‌های پیشرفته میکروسکوپی) جهت درک بهتر فرآیندها در مقیاس اتمی و مولکولی استفاده می‌کنند.

وی ادامه داد: پیشرفت‌های اخیر صنعت الکترونیک و موفقیت‌های اخیر علم پزشکی همه مرهون خدمات این نوع آزمایشگاه‌ها و تجهیزات هستند که به کمک آنها علاوه‌بر این‌که پژوهشگران قادر به فهم دقیق‌تر مکانیزم‌ها می‌شوند، قادر خواهند بود راه حل‌های مؤثر برای غلبه بر مشکلات صنعتی ارائه کنند.

معاون موسسه پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته مواد دانشگاه تهران با بیان این‌که امروزه، شناسایی و درمان بیماری‌ها هم مدیون همین تجهیزات است، افزود: مرکز پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران با تکیه بر توان و دانش بنیانگذاران آن و به‌منظور حمایت از پژوهش‌های ملی و بین‌المللی در حوزه مواد پیشرفته تأسیس شده است.

شیرازی خاطرنشان کرد: این مرکز که از تجهیزات پیشرفته و منحصر به‌فردی بهره می‌گیرد، خدمات متنوعی را به پژوهشگران و صنعتگران کشور ارائه می‌کند.

وی در ادامه با بیان این‌که بدون شک علم مواد، زیربنای همه پیشرفت‌های بشری بوده است، گفت: تقسیم‌بندی دوره‌های تاریخی به عصر حجر، عصر مفرغ، عصر آهن و ... مؤید اهمیت نقش مواد در حیات بشری است.

معاون موسسه پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته مواد دانشگاه تهران، در ادامه توضیح داد: همه تمدن‌های بشری بر پایه استفاده صحیح از مواد مختلف و مهندسی آنها به‌منظور دستیابی به خواص و کاربردهای جدید بنا شده‌اند. با ورود به قرن بیستم و سرعت گرفتن علوم فیزیک و شیمی، مشخصه‌یابی مواد نیز وارد دوره جدیدی شد که نتیجه آن ظهور فناوری سیلیکون است.

شیرازی افزود: به گواهی تاریخ علم، ظهور نانوفناوری در نیمه دوم قرن بیستم، مرهون ابداع تجهیزات مشخصه‌یابی مواد، به‌ویژه میکروسکوپ‌های الکترونی قوی و تجهیزات و فناوری‌های مرتبط با آن است، چون این دستگاه‌ها مشاهده، تصویربرداری، کنترل، ساخت و کاربرد مواد و قطعات در مقیاس نانومتری را فراهم می‌کنند.

وی تصریح کرد: به‌عبارت دیگر، این تجهیزات، مشاهده دنیای اجزای سازنده مواد و مهندسی آنها به‌منظور ساخت ترکیبات جدید را میسر کرده‌اند و بار دیگر نشان دادند که علم و مهندسی مواد پرچمدار تحولات دنیای امروز و زمینه‌ساز تحولات آینده است.

شیرازی، درباره امکانات، تجهیزات و میکروسکوپ‌های الکترونی این مرکز، گفت: مرکز پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته دارای ۳ دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی (FESEM, HRSEM) مجهز به آشکارسازهای مختلف است.

معاون موسسه پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته مواد دانشگاه تهران، افزود: میکروسکوپ HRSEM مدل FEI-Quanta ۴۵۰ مجهز به آشکارسازهای SE, BSE و شناساگر عنصری EDS، میکروسکوپ FESEM مدل FEI-NanoSEM مجهز به آشکارسازهای SE, BSE و تکنولوژی In-Lens با بزرگنمایی ۵۰۰۰۰۰X و  میکروسکوپ الکترونی FESEM مدل Zeiss-Ʃigma مجهز به آشکارسازهای SE, BSE, EDS, EBSD است.

شیرازی با بیان این‌که علاوه‌بر این، مرکز دارای ۲ دستگاه میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) مجهز به انواع آشکارساز مدرن است، خاطرنشان کرد: میکروسکوپ HR-STEM مجهز به آشکارسازهای EDS, EELS  و میکروسکوپ HR-STEM مجهز به آشکارساز EDS است.

وی با بیان این‌که تجهیزاتی از قبیل میکروپولیش، میکروکاتر، پولیش الکتروشیمیایی و پولیش یونی از تجهیزات نمونه‌سازی این مرکز نصب شده‌اند و در حال سرویس‌دهی است، افزود: علاوه‌بر تجهیزات میکروسکوپی، مرکز پژوهشی مشخصه‌یابی مجهز به تجهیزات آنالیز حرارتی و آنالیز عنصری نظیر دستگاه آنالیز حرارتی مدل Perkin Elmer با قابلیت اندازه‌گیری خواص حرارتی تا ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد و دستگاه جذب اتمی مدل Shimadzu با قابلیت شناسایی دقیق عناصر مختلف است.

معاون موسسه پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته مواد دانشگاه تهران، در بخشی دیگر از سخنانش درباره تاریخچه شکل‌گیری این مرکز، گفت: ایده ایجاد مرکز پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته در ابتدای سال ۱۳۹۶ و بر اساس تجربیات همکاران در دانشکده مهندسی متالورژی و مواد مطرح شد.

شیرازی افزود: به‌دنبال آن و پس از انجام مطالعات لازم، خریداری تجهیزات مرکز به کمک حمایت مالی بانک توسعه اسلامی آغاز و نصب میکروسکوپ‌ها و سایر تجهیزات در مکانی به همین‌منظور آماده‌سازی و آغاز شد.

وی با بیان این‌که این تجهیزات از مدرن‌ترین میکروسکوپ‌های الکترونی عرضه شده در بازار جهانی و لوازم و دستگاه‌های جانبی خریداری شدند، ادامه داد: با نصب تدریجی دستگاه‌ها، بهره‌برداری از مرکز (متعلق به پردیس دانشکده‌های فنی و با هدایت شورای سیاستگذاری متشکل از مدیران ستادی پردیس و نیز رؤسا و نمایندگان دانشکده‌های مهندسی متالورژی و مواد و مهندسی شیمی) در سال ۱۳۹۷ رسما آغاز شد و اساسنامه مرکز نیز پس از تصویب در هیأت امنای دانشگاه تهران، در سال ۱۳۹۷ به تائید وزارت علوم رسید و ابلاغ شد.

شیرازی، یادآور شد: پژوهشگران علاقه‌مند استفاده از امکانات و تجهیزات این مرکز که در خاورمیانه نمونه است، می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن ۸۲۰۸۴۱۶۳ -۰۲۱ تماس بگیرند و یا از طریق وب‌سایت www.amci.ut.ac.ir و پست الکترونیکی به نشانی amci@ut.ac.ir با ما در ارتباط باشند.

انتهای پیام