از میدان شهرداری به سمت خیابان شهید بهشتی می ­پیچم، ازدحام جمعیت و تعداد میوه فروش­هایی که بساطشان را در کنار پیاده رو و در امتداد هم پهن کردند بیشتر از شرایط و ضوابط معمول شهری است. چند بار مسیر را تا انتها طی می­ کنم و برمی­ گردم هرچه به پایان نزدیک تر می­شوم ازدحام کمتر شده و میوه فروشان بیکارترند، مدتی را در کنار خانومی می ایستم که آخرین بساط را به پا کرده و هر بار که کسی رد می ­شود چه خریدار باشد چه نباشد، از جایش بلندشده و قیمت ها را تند تند می­ گوید به امید اینکه کسی را به خرید بارش جذب کند. چهره اش درهم است سرگفت و گو را باز می کنم؛ سرپرست خانوار است، همسرش بیمار است و خرج درمان او و زندگی چهار فرزندش را می ­دهد.

صحبت که گل می اندازد؛ می ­گوید: " بساط همه ما جلوی نعلبندان بود یک روز شهرداری آمد و گفت فروشنده های داخل بازار شکایت کردن که با وجود شما بازارشان کساد شده و ارزان بودن بارتان فروش آنها را بی رونق کرده است،" او ادامه داد: " البته مغازه دارها هم حق دارن، پول اجاره و آب و برق میدن ولی خوب ما چکارکنیم؟"

پرسیدم چرا از شهرداری نخواستید که مکانی را به شما اختصاص دهد؟ توضیح داد: " اون روز همه اومدن و از مشکلاتشون گفتن، شهرداری هم آخرش گفت انتهای یک پارکینگ کنار پاساژ وارکانا رو بهمون میدن، ما یک هفته ای رفتیم اونجا اما کسی نیومد، هر روز بارهامون خراب می­ شد و چند میلیون ضرر می­ کردیم وقتی به شهرداری گفتیم گفتن به ما ربطی نداره؛ اینجوری شد که پخش شدیم تو خیابونا، از اینجا هم میان مدام جمع میکنن بساطمون و می­برن".

عدم پاسخگویی مسئولین مربوطه شهرداری

یه منظور بررسی صحت ماجرا با معاون خدمات شهری شهرداری گرگان، مهندس احمد سالاری تماس گرفتیم که متاسفانه علی‌رغم تماس های مکرر پاسخی از سمت ایشان دریافت نشد.

جهت مشاهده مکان اختصاص داده شده به دستفروشان راهی پارکینگ کنار پاساژ وارکانا شدیم، شواهد موجود اظهارات دستفروشان را تصدیق می­کرد به همین دلیل به گفت و گو با یکی از دانشجویان دکتری برنامه ریزی شهری پرداختیم و نظر کارشناسی وی را درباره این امر، مکان و شرایط مورد نظر را جویا شدیم.

ساماندهی دستفروشان، بهبود نظم و ریخت شهری

فرزانه سادات سیدقاسمی معایب اصلی حضور دستفروشان در معابر را مسئله ترافیک و سد معبر بیان و با اشاره به اینکه دستفروشی قطعا  می­تواند ریخت شهری، نظم و نظافت را تحت شعاع قرار داده و چهره شهر را به هم زند، عنوان کرد: این مشکل با تجمیع دستفروشان در مکانی مناسب قابل است. این کار کاهش سوخت، آلودگی هوا و محیط زیست را به همراه دارد.

وی از دیگر نکات مثبت آن را کمک به افرادی دانست که به لحاظ معیشتی جز دهک های پایین جامعه هستند و ادامه داد: اگر این عمل به شکل درست و اصولی انجام شود می­تواند نیاز هر دو قشر فروشنده و مردم را پاسخ دهد، چرا که عموما مردم به جهت ارزان بودن از دستفروشان خرید می ­کنند و از جهت دیگر کسانی که وسیله ای برای فروش دارند اما توان خرید یا اجاره مغازه را ندارند م ی­توانند در این گونه بازارها اجناس خود را عرضه کنند.

لزوم توجه به موقعیت جغرافیایی مکان انتخابی

این کارشناس مدیریت مسائل شهری در مورد ویژگی های مکان مورد نظر عنوان کرد: مکان مورد نظر باید به لحاظ جغرافیایی در فاصله نزدیکی نسبت به مرکز شهر انتخاب شده و جهت خوبی داشته باشد، برای مثال بازارچه فعلی داخل کوچه و در انتهای پارکینگ عمومی ماشین ها در نظر گرفته شده که اصلا در بدو ورود به پارکینگ دیده نمی ­شود. سید­قاسمی در ادامه افزود: توجه به نورپردازی از مسائل مهمی است که می­تواند به کار فروشنده­ ها رونق بخشیده و رغبت مردم برای مراجعه و خرید را افزایش دهد.

وی در گفت و گو با ایسنا از ضمن تاکید بر اینکه امروزه نظرسنجی جایگاه مهمی در در برنامه‌ریزی شهری دارد اشاره کرد: اگر شهرداری قصد دارد مکانی را انتخاب کند که با اقبال عمومی روبه رو شود قطعا برنامه ریزی‌ها به ویژه در موارد این­ چنینی باید با توجه به نیاز مردم و اقشار مختلف جامعه تبیین شود، برای مثال در مورد مذکور نظر دستفروش ها، کسبه محلی و مردم حائز اهمیت بوده و برآیندها می ­تواند نیازهای مردم را به درستی پاسخ دهد.

 سیدقاسمی تصریح کرد: برپایی بازار هایی به این شکل برای جلوگیری از آسیب به فروش کسبه های محلی می ­تواند غیر دائمی، در روزهای مشخص یا ساعات متفاوتی باشد.

آیا شکایت آتش نشانی سبب جمع شدن دستفروشان بود؟

برای گفت و گو باکسبه محلی راهی بازار نعلبندان شدیم، یکی از دستفروشان قدیمی را پیدا کردیم که از کار بیکار شده بود و آتش سوزی اخیر یکی از مغازه های نعلبندان را به همراه شکایت کسبه مغازه دار عامل این اتفاق می­ دانست و توضیح داد: " آتش سوزی باعث شد آنش نشانی بخاطر سد معبر و راه بندهای ورودی بازار به شهرداری شکایت کند در صورتی که آتش سوزی ساعت ۱۰ شب بود و هیچ دستفروشی آنجا نبود، به فرض که اصلا ما هم بودیم قطعا همکاری می کردیم و بساطمان را جمع می‌کردیم،" سایر کسبه هم به همین موارد اشاره کردند.

برای شنیدن شرح دقیق ماجرا با رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری گرگان گفت و گو کردیم. موسی الرضا صفری ضمن اشاره به اینکه آتش سوزی در ساعات پایانی شب اتفاق افتاد بیان کرد: در آن زمان دستفروشان در آنجا حضور نداشتند و هیچ گونه شکایتی از سمت سازمان آتش نشانی به شهرداری ارائه نشده است.

بیکاری، عامل بروز مشکلات فرهنگی و اجتماعی جبران ناپذیر

در میان مصاحبه ها متوجه نارضایتی مردم عادی شدیم، آنها ضمن همراهی با دستفروشانی که بیکار شده بودند و یا اینکه به دلیل شرایط پیش آمده فروششان کاهش پیدا کرده بود بیان کردند: شرایط برای ما هم سخت شده است، چرا که قیمت میوه زیاد و توان خرید کم است. قبلا شرایط خیلی بهتر بود، دستفروشان با قیمت مناسب تری میوه ها را عرضه می‌کردند و دست کم خرید چند قلم میوه آسان‌تر بود.

یکی از دست فروش‌های قدیمی عنوان کرد: " ما می‌خواستیم مغازه اجاره کنیم اما مبالغ خیلی بالاست و این امکان برایمان فراهم نیست". دیگری ادامه داد: " شهرداری به راحتی بازاری که صدها نفر از کنار آن نون می خوردند را جمع کرد، سرنوشت ما چه می ­شود؟"

جهت اطلاع از آسیب‌های احتمالی این اتفاق با معاون اجتماعی بهزیستی استان گلستان گفت و گو کردیم و نظر وی را جویا شدیم، مریم معصومی با اشاره به اینکه در موارد این­ چنینی برخی از پیشامد ها زنجیره وار و قابل پیش بینی است، بیان کرد: بیکاری و عدم برطرف شدن نیازهای افراد به ویژه در خانواده می­تواند عامل بروز اتفاقاتی از قبیل مشاجرات خانوادگی، طلاق، اعتیاد و... باشد و همچنین در کسانی که زمینه بیماری های روحی و روانی دارند ما شاهد تشدید بیماری هستیم.

 وی خاطر نشان کرد: دستفروشی به لحاظ مدیریت و ریخت شهری و سیاست های موجود قطعا حاوی ایراد و اشکال است اما به لحاظ اقتصادی و فرهنگی مسئولین متولی باید تمهیدات لازم مانند برقراری بازارچه ها را جهت حل این مشکل به نحو احسن بیندیشند.

با بررسی اجمالی ایسنا و گفت و گو با کارشناسان مربوط به این حوزه می توان نتیجه گرفت قطعا تجمیع دستفروشان  از جهات مختلف اعم از سیاست های مدیریت شهری، وضعیت اقتصادی، معاش مردم و مسائل فرهنگی می ­تواند مفید واقع شود. با توجه به ورود به فصل زمستان، سرما و بارش برف و باران ما شاهد کاهش دستفروشی هستیم که این به معنای بیکاری تعداد بسیاری از شهروندان می ­باشد. لکن پیگیری این امر از سمت مسئولین مربوطه گام مهمی در حل مشکلات مردم و پاسخ به نیازهایی است که به صورت زنجیره وار به هم متصل هستند.

انتهای پیام