امروز تقویم ملی کشور، تاریخ ۱۶ آذرماه را نشان می‌دهد، روزی که از سال ۱۳۳۲ تاکنون به نام روز «دانشجو» مزین شده و نام گرفته است. ۷۰ سال پیش به وقت سال ۱۳۳۲، سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ نیا، مهدی شریعت رضوی و احمد قندچی در اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون، معاون رئیس جمهور وقت آمریکا با مخالفت و سرکوب شدید دولت وقت روبرو شدند و در پی اعتراضات، با شلیک گلوله توسط نیروهای امنیتی در دانشکده فنی تهران جان باختند. از این‌رو، می‌توان به یقین اذعان داشت که در تاریخ این سرزمین، روز دانشجو با مفاهیمی چون «آزادی» و «آگاهی» پیوندی عمیق دارد.

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نیز در ۱۶ آذرماه سال ۱۳۷۸، با شعار «هر دانشجو، یک خبرنگار» و «هر ایده، یک خبر» راه اندازی شد. اکنون این خبرگزاری با شعار «اخلاق، امید، آگاهی» با هدف آگاهی بخشی، با نگاهی بی‌طرفانه و بر مبنایی علمی در حوزه‌های مختلف به انتشار، تحلیل و تبیین مسائل ملی و بین المللی می‌پردازد.

امروز، ۱۶ آذر ماه ۱۴۰۲، در حالی که روز دانشجو و یاد تمام شهدای راه آزادی را گرامی می‌داریم، بیست و چهارمین سالگرد تاسیس خبرگزاری ایسنا را به تمامی آن‌هایی که از گذشته تاکنون در جهت پیشرفت و تعالی این خبرگزاری کوشیده‌اند، به خبرنگاران جان بر کف و نیز تمامی رهروان حقیقت و دانایی در این مرز و بوم شادباش و تبریک می‌گوییم.

به اکنون باز می‌گردیم، به روزهای میانی آذر ماه ۱۴۰۲؛ قرار بر این بود که به یادگار از حال و هوای دانشجویان و  محوطه پاییزی دانشگاه‌ها در این روزها فیلمی مستند تهیه شود، اما با کم لطفی روابط عمومی دانشگاه‌ها مواجه شدیم و این برنامه میسر نشد. به هر روی، آزردگی را از دلمان پاک کردیم و به راهمان، اما این‌ بار از مسیری دیگر ادامه دادیم و سعی کردیم این حال و هوا را در متنی که پیش رو دارید به تصویر بکشیم.  

امسال روز دانشجو با روزهایی همراه است که به لطف زندگی صنعتی، آسمان شهر اصفهان به رنگ خاکستری درآمده و تقریباً تمام تابلوهای هواشناسی در سطح شهر وضعیت قرمز و حتی بنفش را نشان می‌دهند. وقتی می‌بینم که این روزها مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات به دلیل غلظت آلاینده‌ها، تعطیل می‌شوند و تمام مردم شهر چشم انتظار باران نشسته‌اند، ایمان می‌آورم که رنگ آسمان جدا از احوال زمین و مردمانش نیست؛ وقتی آسمان که غبار آلود می‌شود، مردم هم بی‌رمق می‌شوند.

این روزها، دانشگاههای شهر اصفهان تعطیل شده‌اند و تمام برنامه‌هایی که شوراهای صنفی دانشجویان، انجمن‌های علمی و کانون‌های فرهنگی از مدت‌ها پیش برای گرامیداشت «روز دانشجو» تدارک دیده بودند، با تعطیل شدن دانشگاه‌ها، به حالت تعلیق درآمدند. اما پیش از آنکه آسمان را غبار بگیرد، با برخی از دانشجویان فعال در رشته‌ها و مقاطع تحصیلی مختلف که در دانشگاههای مختلف شهر اصفهان مشغول به تحصیل هستند به گفت‌و گو نشستیم. امید که نظرات آن‌ها کلیدی باشد برای گشودن درهایی که تاکنون در حوزه علم و دانشگاه کشور بسته مانده‌اند.

فائزه امینی، فعال فرهنگی دانشگاه معتقد است روز دانشجو ،روزی است برای یادآوری ارزش و اهمیت مقام دانشجو و نیز رسیدن به درکی صحیح از «هویت دانشجویی». او این یادآوری را تنها مختص به دانشجویان نمی‌دانست، بلکه معتقد بود این روز نیز برای یادآوری به اساتید، مسئولین و تمام افرادی است که به شکلی با دانشجویان در ارتباط هستند تا به آن‌ها کمک کنند در مسیر علم آموزی و دانش پژوهی قدم بردارد. در واقع ۱۶ آذر تنها روز دانشجو نیست، بلکه روز افرادی است که با دانشجویان و امور و مسائل آنان مرتبط هستند. در این روز باید از این افراد سوال کرد که شما تاکنون چه کمکی به دانشجویان کرده‌اید؟ و از دانشجویان هم باید سوال کرد که شما چه گام‌هایی برداشته‌اید؟  

دانشجو باید به اهمیت نقش اجتماعی خود واقف باشد

فائزه که خود سالهاست در کانون‌های دانشجویی فعالیت می‌کند، درباره اهمیت وجود شوراهای صنفی و فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها می‌گوید: در زمان دانشجویی، ما به مباحث علم آموزی و علم پژوهشی مشغول می‌شویم، اما نکته‌ای که ممکن است فراموش کنیم این است که دانشجو باید به اهمیت نقش اجتماعی خود نیز واقف باشد و پیش از اینکه برای نقش آفرینی و عهده دار شدن کار و مسئولیتی جدی وارد جامعه شود، باید بتواند عهده دار شدن یک نقش اجتماعی را در فضای کوچک‌تری مانند دانشگاه تجربه کند.  

شوراها و انجمن‌های دانشجویی، راهی به سوی ایجاد هویت دانشجویی

او می‌گوید: برای شرکت در شوراهای صنفی، کانون‌های فرهنگی و انجمن‌های علمی این قدرت و توان را به دانشجویان می‌دهد که بتوانند به خوبی و درستی در جامعه نقش آفرینی کنند. اگر ایران را در مقیاس کوچک‌تری به نام دانشگاه در نظر بگیریم، دانشجویان با شرکت در این کانون‌ها و انجمن‌ها می‌توانند به شکل گیری هویت دانشجویی و از طرف دیگر به نقش آفرینی فرهنگی و اجتماعی خود در آینده کمک کنند.  

فائزه معتقد است که هر دانشجو باید با حقوق خود به درستی آشنا باشد و در این باره می‌گوید: شرکت در چنین گروه‌های باعث می‌شود دانشجویان از ابتدا با حقوق خود آشنا شوند و برای آن‌ها نماینده و سخنگویی برای بیان مشکلات صنفی‌شان در دانشگاه وجود داشته باشد. برای مثال در چند سال اخیر نبود شورای صنفی در دانشگاه اصفهان باعث ایجاد برخی از مشکلات می‌شد، زیرا هیچ نماینده‌ای از سوی دانشجویان برای دفاع و حمایت از آن‌ها در دانشگاه وجود نداشت، اما امسال خوشبختانه پس از چند سال گویا قرار است شورای صنفی در دانشگاه تشکیل شود که امیدواریم با تشکیل آن، مشکلاتی از این قبیل نیز برطرف شوند.

شعار زدگی آفت دانشگاه است

او طرفدار اِعمال قانونی درست و مصوب به جای اعمال سلیقه‌های شخصی و همچنین عمل گرایی به جای شعارزدگی است و می‌گوید: متاسفانه شعار زدگی در دانشگاه‌ها زیاد شده است و ما دانشجویان با عمل گرایی به معنای آنچه که به عمل انجامیده شود کمتر مواجه می‌شویم. سخت گیری‌ها در ارائه مجوزها به کانون‌ها، انجمن‌ها و شوراها یکی از مواردی است که عمل گرایی را با مشکل روبرو می‌کند. همچنین، تحمیل سلیقه‌های شخصی به جای اعمال قانون، به ویژه در برگزاری برنامه‌های کانون‌های هنری مانند اجرای تئاتر و موسیقی، بسیار اتفاق می‌افتد.

دانشگاه‌ها نیازمند تصویب قوانین جدید در حوزه انجمن‌های علمی و کانون‌های فرهنگی هستند

او دغدغه‌های زیادی داشت که هر کدام جای تامل و پرداختن دارند؛ از قوانین دانشگاهی گرفته تا شفاف سازی مالی و تخصیص بودجه به دانشجویان برای انجام فعالیت‌های فرهنگی، فائزه در این‌باره ادامه داد: بسیاری از قوانین دانشگاهی مربوط به دهه‌های ۸۰ یا ۹۰ است. در آن زمان فعالیت‌های دانشجویی محدودتر از الان بود و انجام فعالیت‌های کنونی با قوانین گذشته سازگار نیست، برای مثال، بر اساس این قوانین کانون موسیقی به سادگی اجازه اجرا در دانشگاه را ندارد. بنابراین دانشگاه‌ها به تدوین قوانین جدید توسط وزارت علوم برای کانون‌های فرهنگی نیاز دارند. همچنین نیاز است که بودجه مصوبی را برای دانشجویان اختصاص داده شود و در مورد آن شفاف سازی شود. برای مثال امور فرهنگی اعلام کند که بودجه مصوبش چقدر است تا دانشجویان بدانند چطور و چگونه می‌توانند در زمینه‌های مورد علاقه خود  فعالیت داشته باشند. در واقع، این شفاف سازی مالی برای دانشگاه‌ها و دانشجویان نیاز است.

در دروس دانشگاهی تئوری باید کاربردی شود

مریم شاه‌محمدی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روانشناسی، دانشجویی فعال در زمینه درسی و کاری، دغدغه کار و بازار کار برای دانشجویان رشته‌های علوم انسانی مانند روانشناسی را داشت. او درباره اهمیت کارورزی برای دانشجویان روانشناسی می‌گوید: دروسی که در برخی از رشته‌ها مانند روانشناسی ارائه می‌شود باید از حالت تئوری خارج شوند و به صورت عملی باشند. در مقایسه با روانشناسی، برخی از رشته‌های بالینی کارورزی بیشتری دارند که البته آن هم حدود یک ترم است. این تئوری یک جا باید کاربردی شود، زیرا وقتی ما فارغ التحصیل می‌شویم و می‌خواهیم وارد بازار کار کلینیک‌ها شویم از ما رزومه می‌خواهند و بدون اینکه دوره‌های supervision کلینیک‌ها را شرکت کنیم، به ما اجازه همکاری نمی‌دهند.

او ادامه داد: مشکل دیگر این این است که بسیاری از افرادی که در این رشته‌ها تحصیل نکرده‌اند،  وارد بازار کار این رشته شده‌اند که و گویا نظارتی بر روی این مسئله وجود ندارد. به همین خاطر این افراد بازار کار را از دست دانشجویانی که در این رشته تحصیل می‌کنند خارج کرده‌اند.  

جایگاه شهدای ۱۶ آذر و اهداف آن‌ها نزد دانشگاه و دانشگاهیان کجاست؟

اسماعیل، دانشجوی حقوق دانشگاه آزاد نجف آباد، می‌گوید: می‌خواهم از مسئولین سؤال کنم که برای دانشگاه، این نهاد قدرتمند که در انقلاب ما بسیار تاثیر گذار بود و همچنین برای دانشجویان چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ آیا اهداف و افکار شهدای روز ۱۶ آذر، آقایان مصطفی بزرگ نیا، مهدی شریعت رضوی و احمد قندچی اکنون در کشور و دانشگاه‌ها جایی دارد؟  

او وجود تفاوت‌ها و تضارب آراء را نیاز نهاد جامعه و دانشگاه می‌داند و می‌گوید: اعتقاد من بر این است که نباید دانشجو را سانسور یا حذف کنیم. باید اجازه دهیم دانشگاه‌ها به سوی امن‌تر شدن حرکت کنند. مسلماً تا انتقادی نباشد، پیشرفتی هم صورت نمی‌گیرد. باید از یک دست کردن آدم‌ها پرهیز کنیم، چرا که وجود تفاوت‌ها و تضارب آراء خود عامل پویایی، حرکت و دوام یک جامعه است. 

انتهای پیام