به گزارش ایسنا، هنگامی که ولادیمیر پوتین، رئیس حمهور روسیه در ماه جاری (میلادی) پس از هفته‌ها به صورت تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی کفت‌وگو کرد، هر دو خودشان را در شرایطی غیر معمول دیدند - که نه به عنوان شریک، بلکه با پس زمینه تنش‌های تاریخی - با یکدیگر تعامل کردند.

گاردین نوشته است: سال گذشته بنیامین نتانیاهو زمانی که روسیه و اسرائیل روابط دوستانه‌ای با یکدیگر داشتند در تبلیغات انتخاباتی‌اش از بیلبوردهایی استفاده کرد که او را در کنار ولادیمیر پوتین نشان می‌داد اما وقایع هفت اکتبر و موضع پوتین در حمایت از فلسطین شکاف عمیقی در روابط میان آنها ایجاد کرده است.

نیکولای کوژانوف، دیپلمات سابق روسیه در تهران که اکنون دانشیار دانشگاه قطر است، در این باره می‌گوید: روابط روسیه و اسرائیل در پایین‌ترین سطح از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی قرار دارد.

همچنین دکتر ورا میشلین شاپیر، از کینگز کالج لندن و یکی از مقامات سابق شورای امنیت ملی اسرائیل که در سیاست خارجی روسیه متخصص است، گفت: گزارش‌های متضاد منتشر شده توسط اسرائیل و روسیه پس از تماس تلفنی رهبران دو طرف در ۱۰ دسامبر، نشان دهنده تیرگی در روابط آنهاست.

نتانیاهو در بیانیه‌ای گفت که با پوتین صحبت کرده و از «مواضع ضد اسرائیلی» نمایندگان مسکو در سازمان ملل ابراز نارضایتی کرده و به‌علاوه از همکاری خطرناک مسکو با متحد آن، یعنی ایران به شدت انتقاد کرده است.

در همین حال، کرملین در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد که پوتین در این گفت‌وگو درباره وضعیت فاجعه‌بار انسانی در نوار غزه صحبت و تاکید کرده است که واکنش نظامی اسرائیل به حمله حماس در هفت اکتبر نباید «به چنین پیامدهای وحشتناکی برای مردم غیرنظامی منجر شود.»

میشلین شاپیر تصریح کرد: این یک گفت‌وگو به شمار نمی‌آید. این بار، دو رهبر فقط مواضع خود را مطرح کردند.

مسکو تنها یک روز پیش از این گفت‌وگوی تلفنی از قطعنامه سازمان ملل برای برقراری آتش‌بس فوری در نوار غزه حمایت و با اشاره به کشته شدن بیش از ۲۱۰۰۰ فلسطینی از زمان آغاز حملات رژیم صهیونیستی تاکید کرد که ایالات متحده در نسل‌کشی وحشیانه اسرائیل علیه فلسطینیان در غزه همدست است.

به نوشته روزنامه گاردین، کوژانوف همچنین اظهار داشت: پایان روابط حسنه میان روسیه و اسرائیل نشان دهنده تغییر جهانی بزرگ‌تری است که از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در موضع کرملین در قبال خاورمیانه در جریان بوده است. وی در ادامه گفت که «روسیه به سرعت متوجه شد که روابط با غرب برای مدت طولانی آسیب دیده است.»

به گفته کوژانوف، مسکو پس از شروع جنگ به دنبال راه‌هایی برای تقویت روابط اقتصادی و نظامی خود با کشورهای عربی و در عین حال نزدیک‌تر شدن به ایران بوده است.  

پوتین اوایل دسامبر در سفری نادر و یک روزه که بر روابط گرم او با بازیگران کلیدی خاورمیانه تاکید دارد به امارات متحده عربی و عربستان سعودی رفت و در آنجا با وجود موقعیتش در غرب به عنوان یک فرد تحت تعقیب از سوی دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) با استقبال خوبی روبرو شد.

کوژانوف همچنین گفت که جنگ اسرائیل علیه حماس همچنین فرصت نادری را برای مسکو فراهم کرد تا از جنوب جهانی بزرگ‌تری سخن بگوید که نظم مبتنی بر قوانین غرب را به نفاق در مورد مرگ فلسطینیان متهم می‌کند. او افزود: روسیه پوتین بسیار عملگرا است. مسکو احساس کرد که وقایع غزه جنوب جهانی را از غرب دور می‌کند و می‌تواند نگرش آن را نسبت به مسکو همدلانه‌تر کند.

در واقع، طی دو دهه اخیر در دوران رهبری پوتین، روسیه و اسرائیل روابط متعادل شکننده‌ای را دنبال می‌کردند.

در حالی‌که این دو، اغلب خود را در دو طرف طیف ژئوپلیتیک می‌دیدند، اسرائیل به دنبال تماس با روسیه در سوریه بود و مراقب بود که با مسکو، با توجه به روابطش با رقیب اصلی اسرائیل، یعنی ایران، دشمنی نکند.

پوتین همچنین از جمعیت بزرگ یهودیان در مسکو استقبال کرده و اسرائیل را متحدی برای زنده نگه داشتن خاطره جنگ جهانی دوم در نظر گرفته است، رویداد تاریخی و ماندگاری که رهبر روسیه تلاش کرده تا ریاست جمهوری خود را حول آن بنا کند.

میشلین شاپیر تاکید کرد: هر دو طرف به یکدیگر نیاز داشتند. این، هرگز یک اتحاد نبوده است اما همیشه یک درک استراتژیک وجود داشت.

اما جنگ روسیه و اوکراین که پوتین را در بسیاری از مناطق غربی منفور کرد، اسرائیل را در تنگنا قرار داد.  

گاردین در ادامه نوشت: در بهار ۲۰۲۲ زمانی که مقامات روسی، اسرائیل را به حمایت از «رژیم نئونازی» در کی‌یف متهم کردند، این تنش‌ها برای اولین بار به افکار عمومی سرایت کرد. این دعوا پس از آن شعله‌ور شد که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نظریه‌ای را بازیابی کرد که ادعا می‌کرد، آدولف هیتلر «خون یهودی دارد» - اظهاراتی که اسرائیل آن را «نابخشودنی و ظالمانه» دانست.

میشلین شاپیر گفت: در  هفت اکتبر، اسرائیل از خواب بیدار شد و روسیه را در طرف مقابل جنگ دید اما پایه‌های این اختلاف زمانی که پوتین به اوکراین حمله کرد، گذاشته شده بود.

الکساندر گابویف، مدیر مرکز اوراسیا کارنگیِ روسیه خاطرنشان می‌کند: منطقی است که مسکو از حماس مورد حمایت ایران پشتیبانی کند، زیرا این، سودمندترین گزینه برای تلاش‌های جنگی این کشور در اوکراین است. به همین دلیل است که واکنش خاموش کرملین به حملات هفت اکتبر توسط حماس و متعاقب آن انتقاد شدید از جنگ اسرائیل در غزه، زمانی غیرقابل تصور بود، اما در سال ۲۰۲۳ به سختی تعجب‌آور است.

به نوشته گاردین، با آشکار شدن حمله حماس، مقامات روسی و رسانه‌های تحت کنترل دولت به سرعت موضعی در حمایت از فلسطین اتخاذ کردند و از اشتباهات نظامی و اطلاعاتی اسرائیل که به عنوان گواهی بر ضعف غرب ارائه شد، خوشحال شدند.

جنگ اسرائیل علیه حماس از طریق کمک به منحرف کردن تمرکز غرب از جنگ اوکراین، در شرایطی که تلاش آمریکا و اتحادیه اروپا برای پیشبرد دو بسته کمکی ضروری که برای بقای بلندمدت کی‌یف حیاتی تلقی می‌شوند، نشان می‌دهد که این، یک پیروزی برای پوتین بوده است.

همچنین موضع ولودیمر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین در حمایت از اسرائیل در جنگ علیه غزه که تلاش می‌کند حماس را با روسیه (در جنگ با اوکراین) مقایسه کند، برخی کشورها را در جنوب جهانی دور کرده است. به گفته ناظران، این می‌تواند ماه‌ها تلاش دیپلماتیک غرب و اوکراین را خنثی کند که سعی دارند مسکو را به دلیل آنچه نقض قوانین بین‌المللی می‌دانند به‌عنوان یک منحوس جهانی معرفی کنند.

یک مقام بلندپایه اروپایی در کی‌یف در ماه نوامبر گفت: برای زلنسکی خیلی آسان و سریع به نظر می‌رسید که کاملاً طرفدار اسرائیل شود. این مقام با اشاره به کشورهایی مانند آفریقای جنوبی، برزیل، اندونزی و ترکیه گفت: اکنون پس از پیشرفت دیپلماتیک پایدار، نفوذ برای اوکراین دشوارتر است.

در حال حاضر، به نظر می‌رسد که اوکراین در ازای حمایت از اسرائیل چیز زیادی برای ارائه کردن، ندارد. نتانیاهو پیش از هفت اکتبر هم رویکرد غیر متعهد به جنگ در اوکراین را اعلام کرده بود و از ارائه تسلیحات کشنده یا سیستم‌های دفاع هوایی مورد نظر به کی‌یف خودداری می‌کرد، رویکردی که بعید است با جنگ در غزه تغییر کند. بنیامین نتانیاهو همچنین درخواست‌های مکرر زلنسکی برای سفر همبستگی به «اسرائیل» پس از حمله حماس را رد کرده است.

بنابر استدلال میشلین شاپیر، جنگ اسرائیل علیه غزه در مقابل، فرصتی به پوتین داد تا خود را بر نظم جهانی تحمیل کند.

این مقام سابق رژیم صهیونیستی در پایان اظهارات خود تلاش‌های دیپلماتیک کنونی را با مداخله روسیه در سوریه در سال ۲۰۱۵ مقایسه کرد که مسکو را پس از الحاق کریمه در یک سال قبل از آن به میز بین‌المللی بازگرداند. وی تاکید کرد که «روس‌ها در آن زمان توانستند از انزوا خارج شوند. خاورمیانه همیشه فرصت‌های جدیدی برای روسیه فراهم می‌کند.»

انتهای پیام