شعار «آب، خاک، منشأ زندگی» در پوستر این روز در سال جاری درج شده که ناخودآگاه ذهن‌ها را به سوی اهمیت بالای خاک‌های سالم برای زندگی سالم انسان هدایت می‌کند.

بی شک اهمیت خاک و آب در استان شمالی گلستان که حیات در آن حول محورهایی همچون دریا، خلیج، کوه، دشت و جنگل در جریان بوده بسیار محسوس است زیرا علاوه بر زیست بوم این خطه شمالی، صنعت کشاورزی این استان یکی از مهمترین راه‌های امرار معاش و کسب روزی ساکنان آن است.

«گلستان» یک از استان‌هایی کشور است که تحت تأثیر شدید تغییرات اقلیمی قرار گرفته و در دو حوزه آب و خاک با بحران جدی روبرو است.

در کنار بی‌آبی، شوری خاک در نوار شمالی و فرسایش خاک در نوار جنوبی و میانی استان به عنوان بحرانی جدی مطرح است که علاوه بر جنگل‌ها و پوشش گیاهی در مناطق جلگه‌ای، بخش وسیعی از اراضی کشاورزی و زراعی استان را گرفتار کرده است.

طبق آخرین آمار منتشر شده، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی شمال گلستان با بحران شوری خاک مواجه بوده و حدود ۱۱۰ هزار هکتار اراضی استان شیب دار هستند که کشت و زراعت در این اراضی منجر به تشدید فرسایش خاک می‌شود و همین موضوع سبب شده تا استان گلستان جزء استان‌هایی باشد که بیشترین فرسایش خاک را در کشور دارد و باید در اسرع وقت چاره‌ای اساسی و عاجل برای مدیریت این بحران اندیشیده شود.

به بهانه امروز، برای کسب آخرین وضعیت خاک و دلایل نام‌گذاری این روز به نام «روز جهانی خاک»، پای صحبت‌های «دکتر محمد اسماعیل اسدی» پژوهشگر بین‌المللی کشاورزی پایدار و مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان نشستیم تا طی گفت وگویی ماحصل تحقیقات این شخصیت وارسته را اطلاع‌رسانی کنیم.

ایسنا: چرا از سوی سازمان ملل «روز جهانی خاک» نام‌گذاری شد؟

بقای سیاره ما «زمین» به پیوند ارزشمند بین «خاک» و «آب» بستگی دارد و بیش از ۹۵ درصد غذای ما از این دو منبع پایه سرچشمه می‌گیرد و باید بدانید که «آب و خاک» برای جذب مواد مغذی توسط گیاهان حیاتی بوده و اکوسیستم‌های ما را به هم متصل می‌کند.

به همین دلیل این روز توسط جوامع در حال رشد، جشن گرفته شده و برگزاری همایش‌ها و دیگر برنامه‌ها در سال‌های اخیر شتاب چشم‌گیری پیدا کرده و شعار این روز در سال ۲۰۲۳ «آب، خاک، منشأ زندگی» انتخاب شده است.

ایسنا: چرا خاک در حال تخریب است؟

این رابطه همزیستی، پایه و اساس سیستم‌های کشاورزی ما بوده با این حال در مواجهه با تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی، خاک در حال تخریب است و فشار بیش از حد بر منابع آبی وارد می‌کند. «فرسایش» تعادل طبیعی را مختل کرده و نفوذ آب و در دسترس بودن را برای همه اشکال حیات کاهش می‌دهد.

شیوه‌های مدیریت پایدار خاک، مانند حداقل خاک‌ورزی، تناوب زراعی، افزودن مواد آلی و کشت پوششی، سلامت خاک را بهبود می‌بخشد و فرسایش خاک و آلودگی آن را کاهش داده و همچنین نفوذپذیری آب و ذخیره آب را ارتقا می‌بخشد.

این اقدامات همچنین تنوع زیستی خاک را حفظ کرده و حاصلخیزی را بهبود می‌بخشد و به «ترسیب کربن» کمک کرده و نقش مهمی در مبارزه با تغییرات آب و هوایی ایفا می‌کند.

ایسنا: هدف از برگزاری جشن روز خاک چیست؟

روز جهانی خاک ۲۰۳۰ (WSD) و کارزار آن با هدف افزایش آگاهی در مورد اهمیت و رابطه بین خاک و آب در دست‌یابی به سیستم‌های کشاورزی پایدار و انعطاف‌پذیر است.

این روز یک پلتفرم جهانی منحصر به‌فرد است که نه تنها اهمیت خاک را جشن می‌گیرد، بلکه شهروندان سراسر جهان را برای بهبود سلامت خاک توانمند و درگیر می‌کند.

اطلاع‌رسانی، آموزش و مشارکت دادن کشاورزان و عموم مردم درباره اهمیت خاک، افزایش آگاهی درباره چگونگی تکیه همگان به خاک‌های سالم، نشان دادن حیاتی بودن چگونگی شیوه‌های مدیریت پایدار خاک برای سلامت اکوسیستم‌ها و رفاه انسان‌ها و درخواست از دولت‌ها، بخش خصوصی و مردم برای محافظت از خاک از مهمترین اهداف WSD است.

ایسنا: سرمنشاء این جشن چه بود؟

از سال ۲۰۱۵، روز جهانی خاک به عنوان یک جشن جهانی متشکل از فعالیت‌هایی مانند نمایشگاه‌های عکاسی، جشنواره‌های فیلم، سخنرانی‌ها، میزگردها، بازارهای مواد غذایی، کاشت درخت، نمایش مد، کنسرت، مسابقات ورزشی، آزمون‌ها، مسابقات نقاشی، سمینارها، کارگاه‌ها، سخنرانی‌ها، کارزارهای آگاهی عمومی، شعرخوانی و غیره در سراسر جهان به شیوه‌های مختلف برگزار می‌شود.

با این حال این رویداد فقط یک روز نیست، بلکه یک راهبرد دائمی و پایدار است. یک فراخوان سالانه برای اقدام، جلب توجه بین‌المللی و ایجاد روابط کاری جدید با شرکای راهبردی و اهداء‌کنندگان است.

ایسنا: سیاست‌گذاری جشن‌های روز جهانی خاک چگونه است؟

روز جهانی خاک هر سال موضوع متفاوتی را برای برجسته کردن مناطق مورد نیاز و اقدام درباره مسائلی که خاک را تهدید می‌کند اتخاذ کرده و همچنین تمرکز مشترکی برای کارزار ارتباطی ایجاد می‌کند.

موضوعات گرامیداشت این روز «خاک سالم برای یک زندگی سالم» (۲۰۱۵)، «خاک و نبض، همزیستی برای زندگی» (۲۰۱۶)، «مراقبت از خاک از زمین آغاز می‌شود» (۲۰۱۷)، «راه حل آلودگی خاک باشید» (۲۰۱۸)، «فرسایش خاک را متوقف کنید، آینده ما را نجات دهید» (۲۰۱۹)، «خاک را زنده نگه دارید، از تنوع زیستی خاک محافظت کنید» (۲۰۲۰)، «خاک‌های متأثر از نمک را متوقف کنید، بهره‌وری خاک را افزایش دهید»(۲۰۲۱) و «خاک‌ها، جایی که غذا آغاز می‌شود (۲۰۲۲) و بالاخره سال ۲۰۲۳ «آب، خاک، منشأ زندگی» است.

ایسنا: نقش فائو برای گرامیداشت این روز چیست؟

فائو به اتخاذ دو پلتفرم افزایش آگاهی در سطح سازمان ملل کمک کرده و «سال بین‌المللی خاک» را به «روز جهانی خاک IUSS» به روز گرامیداشت سازمان ملل تبدیل کرده است.

با توجه به اینکه خاک پایه توسعه کشاورزی، خدمات ضروری اکوسیستم را تشکیل می‌دهد و امنیت غذایی و تغذیه را تأمین می‌کند، شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل پس از نزدیک به سه سال رایزنی فشرده، سال ۲۰۱۵ را سال جهانی خاک اعلام کرد و پنجم دسامبر را به عنوان روز جهانی خاک نام‌گذاری کرد.

به گزارش ایسنا، آنچه مشهود است، «خاک و آب» منابع ضروری برای حفظ حیات روی زمین، اساس تولید غذا، اکوسیستم‌ها و رفاه انسان بوده که مهمترین پیام‌های کلیدی روز جهانی خاک سال ۲۰۲۳ هستند و با شناخت نقش ارزشمند آنها می‌توانیم اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای حفاظت از این منابع به نسل‌های آینده انجام دهیم.

انتهای پیام