به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID، پربازدیدترین مقالات علمی نمایه شده در این پایگاه با موضوع صنعت چاپ براساس میزان بازدید مخاطبان مشخص و معرفی شدند.

تاریخچه چاپ

اختراع صنعت چاپ، یکی از نقاط عطف تاریخ بشر است. بسیاری از منابع، اختراع صنعت چاپ را به چینی‌ها نسبت می‌دهند. چاپ در آن دوران با مفهوم امروزی متفاوت بود. چاپ، بیشتر به روش باسمه‌ای بود و با الواح چوبی انجام می‌شد. چاپ در قدیم با هدف تکثیر تصاویر و متون مقدس به‌کار می‌رفت.

در سال ۱۰۴۰ میلادی، پی شنگ، کیمیاگر چینی، با ترکیب گل و چسب، موفق به ساخت حروف متحرک شد. اما در مغرب زمین، زرگری آلمانی با نام گوتنبرگ، با تهیه حروف متحرک در قالب حروف، شیوه‌ی چاپی خود را ساخت. گوتنبرگ در سال ۱۴۵۵، اولین کتاب خود را با سبک خود چاپ کرد.

کتاب مشهور گوتنبرگ، انجیل چهل و دو سطری بود. گوتنبرگ به‌جای استفاده از الواح چوبی در چاپ، از حروف جدا استفاده کرد و دریافت که چاپ به این شکل راحت‌تر است.

تاریخچه چاپ در ایران

تاریخچه چاپ در ایران، به دوره هخامنشیان برمی‌گردد، اما سند خاصی از آن دردسترس نیست. در ابتدا زمانی که چاپ به ایران رسید  به آن تیپوگرافی می‌گفتند. طبق تعریف آن، حروفات چاپ را تیپ می‌نامند و چون عمل چاپ حکم کتابت را دارد، چاپخانه را تیپوگرافی یعنی نوشتن و کارگران را تیپوگراف می‌نامند. اما تاریخچه صنعت چاپ به شیوه‌ای که گوتنبرگ آن را اختراع کرد، به قرن یازده قمری، یعنی به زمان صفویه باز می‌گردد. اولین چاپخانه ایران، توسط کارملی در اصفهان بود. نخستین کتاب چاپی در ایران به نام ساغموس یا زبور داود است که کپی این کتاب هم‌اکنون در کلیسای وانک اصفهان قرار دارد.

تصویری از انجیل چاپ گوتنبرگ

چاپ در ایران در دوره قاجار

صنعت چاپ در ایران، در دوره قاجار تحولات زیادی داشت. در دوره ولایت عهدی عباس‌میرزا، تحولات زیادی در صنعت چاپ ایران به وجود آمد. اولین دستگاه‌های چاپ به همت عباس‌میرزا وارد کشور شد. با ورود صنعت چاپ در کشور، سرعت انتشار کتب، به‌دلیل هزینه کم، افزایش داشت. با شرو ع مشروطه در کشور، تعداد روزنامه‌ها افزایش یافت. اما پس از سرکوب مشروطه، محمدعلی میرزا، استفاده از چاپخانه‌ها را ممنوع کرد. با بیداری فکری مردم، صنعت چاپ در کشور رونق ویژه‌ای یافت و چاپخانه‌داران با تجهیز چاپخانه‌های خود، جدیدترین دستگاه‌های چاپ را خریداری کردند. بعد از مشروطه، کم‌کم از آن داغی صنعت چاپ کاسته شد و دستگاه‌های چاپی کم‌کم حذف شدند.

با مرور صنعت چاپ در ایران مشخص شد که صنعت چاپ، قدمتی بیش از صدسال دارد. از سال ۱۳۸۲ در تقویم شمسی، یازدهم شهریورماه هرسال روز ملی صنعت چاپ نامگذاری شده است. به‌همین مناسبت در این گزارش، به بررسی مقالات فارسی با موضوع صنعت چاپ در حوزه‌های موضوعی مختلف خواهیم پرداخت.

معرفی مقالات پربازدید علمی با موضوع صنعت چاپ

مقالات «بررسی کتاب های چاپ سنگی مصور دوره قاجار»، «پیدایش و تکوین رمان فارسی» و «ادوار تذهیب در کتاب آرایی مذهبی ایرانی» به‌ترتیب پربازدیدترین مقالات مرتبط با صنعت چاپ هستند.

مقاله «بررسی کتاب های چاپ سنگی مصور دوره قاجار» درسال ۱۳۸۴ در مجله هنرهای زیبا منتشر شده است. این مقاله، به بررسی کتاب‌های چاپ سنگی دردوران قاجار پرداخته است. هدف این مقاله، معرفی ویژگی‌های ساختاری کتاب‌های چاپ سنگی مصور است.

ساختار کتاب‌آرایی در کتب چاپ سنگی براساس حرکت‌های سنتی کتاب‌سازی ایرانی است. نحوه‌ استفاده از عناصر بصری و سایر اصول مبانی سنتی هنری دوره‌های قبل از سطر، جدول‌کشی، کتابت و تصویر پیروی می‌کند.

کلمات کلیدی مقالات فارسی با موضوع صنعت چاپ

کلمات کلیدی عصاره هر مقاله است و نویسنده موضوعات مقاله خود را در کلمات کلیدی نشان می‌دهد.

کلمات «چاپ سنگی»، «جامعه شناسی هنر» و «چاپ سربی» پرتکرارترین کلمات کلیدی در مقالات فارسی مرتبط با صنعت چاپ بوده‌اند.

دو کلمه‌ی «چاپ سربی» و «چاپ سنگی» مربوط به نوع صنعت چاپ در گذشته بوده و کلمه‌ی «طراحی گرافیک» از کلمات جدید در حوزه صنعت چاپ است. «نقاشی – قاجار» نیز یکی از کلمات کلیدی به‌کار رفته در مقالات مرتبط با صنعت چاپ است. در دوره قاجار با تغییر شکل چاپ، کتاب‌های نقاشی نیز منتشر شدند.

انتهای پیام